Đa hình đơn rs2596542 gen MICA ảnh hưởng đến lượng virus Epstein-barr (EBV) trong khối u vòm họng thể không biệt hóa

Đa hình đơn rs2596542 gen MICA ảnh hưởng đến lượng virus Epstein-barr (EBV) trong khối u vòm họng thể không biệt hóa
Vũ Hải Linh, Nguyễn Hoàng Việt, Nguyễn Quý Linh, Lê Mạnh Thường, Trần Vân Khánh, Lê Thị Phương, Nguyễn Thanh Bình, Nguyễn Đình Thạch, Tạ Thành Đạt
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
MICA (Major histocompatibility complex class I – related gene A) thuộc họ MHC lớp I, là một kháng nguyên được bộc lộ trên bề mặt tế bào khối u hoặc nhiễm virus, có vai trò hoạt hóa các tế bào miễn dịch tấn công và tiêu diệt chúng. Nghiên cứu trước đã chỉ ra alen T của rs2596542 tại vùng 5’-UTR gen MICA làm tăng nguy cơ mắc ung thư vòm họng. Tuy nhiên EBV được biết đến là một tác nhân liên quan tới ung thư vòm họng lại chưa được làm rõ mối liên quan với đa hình đơn rs2596542. Do đó, nghiên cứu được thực hiện với mục đích đánh giá mối liên quan của rs2596542 với sự có mặt của EBV trên 100 mẫu mô ung thư vòm họng thể không biệt hóa bằng kĩ thuật Realtime-PCR. Kết quả nghiên cứu cho thấy lượng EBV tăng đáng kể ở bệnh nhân có kiểu gen TT (p = 0,001) và alen T (p = 0,005), qua đó góp phần làm rõ cơ chế tác động của EBV đối với ung thư vòm họng. Kết quả gợi ý rs2596542 cùng với EBV là dấu ấn sinh học trong chẩn đoán và sàng lọc ung thư vòm họng thể không biệt hóa nhạy cảm với virus.

Ung thư vòm họng là loại ung thư biểu mô ác tính, phát sinh ở vòm họng và có sự phân bố  mang  tính  chất  địa  lý.1  Ở  Việt  Nam,  theo GLOBOCAN  2020,  ung  thư  vòm  họng  đứng hàng thứ 7 các loại hình ung thư có tỉ lệ tử vong cao (3%) và tỉ lệ mắc mới đứng hàng thứ 9 với 6040 người. Sự lây nhiễm của virus Epstein-Barr (EBV) được đánh giá là một trong các yếu tố nguy cơ chính liên quan đến căn bệnh này. Thông qua phân tích các yếu tố di truyền liên quan đến ung thư vòm họng, sự biến đổi của các gen thuộc họ MHC lớp I được chứng minh có mối liên quan chặt chẽ đến nguy cơ mắc bệnh.2 Những đột biến gen trên các gen MHC lớp I có khả năng ảnh hưởng tới cơ chế trình diện  kháng  nguyên  trong  đáp  ứng  miễn  dịch chống lại sự xâm nhiễm của EBV, tạo điều kiện cho các tế bào nhiễm EBV phát triển.3 Do đó xác định những đột biến gen liên quan đến các gen MHC lớp I có tiềm năng trở thành các dấu ấn sinh học cho liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư vòm họng.3Gen MICA (Major histocompatibility complex class I-related gene A) là gen thuộc họ MHC lớp  I,  liên  quan  đến  sự  hình  thành  khối  uở người, có chiều dài ~15,5 kb và nằm trên cánh ngắn của nhiễm sắc thể số 6 (6p21.33). MICAlà một thành phần quan trọng trong đáp ứng miễn dịch bẩm sinh do chúng mã hóa cho một loại protein liên kết màng có khả năng hoạt hóa thụ thể NKG2D (Natural killer group 2, member D) biểu hiện trên bề mặt của các tế bào miễn dịch như diệt tự nhiên (NK), tế bàoγδT, αβT và kích hoạt các chức năng của chúng như gây độc tế bào và sản xuất cytokine