Đặc điểm lâm sàng rối loạn phổ tự kỷ từ 24 – 72 tháng tại Thành phố Cần Thơ

Đặc điểm lâm sàng rối loạn phổ tự kỷ từ 24 – 72 tháng tại Thành phố Cần Thơ
Trần Thiện Thắng, Nguyễn Minh Phương, Huỳnh Nguyễn Phương Quang, Phan Việt Hưng, Võ Văn Thi, Nguyễn Văn Tuấn
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Rối loạn phổ tự kỷ là rối loạn phát triển phức tạp và đa dạng về triệu chứng, việc phát hiện sớm rất quan trọng. Nghiên cứu nhằm tìm ra đặc điểm lâm sàng của trẻ dựa trên tiêu chuẩn DSM-5 và thang điểm CARS. Qua 60 trẻ rối loạn phổ tự kỷ từ 24 – 72 tháng ghi nhận: phụ huynh là người phát hiện bất thường đầu tiên (96,7%) qua 2 triệu chứng “chậm nói” (60,0%) và “giảm tiếp xúc mắt” (16,7%) chủ yếu ở giai đoạn 18 – 24 tháng (96,7%), tuổi chẩn đoán trung bình là 31,07 ± 8,3 tháng, với 59,4% trẻ nặng. Nhóm trẻ < 36 tháng khiếm khuyết giao tiếp và tương tác xã hội nhiều nhất, nhóm trẻ 48 – 72 tháng có hành vi, lời nói lặp đi lặp lại nhiều nhất và sự khác biệt có ý nghĩa thống kê. Nhóm 36 – 48 tháng có điểm CARS cao nhất với 40,24 ± 8,08 và xu hướng giảm dần ở nhóm trẻ lớn hơn. Cần hướng dẫn phụ huynh nhận biết dấu hiệu “giảm tiếp xúc mắt” và “chậm nói” để phát hiện sớm rối loạn, nên sử dụng các triệu chứng đặt trưng theo nhóm tuổi để xây bộ câu hỏi sàng lọc sớm trẻ rối loạn phổ tự kỷ.

Rối loạn phổ tự kỷ là rối loạn phát triển phức tạp của não bộ, thuật ngữ “phổ” chỉ sự đa dạng về triệu chứng và mức độ của rối loạn với tỷ lệ mắc khoảng 1% – 2% dân số.1,2,3 Việc phát hiện sớm trẻ tự kỷ có ý nghĩa rất quan trọng để can thiệp hiệu quả, phòng ngừa các khuyết tật thứ phát.4 Vì triệu chứng rối loạn hết sức đa dạng nên trong tiêu chuẩn chẩn đoán DSM-5 đề ra hai nhóm triệu chứng cốt lõi gồm Những thiếu hụt dai dẳng trong khả năng giao tiếp xã hội và tương tác xã hội trong nhiều tình huống khác nhau và Những kiểu mẫu hành vi, sở thích hoặc hoạt động rập khuôn hay bị giới hạn.2,5 Tiêu chuẩn này khó để phụ huynh, giáo viên, nhân viên y tế tuyến cơ sở, những người đầu tiên tiếp cận với dấu hiệu bất thường của trẻ có thể sử dụng, mặt khác một số bộ câu hỏi sàng lọc trẻ rối loạn phổ tự kỷ đang sử dụng có những hạn chế nhất định khi áp dụng tại Việt Nam. Do đó, việc nghiên cứu đặc điểm lâm sàng của trẻ rối loạn phổ tự kỷ gợi ý các triệu chứng đặc trưng theo từng nhóm tuổi từ đó có thể xây dựng bộ câu hỏi sàng lọc rối loạn phổ tự kỷ dễ tiếp cận và phù hợp với người việt là điều cần thiết. Vì vậy, chúng tôi thực hiện nghiên cứu này ở trẻ rối loạn phổ tự kỷ từ 24 – 72 tháng tại Cần Thơ.