GIÁ TRỊ CỦA BETA 2-MICROGLOBULIN HUYẾT THANH TRONG TỔN THƯƠNG THẬN Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÝP 2

GIÁ TRỊ CỦA BETA 2-MICROGLOBULIN HUYẾT THANH TRONG TỔN THƯƠNG THẬN Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÝP 2
Lê Xuân Trường1, Lê Xuân Minh Phúc2, Trà Thị Bích Vân3, Lê Hoàng Phong3, Bùi Thị Hồng Châu4
1 Đại học Nguyễn Tất Thành
2 Đại học Tân Tạo
3 Trung tâm y tế thành phố BạcLiêu
4 Đại học Y Dược TP.HCM
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mở đầu: Bệnh thận do đái tháo đường nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến suy thận mạn giai đoạn cuối với các biến chứng nặng nề và chi phí điều trị cao. Phát hiện tổn thương thận sớm trên bệnh nhân đái tháo đường týp 2 là cần thiết. Mục tiêu: Khảo sát sự biến đổi nồng độ B2M, mối tương quan của nồng độ B2M huyết thanh với creatinin và ước đoán mức lọc cầu thận (eGFR) ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, thực hiện trên các đối tượng đến khám và điều trị tại Trung tâm y tế thành phố Bạc Liêu. 112 bệnh nhân đái tháo đường týp 2 trong đó có 57 bệnh nhân đái tháo đường có tổn thương thận (N1), 55 bệnh nhân đái tháo đường không tổn thương thận (N2) và chọn nhóm chứng 30 người khỏe mạnh (N3). Kết quả: Tương quan giữa B2M với creatinin (r 0,48; p < 0,001) và B2M với mức lọc cầu thận ước đoán dựa vào creatinin (MLCT cre) (r-0,5; p<0,001) là tương quan ở mức độ trung bình. Kết luận: B2M là một dấu ấn sinh học có thể dùng để phát hiện tổn thương thận ở giai đoạn đầu của bệnh nhân đái tháo đường týp 2.

Tại  nhiều  quốc  gia  trên  thế  giới,  bệnh  đái tháo đường là nguyên nhân hàng đầu của bệnh thận  mãn  tính  và  chiếm  50%  tỷ  lệ  mắc  bệnh thận  giai  đoạn  cuối(1). Bệnh  thận  do  đái  tháo đường là một biến chứng vi mạch của đái tháo đường và nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh thận giai đoạn cuối (ESKD) trên toàn thế giới, với khoảng 30% bệnh nhân bị đái tháo đường týp 1 (ĐTĐ  type  1)  và  khoảng  40% bệnh  nhânđái tháo đường týp 2 (ĐTĐ týp 2) phát triển bệnh thận  do  tiểu  đường. Bệnh  thận  do  Đái  tháo đường đặc trưng bởi sự bài tiết albumin trong nước tiểu tăng cao hoặc làm giảm tốc độ lọc cầu thận (GFR) hoặc cả hai trên bệnh nhân đái tháo đường. Tuy nhiên albumin niệu có một số hạn chế để dự đoán sớm các giai đoạn của bệnh thận ở người bệnh đái tháo đường như tốc độ bài tiết albumin  trong  nước  tiểu  có  thể  thay  đổi  bởi huyết áp, tập thể dục và thay đổi tùy thể trạng cá nhân. Mặt khác, tốc độlọc cầu thận ước tính (e-GFR) được xem chính xác và hữu ích trong đánh giá  sự  tiến  triển của  bệnh  thận  do  Đái  tháo đường.  Để  đánh  giá  tốc  độ  lọc  của  cầu  thận, creatinine huyết thanh là chỉ số sử dụng rộng rãi nhất. Tuy nhiên, creatinine huyết thanh không đủ độ nhạy, đặc biệt làtrong giai đoạn đầu của suy thận vì creatinin được tiết ra bởi ống lượn gần và nồng độ của nó bịảnh hưởng bởi các yếu tố như-chế độ ăn uống, tập thể dục, hydrat hóa, v.v.(2).Do đó, các dấu ấn sinh học mới là cần thiết để xác định bệnh thận do Đái tháo đường ở giai đoạn đầu ở những bệnh nhân có nguy cơ phát triển bệnh thận mãn tính (CKD). Trong số đó, β2 microglobulin  (B2M)  trong  huyết  thanh được đánh  giá  như  một  dấu  hiệu  sinh  học  tốt  hơn creatinin huyết thanh trong việc đánh giá tốc độ lọc của cầu thận(3). Những phân tử này không chỉ giúp quản lý bệnh nhân với nguy cơ mạch máu trung bình mà có thể hữu ích các dấu hiệu tiên lượng. B2M là chuỗi nhẹ trong chính phân tử lớp I phức hợp tương hợp mô (MHC) và được phân bố rộng rãi trong tất cả các tế bào có nhânở phần thân.Theo sinh lý bình thường điều kiện, β2 microglobulinis được tạo ra ở một hằng số tỷ lệ và nồng độ bình thường của microglobulin β2 là  1,5-3mg/L.  Các  nghiên  cứu  đã  chứng  minh rằng tăng nồng độ β2 microglobulin trong huyết thanh được phát hiện là rất đặc hiệu cho bệnh thận do đái tháo đường trái ngược với các dấu ấn sinh học khác; hơn nữa nó không phải là bị ảnh  hưởng  bởi  giới  tính,  khối  lượng  cơ  và thuốc(4). Vì vậy nhiều tác giả đã sử dụng B2M làm chất chỉ điểm đánh giá chức năng thận do chất này thay đổi sớm hơn creatinine. Từ những hạn chế trên và thực tế tại Việt Nam cũng chưa tìm thấy nhiều nghiên cứu cho chỉ dấu sinh học B2M trong bệnh thận do đái tháo đường , vì thế nhóm nghiên cứu đã tiến hành nghiên cứu “Giá trị  của  beta  2-microglobulin trong  tổn  thương thận ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2”.Mục  tiêu  nghiên  cứu:Khảo  sát  mối  tương quan  của  nồng  độbeta  2-microglobulin  huyết thanh  với  creatinin  và  ước  đoán  mức  lọc  cầu thận (eGFR) ởbệnh nhân đái tháo đường týp 2

