Đánh giá tác dụng hỗ trợ điều trị đau thắt lưng trên bệnh nhân thoái hóa cột sống của sản phẩm Joint XK3 Gold

Luận văn thạc sĩ y học Đánh giá tác dụng hỗ trợ điều trị đau thắt lưng trên bệnh nhân thoái hóa cột sống của sản phẩm Joint XK3 Gold.Thoái hóa cột sống thắt lưng (Spondylosis hoặc Osteoarthritis of lumbar spine) là bệnh lý cột sống mạn tính thường gặp và có liên quan mật thiết đến tuổi và vị trí đốt sống bị tổn thương [55],[56],[65]. Thoái hóa cột sống thắt lưng được chia thành “Thoái hóa cột sống thắt lưng trên X-quang” – với biểu hiện hình ảnh thoái hóa trên phim chụp X-quang và “Thoái hóa cột sống thắt lưng trên lâm sàng”-thường biểu hiện bằng đau, hạn chế vận động, biến dạng cột sống thắt lưng mà không có biểu hiện viêm[7],[40],[60],[61]. Tổn thương cơ bản của bệnh là tình trạng thoái hóa sụn khớp và đĩa đệm cột sống phối hợp với những thay đổi ở phần xương dưới sụn và màng hoạt dịch[3],[7].
Bệnh do nhiều nguyên nhân gây nên nhưng chủ yếu là sự lão hóa của tế bào hoặc tổ chức dưới sự thúc đẩy của các yếu tố cơ học, di truyền, nội tiết, chuyển hóa khiến quá trình này nhanh hơn và nặng thêm [7],[34],[62].
Thống kê Quốc gia được thu thập bởi Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ cho thấy tỷ lệ thoái hóa cột sống năm 2002 đã tăng từ 45/100.000 lên 72/100.000 người năm 2009. Chi phí ước tính cho chẩn đoán và quản lý các bệnh lý vùng cột sống thắt lưng và đau lưng có thể lên đến 90 tỷ USD mỗi năm[69].Kết quả từ một nghiên cứu phân tích tổng hợp (2015) công bố trên tạp chí Lancet về tình trạng tàn tật của 188 quốc gia, khảo sát trên 301 bệnh lý khác nhau trong thời gian từ năm 1990 – 2013 cho thấy các bệnh lý liên quan đến cột sống thắt lưng rất phổ biến và là nguyên nhân hàng đầu gây ra tàn tật[63]. Một phân tích khác dựa trên 28 nghiên cứu từ Medline, LILACS, EMBASE (2015) cho thấy có 19,6% người Mỹ ở nhóm tuổi 20 – 59 có bệnh lý vùng cột sống thắt lưng[71]. Theo Trần Ngọc Ân, có 11,4% bệnh nhân điều trị tại khoa Cơ Xương Khớp bệnh viện Bạch Mai là do các bệnh lý vùng thắt lưng và thắt lưng hông, đứng thứ hai sau viêm khớp dạng thấp. Tác giả cũng ước tính có khoảng 17% người trên 60 tuổi có các vấn đề liên quan đến cột sống thắt lưng [1],[4].

Những tiến bộ của YHHĐ đã giúp nâng cao sức khỏe và hạn chế biến chứng cho bệnh nhân thoái hóa cột sống [58],[59]. Có nhiều phương pháp điều trị trong đó chủ yếu là can thiệp nội khoa (thuốc chống viêm non-steroid, giãn cơ và các phương pháp vật lý trị liệu) hoặc can thiệp ngoại khoa đối với những trường hợp nặng [54] đã chứng minh được hiệu quả lâm sàng rõ rệt.Y học cổ truyền, dựa trên chứng trạng lâm sàng, bệnh được mô tả trong phạm vi các chứng yêu thống, yêu cước thống, tọa cốt phong.Các phương pháp điều trị bao gồm dùng thuốc và không dùng thuốc (điện châm, xoa bóp, bấm huyệt, tác động cột sống). Trong đó, bên cạnh việc sử dụng các nhóm thuốc đặc hiệu thì việc sử dụng thêm các thuốc điều trị hỗ trợ cùng với thời gian và thực tế lâm sàngcũng đã chứng minh được những hiệu quả nhất định[24],[47].
