Đánh giá kết quả phẫu thuật thay khớp gối toàn phần sau 5 năm tại Bệnh viện Đại Học Y Hà Nội

Luận văn thạc sĩ y học Đánh giá kết quả phẫu thuật thay khớp gối toàn phần sau 5 năm tại Bệnh viện Đại Học Y Hà Nội.Phẫu thuật thay khớp gối toàn phầnđược tiến hành trên thế giới từ những năm 1970 và đã được chứng tỏ là phương pháp điều trị tốt nhất cho các bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối nặng, đặc biệt sau khi các phương pháp điều trị khác không còn hiệu quả [1, 2].
Tại Việt Nam bệnh lý khớp gối cũng ngày càng phổ biến, trong đó tỷ lệ bệnh nhân thoái hoá khớp tiên phát,thoái hoá khớp sau chấn thương, thấp khớp, viêm cột sống dính khớp… ngày càng tăng, ảnh hưởng đến sinh hoạt của người bệnh. Có nhiều phương pháp điều trị tùy thuộc vào giai đoạn bệnh như điều trị nội khoa kết hợp phục hồi chức năng, giảm cân, nội soi khớp, cắt xương sửa trục xương chày…và cuối cùng khi các phương pháp điều trị trên thất bại, người bệnh đau nhiều, sụn khớp đã bị phá hủy, khớp biến dạng, lệch trục cơ học, trên X-quang hình ảnh thoái hóa khớp rõ thì bệnh nhân có chỉ định thay khớp gối [3].

    Hiện nay, khớp gối toàn phần nhân tạo vẫn đang tiếp tục không ngừng được nghiên cứu hoàn thiện cả về phương diện vật liệu lẫn thiết kế hoạt động và kỹ thuật mổ. Hàng năm có rất nhiều báo cáo trên khắp thế giới cập nhật vềkhớp gối nhân tạo với các quan điểm điều trị khác nhaunhư sử dụng khớp gối nhân tạo có xi măng hay không xi măng, thay hay không thay bề mặt khớp xương bánh chè[4], bảo tồn hay cắt bỏ dây chằng chéo sau[5], dùng lớp đệm mâm chày cố định hay di động[6], khớp gối bán phần[7]. Phẫu thuật thay khớp gối còn được tiến hành dưới sự hỗ trợ của hệ thống định vị bằng máy tính[8], có hoặc không có sử dụng Robot trong phẫu thuật[9].
Tại Việt Nam phẫu thuật thay khớp gối được tiến hành hơn 20 năm nay chủ yếu tập trung ở các trung tâm ngoại khoa lớn[10, 11, 12, 13]. TạiBệnh Viện Đại Học Y Hà Nội phẫu thuật thay khớp gối toàn phần cũng đã được tiến hành trên 10 năm với số lượng bệnh nhân được phẫu thuật thay khớp gối tăng dần theo các năm[14], mặc dù đã có đánh giá về kết quả của thay khớp gối toàn bộ tại Bệnh Viện Đại Học Y Hà Nội tuy nhiên thời gian nghiên cứu còn quá ngắn so với tuổi thọ trung bình của khớp gối nhân tạo và chưa đánh giá được ở thời điểm xa hơn.Xuất phát từ thực tế trên chúng tôi thực hiện đề tài: “Đánh giá kết quả phẫu thuật thay khớp gối toàn phần sau 5 năm tại Bệnh viện Đại Học Y Hà Nội” với mục tiêu:
 Đánh giá kết quả phẫu thuật thay khớp toàn phần sau 5 năm tại Bệnh Viện Đại Học Y Hà Nội.

