Xét nghiệm sinh hóa máu: ý nghĩa lâm sàng chỉ định xét nghiệm
Nhận định chung
Xét nghiệm sinh hóa máu là một xét nghiệm máu đo mức độ của một số chất trong máu (chẳng hạn như chất điện giải). Xét nghiệm sinh hóa máu cho bác sĩ biết về sức khỏe chung, giúp tìm kiếm một số vấn đề nhất định và tìm hiểu xem liệu điều trị cho một vấn đề cụ thể có hiệu quả hay không.
Xét nghiệm sinh hóa máu vào nhiều chất trong máu hơn những chất khác. Dạng hoàn chỉnh nhất của xét nghiệm sinh hóa máu (được gọi là chem-20, SMA-20 hoặc SMAC-20) xem xét 20 thứ khác nhau trong máu. Các loại xét nghiệm sinh hóa máu khác (như SMA-6, SMA-7 hoặc SMA-12) ít hơn. Loại xét nghiệm sinh hóa máu thực hiện tùy thuộc vào thông tin mà bác sĩ đang tìm kiếm.
Thông thường, bác sĩ sẽ yêu cầu các xét nghiệm cụ thể, chẳng hạn như các xét nghiệm được liệt kê dưới đây, hơn là chỉ định một xét nghiệm chung để xem xét nhiều thứ khác nhau trong máu.
Chỉ định xét nghiệm
Xét nghiệm sinh hóa máu có thể được thực hiện:
Là một phần của kiểm tra thể chất thông thường.
Để giúp bác sĩ lên kế hoạch thay đổi trong kế hoạch bữa ăn hoặc lối sống.
Để tìm kiếm các vấn đề, chẳng hạn như mức đường huyết thấp hoặc cao có thể gây ra một triệu chứng cụ thể.
Để theo dõi một tình trạng sức khỏe cụ thể và kiểm tra xem điều trị đang hiệu quả như thế nào.
Trước khi phẫu thuật.
Chuẩn bị xét nghiệm
Chuẩn bị xét nghiệm sinh hóa máu phụ thuộc vào những gì bác sĩ đang tìm kiếm trong xét nghiệm.
Có thể được hướng dẫn không ăn hoặc uống bất cứ thứ gì ngoại trừ nước trong 9 đến 12 giờ trước khi lấy máu. Đây được gọi là “xét nghiệm máu nhịn ăn”. Ăn chay không phải lúc nào cũng cần thiết, nhưng nó có thể được khuyến khích.
Thông thường, được phép uống thuốc vào buổi sáng xét nghiệm.
Không ăn thực phẩm nhiều chất béo vào đêm trước xét nghiệm.
Không uống rượu trước khi có xét nghiệm này.
Nhiều loại thuốc có thể thay đổi kết quả của xét nghiệm này. Hãy chắc chắn nói với bác sĩ về tất cả các loại thuốc không kê đơn và thuốc theo toa dùng.
Nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ mối quan tâm nào về nhu cầu xét nghiệm, rủi ro của nó, cách thực hiện hoặc kết quả sẽ có ý nghĩa gì.
Thực hiện xét nghiệm
Các chuyên gia sức khỏe rút máu sẽ:
Quấn một dải thun quanh cánh tay trên để ngăn dòng máu chảy. Điều này làm cho các tĩnh mạch bên dưới dải lớn hơn nên dễ dàng đưa kim vào tĩnh mạch.
Làm sạch vị trí kim bằng cồn.
Đặt kim vào tĩnh mạch. Có thể cần nhiều hơn một thanh kim.
Gắn một ống vào kim để làm đầy máu.
Tháo băng ra khỏi cánh tay khi thu thập đủ máu.
Áp một miếng gạc hoặc bông gòn trên vị trí kim khi kim được gỡ bỏ.
Tạo áp lực lên nơi lấy máu và sau đó băng lại.
Cảm thấy khi xét nghiệm
Mẫu máu được lấy từ tĩnh mạch trên cánh tay. Một dây thun được quấn quanh cánh tay trên. Nó có thể cảm thấy chặt. Có thể không cảm thấy gì cả từ kim, hoặc có thể cảm thấy đau nhói hoặc véo nhanh.
Rủi ro của xét nghiệm
Có rất ít khả năng xảy ra vấn đề khi lấy mẫu máu từ tĩnh mạch.
Có thể có một vết bầm nhỏ tại nơi lấy máu. Có thể hạ thấp nguy cơ bầm tím bằng cách giữ áp lực trên nơi lấy máu trong vài phút.
Trong một số ít trường hợp, tĩnh mạch có thể bị sưng sau khi lấy mẫu máu. Vấn đề này được gọi là viêm tĩnh mạch. Nén ấm có thể được sử dụng nhiều lần trong ngày để điều trị.
Ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Xét nghiệm sinh hóa máu là một xét nghiệm máu đo mức độ của một số chất trong máu (chẳng hạn như chất điện giải).
Giá trị bình thường khác nhau từ phòng xét nghiệm đến phòng xét nghiệm khác và tùy thuộc vào xét nghiệm nào được đưa vào xét nghiệm sinh hóa máu. Kết quả thường có sẵn trong 1 đến 2 ngày.
Nhiều vấn đề có thể thay đổi mức độ sinh hóa máu. Bác sĩ sẽ nói chuyện với về bất kỳ kết quả bất thường nào có thể liên quan đến các triệu chứng và lịch sử y tế.
Để biết thêm thông tin về các giá trị bình thường và bất thường, xem:
Albumin.
Phosphatase kiềm.
Alanine Aminotransferase (ALT).
Aspartate Aminotransferase (AST).
Bilirubin (tổng số và trực tiếp).
Glucose máu.
Nitơ urê máu.
Canxi (Ca) trong máu.
Carbon Dioxide (bicarbonate).
Clorua (Cl).
Xét nghiệm cholesterol và Triglyceride.
Thanh thải Creatinine và Creatinine.
Gamma-Glutamyl Transferase (GGT).
Lactate dehydrogenase.
Phốt phát trong máu.
Kali (K) trong máu.
Natri (Na) trong máu.
Protein huyết thanh toàn phần.
Acid uric trong máu.
Yếu tố ảnh hưởng đến xét nghiệm
Những lý do có thể không thể làm xét nghiệm hoặc tại sao kết quả có thể không hữu ích bao gồm:
Uống thuốc. Một số loại thuốc có thể gây ra những thay đổi trong giá trị bình thường của xét nghiệm sinh hóa máu.
Ăn thực phẩm nhiều chất béo hoặc uống rượu.
Các chất dịch truyền tĩnh mạch (IV) gần đây, chẳng hạn như dịch được đưa ra trong khi phẫu thuật.
Nôn.
Bệnh tiêu chảy.
Mất nước.
Điều cần biết thêm
Có một số xét nghiệm sinh hóa máu khác nhau. Ví dụ, SMA-7 xem xét 7 chất trong máu, bao gồm axit uric, kali và natri. Xét nghiệm sinh hóa máu hoàn chỉnh (hoặc SMA-20) nhìn giống như SMA-7 cộng với 13 loại khác (như phốt pho, carbon dioxide và bilirubin). Chỉ số nào phụ thuộc vào lý do tại sao làm xét nghiệm, các triệu chứng và liệu có bất kỳ vấn đề hoặc bệnh cụ thể.