Xét nghiệm phân: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Nhận định chung

Xét nghiệm phân là một loạt các xét nghiệm được thực hiện trên mẫu phân để giúp chẩn đoán một số tình trạng ảnh hưởng đến đường tiêu hóa. Những vấn đề này có thể bao gồm nhiễm trùng (như từ ký sinh trùng, vi rút hoặc vi khuẩn), hấp thụ chất dinh dưỡng kém hoặc ung thư.

Để xét nghiệm phân, mẫu phân được thu thập trong một thùng chứa sạch và sau đó được gửi đến phòng xét nghiệm. Phân tích phòng xét nghiệm bao gồm kiểm tra bằng kính hiển vi, xét nghiệm hóa học và xét nghiệm vi sinh. Phân sẽ được kiểm tra màu sắc, tính nhất quán, số lượng, hình dạng, mùi và sự hiện diện của chất nhầy. Phân có thể được kiểm tra để tìm máu, chất béo, sợi thịt, mật, bạch cầu và đường được gọi là chất khử. Độ pH của phân cũng có thể được đo. Nuôi cấy phân được thực hiện để tìm hiểu xem vi khuẩn có thể gây nhiễm trùng hay không.

Chỉ định xét nghiệm phân

Giúp xác định các bệnh về đường tiêu hóa, gan và tuyến tụy. Một số enzyme (như trypsin hoặc elastase) có thể được đánh giá trong phân để giúp xác định tuyến tụy hoạt động như thế nào.

Giúp tìm ra nguyên nhân của các triệu chứng ảnh hưởng đến đường tiêu hóa, bao gồm tiêu chảy kéo dài, tiêu chảy ra máu, tăng khí, buồn nôn, nôn, chán ăn, đầy hơi, đau bụng và đau rút, và sốt.

Sàng lọc ung thư ruột kết bằng cách kiểm tra máu ẩn.

Tìm ký sinh trùng, chẳng hạn như giun kim hoặc Giardia.

Tìm kiếm nguyên nhân của nhiễm trùng. Điều này có thể là từ vi khuẩn, nấm hoặc virus.

Kiểm tra sự hấp thụ chất dinh dưỡng kém qua đường tiêu hóa (hội chứng kém hấp thu). Đối với xét nghiệm này, tất cả phân được thu thập trong khoảng thời gian 72 giờ và sau đó kiểm tra chất béo (và đôi khi cho các sợi thịt).

Nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ mối quan tâm nào về nhu cầu xét nghiệm, rủi ro của nó, cách thực hiện hoặc kết quả sẽ có ý nghĩa gì.

Chuẩn bị xét nghiệm phân

Nhiều loại thuốc có thể thay đổi kết quả của xét nghiệm này. Sẽ cần phải tránh một số loại thuốc tùy thuộc vào loại phân tích. Có thể cần phải ngừng dùng các loại thuốc như thuốc kháng axit, thuốc chống tiêu chảy, thuốc chống ký sinh trùng, thuốc kháng sinh, thuốc nhuận tràng hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAID) trong 1 đến 2 tuần trước khi làm xét nghiệm. Hãy chắc chắn nói với bác sĩ về tất cả các loại thuốc không kê đơn và thuốc theo toa dùng.

Hãy chắc chắn nói với bác sĩ nếu có:

Gần đây đã có sử dụng tia X với chất tương phản bari, chẳng hạn như thuốc xổ bari hoặc uống barium. Barium có thể can thiệp vào kết quả.

Du lịch trong những tuần hoặc tháng gần đây, đặc biệt nếu đã đi du lịch ngoài nước. Điều này giúp bác sĩ tìm kiếm ký sinh trùng, nấm, vi rút hoặc vi khuẩn có thể gây ra vấn đề.

Nếu phân đang được xét nghiệm tìm máu, có thể cần tránh một số loại thực phẩm trong 2 đến 3 ngày trước khi xét nghiệm. Điều này phụ thuộc vào loại xét nghiệm phân sử dụng. Và không làm xét nghiệm trong kỳ kinh nguyệt hoặc nếu bị chảy máu do bệnh trĩ. Nếu không chắc chắn về cách chuẩn bị, hãy hỏi bác sĩ.

Không sử dụng mẫu phân để đã tiếp xúc với các sản phẩm làm sạch bồn cầu để xét nghiệm.

Thực hiện xét nghiệm phân

Các mẫu phân có thể được thu thập tại nhà, tại phòng khám hoặc tại bệnh viện. Nếu thu thập các mẫu tại nhà, sẽ được cung cấp bộ dụng cụ thu thập phân để sử dụng mỗi ngày. Mỗi bộ chứa que bôi và hai hộp đựng vô trùng.

