Đánh giá hiệu quả điều trị loét bàn chân ở bệnh nhân đái tháo đường bằng yếu tố tăng trưởng biểu bì

Bệnh lý bàn chân đái tháo đường ngày càng trở thành vấn đề được quan tâm do tính phổ biến và những hậu quả nặng nề mà bệnh mang lại. Theo thông báo của Tổ chức Y tế thế giới tháng 3 năm 2005, 15% số người bệnh đái tháo đường có bệnh lý về bàn chân, 20% trong số họ nhập viện hàng năm là do loét chân [1], [11]. Nguy cơ cắt cụt chân ở người bệnh đái tháo đường cao gấp 30 lần so với người không mắc bệnh này. Tuy nhiên đại đa số các tổn thương bàn chân dẫn đến cắt cụt chi đều xuất phát từ các ổ loét. Theo thống kê từ các nghiên cứu, cứ 6 người mắc đái tháo đường thì có 1 người loét bàn chân và mỗi năm có thêm 4 triệu người bệnh đái tháo đường trên thế giới bị loét mới. Người bệnh đái tháo đường có biến chứng bàn chân phải nằm viện với thời gian dài hơn người đái tháo đường không có biến chứng bàn chân từ 1 đến 2 tháng. Loét bàn chân do đái tháo đường và cắt cụt chi là những nguyên nhân trực tiếp đe dọa sức khỏe và tâm lý của người bệnh đồng thời gây ảnh hưởng nặng nề đến gia đình bệnh nhân và toàn xã hội [13].

Ở Việt Nam, số người bệnh đái tháo đường có biến chứng bàn chân cũng đang tăng nhanh. Nghiên cứu t ại Bệnh viện Nội Tiết năm 2004 cho thấy tỷ lệ loét bàn chân ở trên những bệnh nhân đến khám lần đầu tại nhóm đối tượng nghiên cứu là 1,2% (8/662) [2], [8]. Từ tháng 6/2004 đến 8/2005 có 60 bệnh nhân đái tháo đường có loét chân nhập viện Nội tiết để điều trị, chiếm tỷ lệ 1,9% tổng số bệnh nhân đái tháo đường nhập viện cùng thời gian, trong đó tỷ lệ cắt cụt chi trong số 60 bệnh nhân đái tháo đường loét chân kể trên là 51% [8]. Các thống kê tại một số bệnh viện và trung tâm khác cũng cho thấy bệnh lý bàn chân đái tháo đường có chiều hướng tăng nhanh. Tại bệnh viện Nhân Dân Gia Định, biến chứng bàn chân chiếm 4,4% số người mắc đái tháo đường mới được chẩn đoán; thống kê tại Khoa Nội tiết Bệnh viện Chợ Rầy -thành phố Hồ Chí Minh, 25% số bệnh nhân đái tháo đường điều trị nội trú có nhiễm trùng chân. Tại bệnh viện Nguyễn Tri Phương, tỷ lệ loét tái phát chiếm 35,6% các trường hợp nhiễm trùng chân [6].

Tuy nh iên, nếu được phát hiện sớm, điều trị kịp thời các biến chứng loét bàn chân thì có thể ngăn ngừa được 49 – 85% các trường hợp bị cắt cụt [39]. Điều trị loét bàn chân ở BN ĐTĐ cần có nhiều biện pháp phối hợp như kiểm soát các yếu tố nguy cơ (tăng ĐM, HA…), kiểm soát nhiễm khuẩn , làm sạch và chăm sóc vết thương hàng ngày.

Hiện nay, yếu tố tăng trưởng biểu bì (Epidermal Growth Factor: EGF) là một trong những thuốc được chứng minh là có hiệu quả tốt trong điều trị loét bàn chân do ĐTĐ nhờ có tác dụng kích thích sự phát triển của mô hạt, do đó giúp đẩy nhanh quá trình liền sẹo [21], [22], [30]. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc sử dụng EGF trong điều trị liền vết thương còn khá mới mẻ và chưa có nhiều nghiên cứu về lĩnh vực này. Do đó, chúng tôi tiến hành đề tài “Đánh giá hiệu quả điều trị loét bàn chân ở bệnh nhân đái tháo đường bằng yếu tố tăng trưởng biểu bì” với 2 mục tiêu sau:

1. Nhận xét đặc điểm lâm sàng – cận lâm sàng tổn thương loét bàn chân ở bệnh nhân đái tháo đường.

2. Đánh giá hiệu quả điều trị phối hợp yếu tố tăng trưởng biểu bì trong chăm sóc tổn thương loét bàn chân ở bệnh nhân đái tháo đường