GIