ĐÁNH GIÁ CHĂM SÓC ĐIỀU DƯỠNG VỀ TÁC DỤNG KHÔNG MONG MUỐN VIÊM NIÊM MẠC MIỆNG TRÊN BỆNH NHÂN UNG THƯ ĐẦU CỔ ĐIỀU TRỊ HOÁ XẠ TẠI BỆNH VIỆN K

ĐÁNH GIÁ CHĂM SÓC ĐIỀU DƯỠNG VỀ TÁC DỤNG KHÔNG MONG MUỐN VIÊM NIÊM MẠC MIỆNG TRÊN BỆNH NHÂN UNG THƯ ĐẦU CỔ ĐIỀU TRỊ HOÁ XẠ TẠI BỆNH VIỆN K
Đỗ Hùng Kiên1,, Vũ Thị Huệ1
Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả chăm sóc điều dưỡng về tác dụng không mong muốn viêm niêm mạc miệng trên bệnh nhân ung thư đầu cổ điều trị Bệnh viện K. Phương pháp nghiên cứu: 65 bệnh nhân chẩn đoán xác định ung thư vùng đầu cổ và được điều trị tại Bệnh viện K từ 03/2022 đến 10/2022. Phương pháp nghiên cứu tiến cứu, mô tả cắt ngang. Kết quả: Đa phần nhóm nghiên cứu là nam giới, chiếm 67,7%, nhóm tuổi < 65 tuổi chiếm đa số (70,8%). Thể trạng thường gặp là ECOG 0, chiếm 55,4%, tiếp đến ECOG 1 (35,4%). Đa phần các bệnh nhân có hút thuốc lá và/hoặc uống rượu, bia (chiếm 72,3%). Chủ yếu bệnh nhân chẩn đoán ung thư vòm (chiếm 55,4%). Phần lớn các bệnh nhân có độc tính viêm miệng độ 1 và độ 2 (chiếm lần lượt 23,1% và 67,7%), có 6 trường hợp ghi nhận độc tính độ 3. Đa phần đau tại chỗ mức độ nhẹ và vừa, chiếm lần lượt 35,8% và 58,5%. Tỷ lệ gầy sút cân < 5% trọng lượng chiếm 43,1%. Đa phần các bệnh nhân được điều trị ngoại trú và chăm sóc tại chỗ theo hướng dẫn của bác sỹ và điều dưỡng, 11 trường hợp độc tính độ 3 hoặc nhiễm trùng phối hợp được điều trị nội trú tại bệnh viện. Đa phần các bệnh nhân cải thiện mức độ viêm miệng sau can thiệp, không có bệnh nhân tiến triển xấu. Kết luận: Tác dụng không mong muốn viêm miệng thường gặp trên bệnh nhân ung thư đầu cổ được điều trị hoá xạ trị đồng thời. Chăm sóc nội khoa có vai trò cải thiện triệu chứng và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, hạn chế gián đoạn điều trị.

Ung  thưđầu  cổlàmột  nhóm  bệnh  ung  thưxuất phát từnhững vịtríkhác nhau ởđường hôhấp  vàtiêu  hoátrên.  Những  ung  thư  này  cónhiều điểm chung vềsinh bệnh học, dịch tễ, lâm sàng vàđiều trị. Bệnh chiếm 10% trong tổng sốcác  loại ung thư. Tại  Mỹ,  mỗi  năm  cókhoảng 41.000  trường  hợp  bệnh  mới  mắc  và12.000  ca chết vìbệnh [1]. Tại Việt Nam ung thư vòm mũi họng  làbệnh  hay  gặp  nhất  trong  các ung thư đầu cổ vàlàmột trong mười loại bệnh hay gặp ởnam,  còn ung thư khoang miệng  làmột  trong mười loại ung thư hay gặp ởnữ[2]. Điều trịung thư đầu cổ phải tuỳthuộc vào vịtrígiải  phẫu  vàgiai  đoạn  bệnh,  đa  phần  các bệnh nhân vào viện ở giai đoạn tiến triển tại chỗ, tại vùng hoặc tái phát di căn, do đó có chỉ định điều trị hoá chất đơn thuần hoặc phối hợp với xạ trị [3]. Điều trị ung thư đầu cổ ngoài mục tiêu kéo dài thời gian sống thêm cho bệnh nhân, chất lượng cuộc sống của bệnh nhân là một mục tiêu hết sức quantrọng. Tác dụng không mong muốn trên niêm mạc miệng là đặc điểm thường gặp khi nói đến điều trị ung thư nói chung và đặc biệt trên bệnh nhân ung thư đầu cổ. Viêm niêm mạc miệng là tình trạng viêm lớp niêm mạc ở khoang miệng (gồm môi, nướu răng, lưỡi, khẩucái,  sàn miệng)  hoặc  vùng  hầu  họng.  Đây  là  tác  dụng không mong muốn rất được quan tâm vì có thể gây nhiễm trùng hoặc suy dinh dưỡng, dẫn đến đe dọa tính mạng và ảnh hưởng đáng kể đến chất  lượng  cuộc  sống  của  bệnh  nhân.  Tổn thương niêm mạc miệng khá đa dạng, có nhiều mức độ khác nhau và có thể phối hợp bội nhiễm, ảnh hương đến toàn thân và phương pháp điều trị ung thư,… [4]. Kiểm  soát  độc  tính  viêm  niêm  mạc  miệng phụ thuộc vào mức độ và biến chứng, chủ yếu bao gồm các phương pháp kiểm soát đau, dinh dưỡng hỗ trợ, chống nhiễm trùng tại chỗ, tránh khô niêm mạc, … theo khuyến cáo của Hiệp hội quản lý viêm niêm mạc miệng trong điều trị ung thư  [5-7].  Bệnh  nhân  cần  được  kiểm  tra  tình trạng răng miệng trước khi bắt đầu điều trị và thường xuyên kiểm tra trong quá trình điều trị nhằm phát hiện sớm độc tính và có phương án xử trí kịp thời. Hiện nay tại Bệnh viện K đã có nhiều nghiên cứu đánh giá điều trị và tác dụng không mong muốn trên bệnh nhân ung thư vùng đầu cổ, tuy nhiên chưa có nhiều nghiên cứu chăm sóc điều dưỡng về tác dụng không mong muốn viêm niêm mạc miệng của các bệnh nhân này, do đó chúng tôi thực hiện đề tàivới mục tiêu: Đánh giá chăm sóc  điều  dưỡng  tác  dụng  không  mong  muốn viêm niêm mạc miệng trên bệnh nhân ung thư đầu cổ điều trị Bệnh viện K