Có thể cần thu thập nhiều hơn một mẫu trong vòng 1 đến 3 ngày. Thực hiện theo các thủ tục tương tự cho mỗi ngày.

Thu thập các mẫu như sau:

Đi tiểu trước khi lấy phân để không bị dính nước tiểu trong mẫu phân.

Mang găng tay trước khi xử lý phân. Phân có thể chứa vi trùng lây lan nhiễm trùng. Rửa tay sau khi tháo găng tay.

Đưa phân (nhưng không có nước tiểu) vào một thùng chứa khô. Có thể được cung cấp một chậu nhựa có thể được đặt dưới bệ toilet để hứng phân.

Hoặc phân rắn hoặc lỏng có thể được thu thập.

Nếu bị tiêu chảy, một túi nhựa lớn được dán vào bệ toilet có thể giúp quá trình thu gom dễ dàng hơn; Sau đó, túi được đặt trong một hộp nhựa.

Nếu bị táo bón, có thể cho uống thuốc xổ.

Không lấy mẫu từ bồn cầu.

Không làm giấy vệ sinh, nước hoặc xà phòng lẫn với mẫu.

Đặt nắp vào hộp chứa và dán nhãn với tên, ngày phân được thu thập. Sử dụng một thùng chứa cho mỗi ngày và chỉ lấy mẫu một lần một ngày trừ khi bác sĩ cho hướng dẫn khác.

Mang hộp kín đến văn phòng khám hoặc phòng xét nghiệm càng sớm càng tốt. Có thể cần gửi mẫu đến phòng xét nghiệm trong một thời gian nhất định. Hãy cho bác sĩ biết nếu nghĩ rằng có thể gặp khó khăn khi đưa mẫu đến phòng thí nghiệm đúng giờ.

Nếu phân được thu thập trong phòng khám hoặc bệnh viện, sẽ chuyển phân trong một hộp nhựa được đặt dưới bệ toilet hoặc trong một tấm trải giường. Bác sĩ sẽ đóng gói mẫu để phân tích trong phòng xét nghiệm.

Sẽ cần thu thập phân trong 3 ngày liên tiếp nếu mẫu đang được kiểm tra chất béo định lượng. Sẽ bắt đầu thu thập phân vào buổi sáng của ngày đầu tiên. Các mẫu được đặt trong một thùng chứa lớn và sau đó làm lạnh.

Có thể cần phải thu thập một số mẫu phân trong vòng 7 đến 10 ngày nếu có các triệu chứng tiêu hóa sau khi đi du lịch ngoài nước.

Các mẫu từ trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể được thu thập từ tã (nếu phân không bị nhiễm nước tiểu) hoặc từ ống thủy tinh có đường kính nhỏ được đưa vào trực tràng của em bé trong khi em bé được giữ trên đùi người lớn.

Đôi khi một mẫu phân được thu thập bằng cách sử dụng tăm trực tràng có chứa chất bảo quản. Gạc được đưa vào trực tràng, xoay nhẹ nhàng, sau đó rút. Nó được đặt trong một thùng chứa khô, sạch và gửi đến phòng xét nghiệm ngay lập tức.

Cảm thấy khi xét nghiệm phân

Không đau trong khi thu thập một mẫu phân.

Nếu bác sĩ sử dụng tăm trực tràng để lấy mẫu, có thể cảm thấy một số áp lực hoặc khó chịu khi tăm được đưa vào trực tràng.

Rủi ro của xét nghiệm phân

Bất kỳ mẫu phân có thể chứa vi trùng có thể lây lan bệnh. Điều quan trọng là phải rửa tay cẩn thận và sử dụng các kỹ thuật xử lý cẩn thận để tránh lây nhiễm.

Ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Xét nghiệm phân là một loạt các xét nghiệm được thực hiện trên mẫu phân để giúp chẩn đoán một số tình trạng ảnh hưởng đến đường tiêu hóa.

Các giá trị bình thường được liệt kê ở đây, được gọi là phạm vi tham chiếu, chỉ là một hướng dẫn. Các phạm vi này khác nhau từ phòng xét nghiệm đến phòng xét nghiệm khác và phòng xét nghiệm có thể có một phạm vi bình thường khác nhau. Báo cáo của phòng xét nghiệm nên chứa phạm vi sử dụng phòng xét nghiệm. Ngoài ra, bác sĩ sẽ đánh giá kết quả dựa trên sức khỏe và các yếu tố khác. Điều này có nghĩa là một giá trị nằm ngoài các giá trị bình thường được liệt kê ở đây có thể vẫn bình thường.

Kết quả kiểm tra xét nghiệm phân thường mất ít nhất 1 đến 3 ngày.

Bình thường

Phân xuất hiện màu nâu, mềm, và hình thành nhất quán.

