BƯỚC ĐẦU NGHIÊN CỨU TYP BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG Ở NGƯỜI TRẺ TUỔI TẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI

BƯỚC ĐẦU NGHIÊN CỨU TYP BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG Ở NGƯỜI TRẺ TUỔI TẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI
Nguyễn Thị Kim Hoàn1, Nguyễn Quang Bảy1,, Vũ Thị Thanh Huyền1
1 Bệnh viện Bạch Mai
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Đặt vấn đề: Tỷ lệ đái tháo đường ngày càng tăng cao ở người trẻ tuổi, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Ở Việt Nam, tỷ lệ này ngày càng tăng cao nhưng đến nay vẫn chưa có nghiên cứu nào được thực hiện. Mục tiêu: Mô tả triệu chứng của đái tháo đường ở người trẻ tuổi, bước đầu xác định typ đái tháo đường và một số nguyên nhân gây bệnh ở nhóm đối tượng nghiên cứu này. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả có theo dõi, 127 bệnh nhân được chẩn đoán mắc đái tháo đường với độ tuổi từ 18 đến 40 tuổi, thời gian mắc bệnh dưới 5 năm, có một số trường hợp đặc biệt theo dõi trong khoảng thời gian từ 7/2021 đến tháng 8/2022. Kết quả: Đái tháo đường typ 1 và đái tháo đường typ 2 có tỷ lệ khác biệt nhau, lần lượt: 24.4% và 67.7%, sau đó là đái tháo đường liên quan đến bệnh lý tuyến tụy chiếm 7.9% trong tổng số các bệnh nhân nghiên cứu. Độ tuổi mắc bệnh trung bình là 29 tuổi, với tỷ lệ phân bố ở hai giới là không có sự khác biệt, 53.4% và 46.6%. Đa số các bệnh nhân trẻ tuổi trong nghiên cứu đều là thời điểm mới phát hiện bệnh, chiếm 56.7% tổng số bệnh nhân, và triệu chứng phát hiện bệnh là khác nhau giữa các typ đái tháo đường, có ý nghĩa thống kê ở bệnh nhân đái tháo đường typ 1 và đái tháo đường typ 2. Các bệnh nhân đái tháo đường liên quan đến bệnh lý tuyến tụy lại có biểu hiện triệu chứng lâm sàng chủ yếu là ngộ độc đường tại thời điểm phát hiện bệnh. Kết luận: Đái tháo đường ở người trẻ tuổi với tỷ lệ mắc đái tháo đường typ 1 và typ 2 là khác biệt. Bệnh lý đái tháo đường – tuyến tụy cũng xảy ra ở lứa tuổi này. Nên sàng lọc khi có các triệu chứng và biểu hiện liên quan. 

Bệnh  đái  tháo  đường  ngày  càng  gia  tăng, xuất hiện ở độ tuổi sớm hơn và ảnh hưởng đến người trẻ tuổi1,2, đặc biệt ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, trong đó có Việt Nam. Đái tháo đường typ 1 và typ 2 đều xảy ra phổ biến với nhóm đối tượng người trẻ tuổi và tần suất là khác nhau giữa các khu vực dân tộc trên thế giới1–4. Trong thời kỳ Covid, các nghiên cứu đã chỉ ra tỷ lệ đái tháo đường mới phát hiện ở người trẻ tuổi tăng cao hơn, có khả năng là hậu quả của việc tăng cân do thay đổi lối sống và tăng đường huyết trầm trọng hơn chủ yếu do tự cô lập, xa cách xã hội, giảm hoạt động thể chất, và chế độ ăn uống nghèo nàn cùng các vấn đề sức khỏe tâm thần5. Ở Việt Nam, bệnh đái tháo đường do viêm tụy mãn tính với các triệu chứng đau bụng âm ỉ mức độ nhẹ hoặc suy chức năng ngoại tiết khá phổ biến nhưng bị phân loại nhầm thành đái tháo đường typ 1 hoặc đái tháo đường typ 2, dẫn đến  hiệu quả trong điều trị bị ảnh hưởng,  các  biến  chứng  xuất  hiện  sớm  hơn, nhanh hơn6(p2),7,8(p2),9. Bên cạnh đó, mặc dù cần phân loại chính xác các nguyên nhân, và định typ đái  tháo  đường  để  nâng  cao  hiệu  quả  điều  trị nhưng sự chồng chéo các triệu chứng lâm sàng và thiếu thốn về các công cụ xét nghiệm đôi khi đã trở thành một thách thức với các bác sĩ lâm sàng.  Thực tế là ở một tỷ lệ bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường, việc xác định căn  nguyên đái tháo  đường  cần  được  theo  dõi  trong  một  thời gian ngắn, nhưng không có báo cáo nào trước đó đề cập đến vấn đề theo dõi bệnh nhân sau khi được chẩn đoán đái tháo đường để góp phần phân  loại  nguyên  nhân  và  định  typ  đái  tháo đường  chính  xác.  Phân  loại  đái  tháo  đường không chính xác dẫn đến điều trị khó khăn với các bác sĩ lâm sàng, đặc biệt trên những bệnh nhân có các triệu chứng chồng lấp: trẻ tuổi, béo phì, nhiễm toan ceton nhiều lần, lớn tuổi, nhẹ cân, triệu chứng rầm rộ. Vì vậy, nghiên cứu của chúng tôi được thực hiện để bước đầu xác định căn nguyên của bệnh đái tháo đường ở người trẻ tuổi bằng cách sử dụng bộ câu hỏi khai thác triệu chứng lâm sàng dựa trên các tài liệu y học và đề xuất các xét nghiệm cần thiết, có theo dõi để đưa ra chẩn đoán chính xác