ĐẶC ĐIỂM XÉT NGHIỆM VITAMIN D TRONG MÁU CỦA NHỮNG BỆNH NHÂN CÓ HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA ĐẾN KHÁM TẠI BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI

ĐẶC ĐIỂM XÉT NGHIỆM VITAMIN D TRONG MÁU CỦA NHỮNG BỆNH NHÂN CÓ HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA ĐẾN KHÁM TẠI BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI
Phạm Văn Hùng1, Đoàn Hữu Thiển1, Nguyễn Thị Kiều1
1 Viện Kiểm định quốc gia vắc xin và Sinh phẩm y tế, Bộ Y tế
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: Mô tả đặc điểm xét nghiệm vitamin D trong máu của những bệnh nhân có hội chứng chuyển hóa ở người trưởng thành đến khám tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang có đối chứng, đánh giá chỉ số nồng độ 25-hydroxyvitamin D huyết tương với các yếu tố cơ của hội chứng chuyển hóa trên 124 bệnh nhân thuộc nhóm nghiên cứu và 135 bệnh nhân thuộc nhóm chứng. Kết quả: Có sự tương đồng về tuổi và giới của 2 nhóm nghiên cứu, có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê rõ rệt giữa 2 nhóm về BMI, vòng bụng, huyết áp, cholesterol, triglycerid, HDL, LDK, glucose máu và HbA1c. Nồng độ 25-hydroxyvitamin D trung bình của nhóm nghiên cứu là 21,7 ± 4,8 ng/ml, chọn mốc giảm 25-OH-D là 28,2 ngưỡng dưới của tứ phân vị trong trung vị của nhóm chứng, tỉ lệ giảm 25-OH-D ở nhóm nghiên cứu là 84,7%, cao hơn nhóm chứng. Có mối tương quan nghịch mức độ yếu giữa nồng độ 25-OH-D với vòng bụng, BMI, cholesterol, triglycerid, HDL-C, HATT, HATTr và HbA1c có ý nghĩa thống kê. Kết luận: Có mối tương quan nghịch giữa nồng độ 25-hydroxyvitamin D huyết tương với vòng bụng, BMI, cholesterol toàn phần, triglycerid, giảm HDL-C, huyết áp tâm thu, huyết áp tâm trương và HbA1C.

Hội chứng chuyển hóa (HCCH) là một hợp của các yếu tố nguy cơ chuyển hóa tim, cókhuynh hướng nhóm lại với nhau ở các đối tượng bị ảnh hưởng hơn là dự đoán một cách tình cờ. Sự hiện diện của HCCH làm tăng đáng kể nguy cơ xuất hiện đái tháo đườngtíp 2, bệnh tim mạch, từ đó liên quan chặt chẽ đến quá trình lão hóa và một loạt các kết cục xấu. Ước tính hiện tại có khoảng 20–25% dân số thế giới bị ảnh hưởng bởi HCCH, tỷ lệ mắc HCCH tăng theo độ tuổi và có hơn 45% số người trên 60 tuổi có HCCH.1Ở Việt Nam, trong một nghiên cứu dân số đô thị ở thành phố Hồ Chí Minh cho thấy  tỷ  lệ  mắc  HCCH  là  12%  ở  người  trưởng thành,2một nghiên cứu khác trong nhóm dân sốtrung  niên  ở  vùng  đồngbằng  sông  Hồng  cho thấy  tỷ  lệ  mắc  HCCH  là  16,3%3và  trong  một nghiên cứu ở khu vựcnông thôn Thừa Thiên Huế cho thấy tỷ lệ người dân mắc HCCH là 19,2%.4Béo phì, đặc biệt là béo  trung  tâm  hay  béo thể nội tạng với sự lắng đọng lipid trong gan là một đặc điểm cốt lõi của hội chứng chuyển hóa1.Năng lượng được dự trữ quá mức trongmô mỡ và các cơ quan khác dưới dạng lipid, dễ gây ngộ độc lipid và tình trạng viêm do chuyển hóa, từ đó hoạt hóa các protein kinase trong tế bào và gây tổn thương các thành phần tín hiệu của insulin, và hậu quả là gây kháng insulin. Kháng insulin là nguyên nhân chủ yếu gây HCCH, một nhóm các rối loạn có mối tương quan với nhau, bao gồm béo phì, tăng glucose máu, rối loạn lipid máu và tăng huyết áp.5Thiếu vitamin D đang gia tăng ở mức độ toàn cầu và có liên quan đến tăng nguy cơ mắccác bệnh khác nhau. Hoạt động phân tử của vitaminD có liên quan đến việc duy trì nồng độ khi nghỉ bình  thường  của  các  dạng  oxy  hoạt  động  và Ca2+, không chỉ trong các tế bào, mà còn trong các mô đáp ứng với insulin. Cả hai hoạt động qua gen và không qua gen của vitamin D đều hướng đến tín hiệu insulin. Qua đó, vitamin  D làm giảm mức độ bệnh lý liên quan đến kháng insulin như stress oxy hóa và viêm.6Tuy nhiên chưa có nhiều nghiên cứu về vấn đề liên quan giữa vitamin D và hội chứng chuyển hóa. Vì vậy, chúng tôi thực hiện đề tài nghiên cứu với mục tiêu: “Mô tả đặc điểm xét nghiệm vitamin D trong máu của những bệnh nhân có hội chứng chuyển hóa đến khám tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội năm 2021”