Joint XK3 Gold là một sản phẩm chứa XK3, glucosamine, calci, magie cùng với vitamin D3 có tác dụng hỗ trợ tăng tiết dịch khớp, bảo vệ khớp, hỗ trợ các triệu chứng của viêm khớp, thoái hóa khớp (khô khớp, đau do khô khớp, cứng khớp, hạn chế thoái hóa khớp). Trong đó, chiết xuất XK3 với acid hyaluronic, hoạt chất AKBA (chiết xuất nhũ hương) 30% có tác dụng giảm đau, chống viêm và cao ngựa bạch có tác dụng tăng cường sức mạnh xương. Nhằm có thêm cơ sở lý luận và khoa học để đưa sản phẩm vào sử dụng rộng rãi, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài“Đánh giá tác dụng hỗ trợ điều trị đau thắt lưng trên bệnh nhân thoái hóa cột sống của sản phẩm Joint XK3 Gold”với hai mục tiêu:
1. Đánh giá tác dụng hỗ trợ điều trị cải thiện một số triệu chứng lâm sàng của sản phẩmJoint XK3 Goldkết hợp phương pháp điện châm trên bệnh nhân thoái hóa cột sống thắt lưng.
2. Theo dõi tác dụng không mong muốn của phương pháp điều trị trên một số chỉ số lâm sàng và cận lâm sàng

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………………… 1
Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU ………………………………………………………. 4
1.1. Tổng quan thoái hóa cột sống thắt lƣng theo y học hiện đại ……………… 4
1.1.1. Đặc điểm giải phẫu vùng thắt lƣng…………………………………………… 4
1.1.2. Thoái hóa cột sống thắt lƣng……………………………………………………. 7
1.2. Tổng quan thoái hóa cột sống thắt lƣng theo y học cổ truyền………….. 14
1.2.1. Bệnh danh …………………………………………………………………………… 14
1.2.2. Bệnh nguyên ……………………………………………………………………….. 14
1.2.3. Bệnh cơ ………………………………………………………………………………. 15
1.2.4. Phân thể lâm sàng ………………………………………………………………… 15
1.2.5. Phƣơng pháp điều trị…………………………………………………………….. 16
1.3. Tổng quan về sản phẩm Joint XK3 Gold sử dụng trong nghiên cứu … 19
1.3.1. Thành phần sản phẩm Joint XK3 Gold……………………………………. 19
1.3.2. Cơ chế tác dụng của sản phẩm Joint XK3 Gold……………………….. 20
1.4. Một số nghiên cứu có liên quan…………………………………………………… 21
1.4.1. Nghiên cứu trên thế giới ……………………………………………………….. 21
1.4.2. Nghiên cứu tại Việt Nam………………………………………………………. 22
Chƣơng 2 CHẤT LIỆU, ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
…………………………………………………………………………………………………………. 25
2.1. Chất liệu nghiên cứu ………………………………………………………………….. 25
2.1.1. Sản phẩm nghiên cứu……………………………………………………………. 25
2.1.2. Phác đồ huyệt điện châm ………………………………………………………. 262.2. Đối tƣợng nghiên cứu ………………………………………………………………… 26
2.2.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân …………………………………………………… 26
2.2.2. Tiêu chuẩn loạitrừ bệnh nhân ………………………………………………… 27
2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu ……………………………………………….. 27
2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu ……………………………………………………………. 27
2.4.1. Thiết kế nghiên cứu ……………………………………………………………… 27
2.4.2. Cỡ mẫu……………………………………………………………………………….. 27
2.4.3. Biến số và chỉ số trong nghiên cứu…………………………………………. 28
2.4.4. Công cụ và kỹ thuật sử dụng trong nghiên cứu………………………… 28
2.4.5. Các bƣớc tiến hành ………………………………………………………………. 28
2.4.6. Phƣơng pháp đánh giá kết quả……………………………………………….. 29
2.5. Phƣơng pháp xử lý số liệu ………………………………………………………….. 31
2.6. Đạo đức nghiên cứu …………………………………………………………………… 31
2.7. Quy trình nghiên cứu …………………………………………………………………. 33
Chƣơng 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU …………………………………………………… 34
3.1. Đặc điểm bệnh nhân nghiên cứu………………………………………………….. 34
