Xác định thành phần loài sán lá gan nhỏ ký sinh trên người tại 10 tỉnh ở Việt Nam bằng phương pháp sinh học phân tử hệ gen ty the

Kỹ thuật PCR là một trong cá c phương pháp sinh học phân tử được áp dụng xác định thành phần loài ký sinh trùng, đặc biệt trong sử dụng chỉ thị di truyền hệ gen ty thể. Mục tiêu: Sử dụng kỹ thuật PCR để xác định thành phần loài sán lá gan nhỏ ở Việt Nam. Phương pháp: Tách chiết ADN hệ gen ty thể sử dụng đoạn gen cox1 (cytochrome oxidase 1) gồm 446 nucleotid và 148 acid amin, được khuyếch đại bằng phản ứng PCR, giải trình tự củ a nucleotid và acid amin được so sánh với các chủng sán lá gan nhỏ đã biết trên thế giớ i và sá n lá gan lớn Việt Nam, Australia. Kết quả: 10 mẫu sán gan nhỏ trên người ở 10 tỉnh Việt Nam được ký hiệ u CsNgNB2, CsNgTH2, CsNgND, CsNgBG, CsNgHB, CsNgHT, CsNgHNa, CsNgQN, CsNgNA và CsNgDN so với Clonorchis sinensis Trung Quốc và Hàn Quốc, chúng có mức độ tương đồng 99,1 – 99,6% về nucleotid và 100% về acid amin. Kết luận: Sán lá gan nhỏ thu thập trên người tại Ninh Bình, Thanh Hoá, Nam Định, Bắc Giang, Hoà Bình, Hà Tây, Hà Nam, Quảng Ninh, Nghệ An, Đồng Nai được xác định là Clonorchis sinensis thuộc họ Opisthorchiidae.

Theo thông báo của Tổ chức Y tế thế giới, có trên 23 triệu người nhiễm sán lá gan nhỏ và
phân bố ở nhiều nước, đặc biệt ở các nước nhiệt đới [3, 5]. Việc chẩn đoán, giám định và phâ n loại nhiều loại sinh vật, trong đó có sá n lá gan nhỏ cho đế n nay vẫ n dự a vào hình thái học (kiểu hình) là chính. Phương phá p sinh họ c phân tử đang đượ c ứng dụng ngà y càng rộng rãi và có hiệu quả trong mọi lĩnh vực sinh học trong đó có giun sán [1, 2].
Tại Việt Nam, sán lá gan nhỏ (Clonorchis và Opisthorchis) lưu hành ở ít nhất 19 tỉnh với tỷ lệ nhiễm có nơi 37% (Nam Định, Phú Yên) [3, 8]. Vấn đề định loại bằng hình thái học đã đóng góp to lớn vào việ c xác định thành phần loài sán lá gan nhỏ, song vẫ n còn nhữ ng hạ n chế nhất định và chính phâ n loại bằ ng sinh học phân tử sẽ khắc  phục được những khiếm khuyết đó. Do vậy, chúng tôi tiến hà nh nghiê n cứ u nà y với mục tiêu:
Sử dụ ng kỹ thuật PCR để xá c định thà nh phần loài sán lá gan nhỏ ở Việt Nam.