Đặc tính kháng không đồng nhất với metronidazole và clarithromycin của các chủng helicobacter pylori phân lập từ cùng một mảnh sinh thiết dạ dày

Metronidazole (MT) và Clarithromycin (CLR) là các kháng sinh (KS) chính được chọn trong điều trị diệt Helicobacter pylori (HP). Nhiều nghiên cứu gần đây đã cảnh báo tình trạng kháng với 2 KS này đang ngày càng tăng và ảnh hưởng nhiều đến kết quả điều trị ở người lớn và trẻ em và vì vậy kháng sinh đồ (KSĐ) rất cần thiết để giúp lựa chọn KS thích hợp [3,4]. Tuy nhiên, một trong những yếu tố quan trọng gây sai lạc khi nhận định kết quả KSĐ chính là tình trạng kháng KS không đồng nhất của các chủng HP đối với MT [10] và CLR [6,7]. Tính kháng KS không đồng nhất này có thể xảy ra đối với các chủng lấy từ các mảnh sinh thiết dạ dày khác nhau [5,6], nhưng cũng có thể ngay các chủng phân lập từ cùng một mảnh sinh thiết [1,7,8,10]. Mục tiêu: Đánh giá tính nhậy cảm và kháng các KS Metronidazol và ciarithromycin của các chủng HP phân lập từ cùng một mẩu sinh thiết ởbệnh nhân.

II. ĐỐI TƯƠNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

Nghiên cứu tiến cứu này được tiến hành tại khoa Vi sinh, bệnh viện Sait Vincent de Paul, Paris, từ tháng 6 đến tháng 12 năm 2003 ở 28 bệnh nhân (14 trẻ em, 14 người lớn) có hội chứng dạ dày và được nội soi để chẩn đoán và đồng ý tham gia nghiên cứu. Trước khi nội soi, bệnh nhân được phỏng vấn về tình hình sử dụng kháng sinh trong nhiều năm trước, đặc biệt là 2 KS cần nghiên cứu là MT và CLR. Khi nội soi, mỗi bệnh nhân đều được lấy 3 mẩu sinh thiết niêm mạc hang vị để xét nghiệm mô bệnh học (MBH), CLO-test và nuôi cấy. Hỗn dịch môi trường HP chứa nhiều vi khuẩn nuôi cấy lần đầu được dùng để xét nghiệm KSĐ trên đĩa thạch Müller Hinton (Oxoid, Pháp) có bổ sung 10% máu ngựa, để tủ ấm 3 ngày trong điều kiện vi ái khí. Thử nghiệm kháng MT và CLR bằng test E (AB Biodisk®, Solna, Thụy Điển). Vi khuẩn được coi là kháng CLR khi có nồng độ ức chế tối thiểu (NĐUCTT) của KS này > 2|mg/ml và kháng MT khi MIC của MT > 8mg/ml [2]. Từ môi trường nuôi cấy ban đầu của mảmh sinh thiết dạ dày, chọn ngẫu nhiên 10 khuẩn lạc để nuôi cấy lần thứ 2 và lại tiến hành test E cho mỗi khuẩn lạc trong cùng thời gian và cùng điều kiện nuôi cấy. So sánh kết quả test E lần sau của từng khuẩn lạc với kết quả nuôi cấy đa khuẩn lạc ban đầu. Khi trên môi trường nuôi cấy lần 2 có cả khuẩn lạc nhậy và khuẩn lạc kháng CLR với các nồng độ ức chế tối thiểu (NĐUCTT) không giống nhau thì gọi là có tình trạng kháng không đồng nhất với CLR. Khi có các chủng HP kháng CLR với cùng NĐUCTT thì gọi là có tình trạng kháng đồng nhất.

III. KẾT QUẢ

Tuổi trung bình của 14 bệnh nhân người lớn là 45 ± 7,2 năm và của 14 trẻ em là 10,5 ± 4,3 năm. Cả phương pháp khuyếch tán trên đĩa thạch và phương pháp test E cùng được sử dụng đồng thời để đánh giá mức độ nhậy cảm với KS của các chủng vi khuẩn HP nuôi cấy lần đầu. Có 22/28 (78,6%) bệnh nhân (14 người lớn và 8 trẻ em) mang vi khuẩn kháng MT và 13/28 (46,4%) bệnh nhân mang HP kháng CLR (bảng 1). Tất cả các trường hợp này đều có kết quả phù hợp giữa test E và phương pháp khuyếch tán.

Hiện tượng kháng kháng sinh (KS) của Helicobacter pylori (HP) đang ngày càng tăng, làm ảnh hưởng lớn đến hiệu quả điều trị diệt trừ vi khuẩn này, đòi hỏi giới y học nghiên cứu sâu hơn về đặc tính kháng KS của HP. Mục tiêu. Đánh giá tính nhậy cảm và kháng các KS metronidazol và clarithromycin của các chủng HP phân lập từ cùng một mẩu sinh thiết ở bệnh nhân. Phướng pháp: Test E được dùng đểđánh giá nồng độ ức chế tối thểu (NĐUCTT) của 2 KS trên đối với 10 khuẩn lạc HP phân lập từcùng một môi trường nuôi cấy mẩu sinh thiết dạ dày ban đầu từ28 bệnh nhân (14 trẻ em và 14 người lớn). Kết quả: Kháng không đồng nhất trên nuôi cấy lần hai với metronidazol gặp trong 12/14 trường hợp và với clarithromycin trong 3/13 trường hợp có kết quả kháng trong nuôi cấy lần đầu. Ởnhững bệnh nhân có HP kháng không đồng nhất, có từ2 đến 9 trong số 10 khuẩn lạc nuôi cấy lần 2 có NĐUCTT không giống nhau. Kết luận: Từ một mẩu sinh thiết dạ dày, có thể có nhiều khuẩn lạc mang tính nhậy cảm rất khác nhau với các kháng sinh trước khi điều trị, làm cho việc đánh giá tính nhậy cảm bằng KSĐ trởnên kém chính xác.