Chi tiết bài viết
Từ khóa
bệnh thận do đái tháo đường, beta 2-microglobulin

Tài liệu tham khảo
1. Tuttle KR, Bakris GL, Bilous RW, Chiang JL, de Boer IH, Goldstein-Fuchs J, et al (2014).Diabetic Kidney Disease: A Report From an Ada Consensus Conference. Diabetes Care , 37(10):2864–83. doi: 10.2337/dc14-12962.  
2. Aksun SA, Özmen D, Özmen B, Parildar Z, Mutaf I, et al (2004). β2-microglobulin and cystatin C in type 2 diabetes: assessment of diabetic nephropathy. Exp Clin Endocrinol Diabetes ,112 (4): 195- 200. 
3. Bianchi C, Donadio C, Tramonti G, Consani C, Lorusso P, et al (2001). Reappraisal of serum β2-microglobulin as marker of GFR. Ren Fail, 23 : 419-29. 
4. Liabeuf S, Lenglet A, Desjardins L, Neirynck N, Glorieux G, et al (2012). Plasma beta-2 microglobulin is associated with cardiovascular disease in uremic patients. Kidney Int, 82 (12): 1297-1303. 
5. Lê Xuân Trường, Nguyễn Duy Tài, Trần Quí Phương Linh, Nguyễn Thị Nhung (2019). Khảo sát tỷ lệ microalbumin niệu dương tính trên bệnh nhân đái tháo đường type 2 tại bệnh viện quận 2. TTUReview, 1(5), tr.1-9. 
6. Trần Thị Thu Hương, Hoàng Thu Hà, Uông Thị Thu Hương, Vương Tuyết Mai (2017). Nghiên cứu mối liên quan giữa tuổi, giới, HbA1c, mức lọc cầu thận ước tính và nồng độ ACR ở bệnh nhân đái tháo đường. Tạp chí Y học Tp Hồ Chí Minh, 21 (3), tr.56-61. 
7. Huỳnh Thị Minh Trinh, Vũ Đình Hùng (2006). Bước đầu đánh giá beta 2-microglobulin huyết thanh trong chức năng lọc cầu thận của bệnh thận mạn tính. Tạp chí y học thực hành, 5, tr.76-8. 
8. Nguyễn Thị Hương Thi (2009). Nghiên cứu rối loạn nồng độ beta 2-microglobulin niệu và huyết thanh ở bệnh nhân hội chứng thận hư. Luận văn bác sĩ nội trú, Đại học Y dược Huế, tr.1-92.