Giá trị của cắt lớp vi tính trong chẩn đoán thiếu máu ruột ở bệnh nhân tắc ruột non

Giá trị của cắt lớp vi tính trong chẩn đoán thiếu máu ruột ở bệnh nhân tắc ruột non
Nguyễn Duy Hùng, Nguyễn Hoa Huệ, Vương Kim Ngân
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Giá trị của cắt lớp vi tính trong chẩn đoán thiếu máu  ruột ở bệnh nhân tắc ruột non. Phương pháp hồi cứu mô tả trên 146 bệnh nhân tắc ruột non chụp cắt lớp vi tính và phẫu thuật tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức từ tháng 8 năm 2018 đến tháng 6 năm 2020. Tổn thương gồm các dấu hiệu gợi ý thiếu máu  ruột trong tắc ruột non được mô tả trên cắt lớp vi tính sau đó đối chiếu với kết quả phẫu thuật để đưa ra độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị chẩn đoán dương tính, âm tính và tính chính xác chẩn đoán. Kết quả: nguyên nhân do thoát vị và do dây chằng là nguyên nhân chủ yếu có biến chứng thiếu máu  ruột, chiếm lần lượt 33,3% và 31,0%; dịch tự do ổ bụng có độ nhạy cao nhất, 83,3%; các dấu hiệu thành ruột ngấm thuốc kém hoặc không ngấm, quai ruột hình bia , khí trong thành ruột, khí trong khoang phúc mạc có độ đặc hiệu cao 93 – 99%. Kết luận: dấu hiệu thành ruột ngấm thuốc kém hoặc không ngấm thuốc, khí trong thành ruột, khí trong khoang phúc mạc có độ đặc hiệu và giá trị cao trong chẩn đoán thiếu máu  ruột, dấu hiệu quai ruột hình bia có giá trị chẩn đoán thiếu máu ruột giai đoạn sớm.

Thiếu máu  ruột trong tắc ruột non chiếm khoảng 10% các trường hợp tắc ruột non (dao động từ 5 – 42%), với tỷ lệ tử vong từ 20 đến40%.1 Vì vậy việc dự đoán tình trạng thiếu máu ruột trước phẫu thuật có ý nghĩa rất quan trọng. Tuy nhiên, các nghiên cứu trước đây về khả năng dự đoán tình trạng này của các dấu hiệu lâm sàng là chưa đủ cơ sở, chụp cắt lớp vi tính (CLVT) cung cấp các thông tin bổ sung có ý nghĩa cho các bác sĩ phẫu thuật trong dự đoánthiếu máu ruột trong tắc ruột non. Trong hầu hết các nghiên cứu, độ nhạy của CLVT trong dự đoán thiếu máu ruột trong tắc ruột non dao động từ 70 đến 100%, độđặc hiệu dao động từ 61 đến 100%.1,2 Trên CLVT có một số dấu hiệu như sự giảm hoặc không ngấm thuốc của thành ruột, dày thành ruột, tụ khí trong thành ruột, phù nề lớp dưới niêm mạc (target sign), sung huyết mạch máu, thâm nhiễm mỡ mạc treo, số lượng dịch ổ bụng, tình trạng tăng tỷ trọng thành ruột trên  phim  chụp  trước  tiêm  hoặc  khí  tự  do  ổ bụng.1–5 Theo tác giả Maung và cộng sự chỉ ra có 5 dấu hiệu gợi ý tình trạng thiếu máu ruột: dịch mạc treo, tắc nghẽn tĩnh mạch mạc treo, dịch tự do ổ bụng, giảm ngấm thuốc thành ruột và dày thành ruột.6 Theo tác giả Maung và cộng sự đã tiến hành nghiên cứu tổng hợp và chỉ ra 2 dấu hiệu: một là tình trạng giảm ngấm thuốc thành ruột có ý nghĩa tiên lượng thiếu máu ruột, hai là không có dịch tự do ổ bụng có thể loại trừ tình trạng tắc ruột nghẹt.