3.1.1. Đặc điểm chung của bệnh nhân nghiên cứu …………………………….. 34
3.1.2. Đặc điểm cận lâm sàng chung ……………………………………………….. 35
3.2. Tác dụng hỗ trợ điều trị cải thiện một số triệu chứng lâm sàng của sản
phẩm Joint XK3 Gold kết hợp phƣơng pháp điện châm trên bệnh nhân thoái
hóa cột sống thắt lƣng ………………………………………………………………………. 35
3.2.1. Sự thay đổi điểm đau VAS trƣớc và sau điều trị của hai nhóm ….. 35
3.2.2. Sự thay đổi tầm vận động cột sống thắt lƣng trƣớc và sau điều trị 363.2.3. Sự thay đổi điểm ODI trƣớc và sau điều trị……………………………… 39
3.2.4. Hiệu quả điều trị chung của hai nhóm…………………………………….. 40
3.2.5. Mức độ ổn định của kết quả điều trị……………………………………….. 41
3.3. Tác dụng không mong muốn phƣơng pháp trong quá trình điều trị….. 41
3.3.1. Tác dụng không mong muốn của Joint XK3 Gold trên lâm sàng .. 41
3.3.2. Tác dụng không mong muốn trên cận lâm sàng……………………….. 43
Chƣơng 4 BÀN LUẬN ……………………………………………………………………….. 44
4.1. Đặc điểm chung của bệnh nhân nghiên cứu ………………………………….. 44
4.2. Tác dụng hỗ trợ điều trị đau thắt lƣng trên bệnh nhân thoái hóa cột của
sản phẩm Joint XK3 Gold…………………………………………………………………. 47
4.2.1. Sự thay đổi điểm đau theo thang nhìn VAS …………………………….. 47
4.2.2. Sự thay đổi tầm vận động cột sống thắt lƣng …………………………… 49
4.2.3. Sự thay đổi điểm hạn chế chức năng sinh hoạt ODI …………………. 50
4.2.4. Hiệu quả điều trị chung…………………………………………………………. 51
4.3. Tác dụng không mong muốn của phƣơng pháp điều trị………………….. 54
4.4. Mức độ ổn định của hiệu quả điều trị …………………………………………… 55
KẾT LUẬN………………………………………………………………….54
KIẾN NGHỊ…………………………………………………………………56
HẠN CHẾ…………………………………………………………………..57
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Phụ lục

DANH MỤC BẢNG
ảng 1.1. Thành phần Joint XK3 Gold………………………………………………….. 19
ảng 2.1. Thành phần sản phẩm Joint XK3 Gold …………………………………… 25
ảng 2.2. ảng quy đổi điểm cho các tiêu chí chính……………………………….. 30
ảng 2.3. Phân loại kết quả điều trị ………………………………………………………. 31
ảng 3.1. Đặc điểm chung của bệnh nhân nghiên cứu…………………………….. 34
ảng 3.2. Đặc điểm cận lâm sàng chung ……………………………………………….. 35
ảng 3.3. Mức độ ổn định của kết quả điều trị đánh giá tại thời điểm ngày thứ
30 sau điều trị của nhóm nghiên cứu …………………………………………………….. 41
ảng 3.4. Tác dụng không mong muốn của Joint XK3 Gold trên lâm sàng
trong 21 ngày điều trị ………………………………………………………………………….. 41
ảng 3.5. Tác dụng không mong muốn của điện châm……………………………. 42
ảng 3.6. Sự thay đổi dấu hiệu sinh tồn trƣớc và sau điều trị …………………… 42
ảng 3.7 Sự thay đổi chỉ số công thức máu trƣớc và sau điều trị ……………… 43
ảng 3.8. Sự thay đổi chỉ số sinh hóa máu trƣớc và sau điều trị……………….. 43DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Phân bố nhóm tuổi của bệnh nhân nghiên cứu……………………… 34
Biểu đồ 3.2. Sự thay đổi điểm đau VAS của bệnh nhân nghiên cứu………….. 35
Biểu đồ 3.3. Sự thay đổi phân loại điểm đau VAS ………………………………….. 36
Biểu đồ 3.4. Sự thay đổi tầm vận động cúi, ngửa cột sống thắt lƣng …………. 37
Biểu đồ 3.5. Phân loại tầm vận động cột sống thắt lƣng ………………………….. 38
Biểu đồ 3.6. Sự thay đổi điểm Schober trƣớc và sau điều trị ……………………. 38
Biểu đồ 3.7. Sự thay đổi khoảng cách tay đất trƣớc và sau điều trị……………. 39
Biểu đồ 3.8. Sự thay đổi điểm ODI trƣớc và sau điều trị …………………………. 39
Biểu đồ 3.9. Phân loại điểm ODI sau điều trị …………………………………………. 40
Biểu đồ 3.10. Hiệu quả điều trị chung sau 21 ngày điều trị………………………. 4