Giá trị của test da và kết quả giảm mẫn cảm nhanh với huyết thanh kháng dại tinh chế Sar

Giá trị của test da và kết quả giảm mẫn cảm nhanh với huyết thanh kháng dại tinh chế Sar
Nguyễn Văn Hồng Quân, Nguyễn Văn Đoàn
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Nghiên cứu nhằm xác định giá trị của test da và kết quả giảm mẫn cảm nhanh với SAR, một huyết thanh kháng dại nguồn gốc từ ngựa sản xuất tại Việt Nam. 192 bệnh nhân (BN) có test da dương tính hoặc quá mẫn nhanh với SAR ở cơ sở tiêm phòng được làm test nội bì ở 3 độ pha loãng (1:10, 1:100 và 1:1000) với chứng âm. Kĩ thuật được tiến hành theo hướng dẫn ENDA/EAACI 2015. Nếu kết quả dương tính, test kích thích được thực hiện và giảm mẫn cảm khi có bất kì phản ứng dị ứng nào. Trong 184 bệnh nhân có test dương tính ở cơ sở tiêm phòng, chỉ 15,6% dương tính ở cùng nồng độ khi test tại Trung tâm Dị ứng. Giá trị dự đoán âm tính của test nội bì ở 3 nồng độ trên lần lượt là 97,3%, 96,2% và 89,3%. Giảm mẫn cảm được tiến hành ở 27 bệnh nhân, có 1 trường hợp thất bại. Test da với SAR cần được chuẩn hóa để cải thiện giá trị dự đoán. Giảm mẫn cảm là phương pháp có hiệu quả nếu bệnh nhân dị ứng SAR.

Bệnh dại là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm lây truyền qua tiếp xúc với động vật bị dại. Mặc dù nước ta đã và đang nỗ lực phòng chống bệnh dại nhưng hàng năm vẫn có nhiều bệnh nhân mắc dại. Điều trị dự phòng sau phơi nhiễm dại với vaccin và huyết thanh kháng dại có ý nghĩa quan trọng do tỉ lệ tử vong khi phát bệnh gần như 100%. Ở các nước đang phát triển, huyết thanh kháng dại có nguồn gốc từ ngựa (ERIG) có hiệu quả tốt và giá thành thấp là lựa chọn hàng đầu cho BN có chỉ định.1 Tuy nhiên ERIG có thể gây ra một số phản ứng dị ứng như phản vệ hay bệnh huyết thanh. Tỉ lệ dị ứng khác nhau tùy từng sản phẩm, phụ thuộc vào  độ  tinh  khiết  (<  1%  với  huyết  thanh  của Viện Pasteur Pháp, 4,02% với huyết thanh của Thụy Sĩ sản xuất).2Test da (bao gồm test lẩy da và test nội bì) từ lâu đã được tiến hành với ERIG, chủ yếu ở các nước phải sử dụng ERIG số lượng lớn như Thái Lan, Ấn Độ, Braxin, tuy nhiên chưa có sự thống nhất trong cách thực hiện cũng như vai trò thực sự của test da. Các nghiên cứu của các tác giả như Sunitha,3 Sudarshan,4 Tantawichien5 khác nhau về nồng độ huyết thanh làm test, thời gian đọc kết quả, tiêu chuẩn test dương tính, và cũng không tuân theo các nguyên tắc cơ bản về test da trong dị ứng học như vai trò của nồng độ không kích ứng, chứng âm tính (Bảng 1). Trong khi đó, WHO gần đây đã không còn khuyến cáo làm test da với ERIG trước khi sử dụng.6 Ở Việt Nam, đã ghi nhận một số trường hợp phản vệ nghiêm trọng với huyết thanh kháng dại SAR, nhưng chưa có nghiên cứu nào đánh giá về giá trị của test da và độ an toàn của SAR, test da (chủ yếu là test nội bì mà không làm test lẩy da) vẫn được làm thường quy tại cơ sở tiêm phòng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.