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ    1
Chương 1: TỔNG QUAN    2
1.1. Giải phẫu học khớp gối    2
1.1.1. Cấu trúc xương    2
1.1.2. Gân, cơ, dây chằng, bao khớp    3
1.1.3. Thần kinh và mạch máu    3
1.2. Cơ sinh học của khớp gối& khớp gối nhân tạo    4
1.2.Bệnh lý thoái hóa khớp gối    8
1.2.1. Nguyên nhân gây thoái hóa khớp    8
1.2.2. Phân độ thoái hóa khớp    9
1.2.3. Tiêu chuẩn chẩn đoán    9
1.3. Các phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối    10
1.3.1. Điều trị nội khoa    10
1.3.2. Điều trị ngoại khoa    11
1.4. Phẫu thuật thay khớp gối    12
1.4.1. Lịch sử thay khớp gối trên thế giới    13
1.4.2. Phân loại khớp gối nhân tạo toàn phần    17
1.4.3. Các bộ phận của khớp gối toàn phần    18
1.4.4 Một số kết quả về kết quả phẫu thuật thay khớp gối    19
1.5. Tai biến và biến chứng trong phẫu thuật thay khớp gối    22
1.5.1. Tai biến, biến chứng sớm sau mổ    22
1.5.2. Nhiễm trùng    23
1.5.3. Gãy xương quanh khớp nhân tạo    23
1.5.4. Mòn khớp nhân tạo    24
1.5.5. Lỏng khớp nhân tạo    25
1.5.6. Tiêu xương quanh khớp .    25
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị xa    26
1.6.1. Chấn thương    26
1.6.2. Nghề nghiệp    26
1.6.3. Tuổi    26
1.6.3. Bệnh lý toàn thân    26
1.6.4. Cân nặng    27
1.6.5. Phục hồi chức năng    27
1.6.6. Trục cơ học    28
1.6.7. Mật độ xương    28
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU    29
2.1. Đối tượng nghiên cứu    29
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn    29
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ    29
2.1.3. Cỡ mẫu:    29
2.1.4. Địa điểm và phương pháp nghiên cứu    29
2.2. Phương pháp nghiên cứu    29
2.2.1.Thiết kế nghiên cứu:.    29
2.2.2. Các bước tiến hành    29
2.2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu    30
2.3. Xử lý số liệu    35
2.4. Đạo đức nghiên cứu    35
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU    36
3.1. Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân nghiên cứu    36
3.1.1. Phân bố về giới tính    36
3.1.2. Phân bố theo tuổi    37
3.1.3. Phân bố bệnh nhân theo chỉ số BMI    37
3.1.4. Nghề nghiệp    38
3.1.5. Phân bố khớp gối được thay    38
3.1.6. Bệnh lý kèm theo    39
3.2. Kết quả chức năng khớp gối đánh giá theo KFS    39
3.2.1. Theo khả năng đi bộ    39
3.2.2. Theo khả năng đi cầu thang    40
3.2.3. Phân loại theo khả năng tự đứng lên sau ngồi ghế    40
3.2.4. Phân loại theo yêu cầu phải sử dụng dụng cụ hỗ trợ    41
3.2.5. Kết quả điều trị theo tổng điểm Knee Functional Score    41
3.3. Kết quả khớp gối đánh giá theo KS    42
3.3.1. Mức độ giảm đau    42
3.3.2. Kết quả phục hồi vẹo trong, vẹo ngoài khớp gối    42
3.3.3. Sự vững khớp gối nhân tạo    43
3.3.4 Tầm vận động khớp    43
3.3.5. Kết quả điều trị theo điểm số Knee Score    44
3.4. Đánh giá theo mức độ hài lòng của bệnh nhân    44
3.5. Biến chứng xa sau mổ    45
3.6. Kết quả chẩn đoán hình ảnh    45
3.7. Một số yếu tố ảnh hưởng tới kết quả điều trị    46
3.7.1. Tuổi    46
3.7.2. Tập phục hồi chức năng sau mổ    46
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN    47
4.1. Kết quả xa phẫu thuật thay KGTPđiều trị thoái hóa khớp gối    47
4.1.1. Một số đặc điểm chung    47
4.1.2. Kết quả giảm đau    47
4.1.3. Biên độ vận động gấp duỗi khớp gối    50
4.1.4. Mức độ vẹo trong, vẹo ngoài của khớp gối    51
4.1.5. Điểm lâm sàng khớp gối    52
4.1.6. Kết quả phục hồi chức năng khớp gối, khả năng đi lại    52
4.1.7. Kết quả phục hồi khớp gối theo mức độ hài lòng của bệnh nhân    53
4.2. Biến chứng xa sau phẫu thuật    54
4.2.1. Biến chứng nhiễm trùng    54
4.2.2. Biến chứng tiêu xương quanh khớp    54
4.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị    55
4.3.1. Tuổi    55
4.3.2. Phục hồi chức năng    55
4.3.3. Ảnh hưởng của nghề nghiệp    56
KẾT LUẬN    57
KIẾN NGHỊ    58
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

 
DANH MỤC CÁC BẢNG 

Bảng 1.1.     Phân độ thoái hóa khớp gối theo Kellgren- Lawrence    9
Bảng 3.1.     Phân bố theo độ tuổi    37
Bảng 3.2.     Phân bố bệnh nhân theo chỉ số BMI    37
Bảng 3.3.     Bệnh lý kèm theo    39
Bảng 3.4     Phân loại theo khả năng đi bộ sau mổ    39
Bảng 3.5.     Phân loại theo khả năng đi cầu thang sau mổ    40
Bảng 3.6.     Phân loại theo khả năng tự đứng lên sau ngồi ghế    40
Bảng 3.7.     Phân loại theo dụng cụ hỗ trợ đi lại    41
Bảng 3.8.     Phân loại theo mức độ đau sau mổ    42
Bảng 3.9.     Phân loại theo mức độ vẹo trong, vẹo ngoài    42
Bảng 3.10.     Phân loại theo sự vững khớp gối    43
Bảng 3.11.     Phân loại theo biên độ gấp gối    43
Bảng 3.12.    Phân loại theo mức độ mất duỗi    43
Bảng 3.13.     Mức độ hài lòng của bệnh nhân    44
Bảng 3.14.    Biến chứng xa sau mổ    45
Bảng 3.15.     So sánh kết quả điều trị chia theo nhóm tuổi    46
Bảng 3.16.    Kết quả điều trị chia theo nhóm tập PHCN sau mổ    46
Bảng 4.1.     Tỉ lệ giảm đau sau mổ, so sánh với các tác giả khác    50
Bảng 4.2.    Biên độ gập gối sau mổ. So sánh với một số tác giả khác    51
Bảng 4.3.    Kết quả chung theo một số tác giả    53
Bảng 4.4.     Đánh giá kết quả theo mức độ hài lòng của bệnh nhân.  So sánh với các tác giả khác    54