Phân không chứa máu, chất nhầy, mủ, sợi thịt không tiêu hóa, vi khuẩn có hại, vi rút, nấm hoặc ký sinh trùng.

Phân có hình dạng như một cái ống.

Độ pH của phân là 7,0 – 7,5.

Phân chứa ít hơn 0,25 gram mỗi decilitre (g / dL) [dưới 13,9 milimol mỗi lít (mmol / L)] đường gọi là các yếu tố khử.

Phân chứa 2 – 7 gram chất béo mỗi 24 giờ (g / 24h).

Bất thường

Phân có màu đen, đỏ, trắng, vàng hoặc xanh lục.

Phân là chất lỏng hoặc rất cứng.

Có quá nhiều phân.

Phân chứa máu, chất nhầy, mủ, sợi thịt không tiêu hóa, vi khuẩn có hại, vi rút, nấm hoặc ký sinh trùng.

Phân chứa hàm lượng enzyme thấp, chẳng hạn như trypsin hoặc elastase.

Độ pH của phân nhỏ hơn 7,0 hoặc lớn hơn 7,5.

Phân chứa 0,25 g / dL (13,9 mmol / L) hoặc nhiều đường hơn, gọi là các yếu tố khử.

Phân chứa hơn 7g /24h chất béo.

Nhiều vấn đề có thể thay đổi kết quả xét nghiệm phân. Bác sĩ sẽ nói chuyện về bất kỳ kết quả bất thường nào có thể liên quan đến các triệu chứng và sức khỏe trong quá khứ.

Giá trị bất thường

Nồng độ chất béo cao trong phân có thể do các bệnh như viêm tụy, bệnh gai (bệnh celiac), xơ nang hoặc các rối loạn khác ảnh hưởng đến sự hấp thụ chất béo.

Sự hiện diện của các sợi thịt không tiêu hóa trong phân có thể do viêm tụy.

Độ pH thấp có thể là do sự hấp thụ carbohydrate hoặc chất béo kém. Phân có độ pH cao có thể có nghĩa là viêm trong ruột (viêm đại tràng), ung thư hoặc sử dụng kháng sinh.

Máu trong phân có thể do chảy máu trong đường tiêu hóa.

Các tế bào bạch cầu trong phân có thể được gây ra bởi viêm ruột, chẳng hạn như viêm loét đại tràng hoặc nhiễm trùng do vi khuẩn.

Rotavirus là nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy ở trẻ nhỏ. Nếu bị tiêu chảy, xét nghiệm có thể được thực hiện để tìm rotavirus trong phân.

Mức độ cao của các yếu tố giảm trong phân có thể có nghĩa là một vấn đề tiêu hóa (một số loại đường).

Mức độ thấp của các yếu tố giảm có thể được gây ra bởi spue (bệnh celiac), xơ nang hoặc suy dinh dưỡng. Thuốc như colchicine (đối với bệnh gút) hoặc thuốc tránh thai cũng có thể gây ra mức độ thấp.

Yếu tố ảnh hưởng đến xét nghiệm phân

Những lý do có thể không thể làm xét nghiệm hoặc tại sao kết quả có thể không hữu ích bao gồm:

Dùng các loại thuốc như kháng sinh, thuốc chống tiêu chảy, bari, bismuth, sắt, axit ascorbic, thuốc chống viêm không steroid (NSAID) và magiê.

Làm nhiễm bẩn mẫu phân với nước tiểu, máu từ kinh nguyệt hoặc bệnh trĩ chảy máu, hoặc hóa chất có trong giấy vệ sinh và khăn giấy.

Tiếp xúc mẫu phân với không khí hoặc nhiệt độ phòng hoặc không gửi mẫu đến phòng xét nghiệm trong vòng 1 giờ sau khi lấy.

Điều cần biết thêm

Phân có thể được kiểm tra máu ẩn.

Nuôi cấy phân được thực hiện để tìm ra nguyên nhân gây nhiễm trùng, chẳng hạn như vi khuẩn, vi rút, nấm hoặc ký sinh trùng.

Xét nghiệm thời gian ruột vận chuyển được thực hiện để giúp tìm ra nguyên nhân của sự di chuyển bất thường của thức ăn qua đường tiêu hóa.

Xét nghiệm hấp thụ D-xyloza được thực hiện để giúp chẩn đoán các vấn đề ngăn chặn ruột non hấp thụ chất dinh dưỡng trong thực phẩm. Xét nghiệm này có thể được thực hiện khi có triệu chứng của hội chứng kém hấp thu (như tiêu chảy mãn tính, sụt cân và suy nhược).

Xét nghiệm phân để đo trypsin hoặc elastase không đáng tin cậy như xét nghiệm mồ hôi để phát hiện xơ nang.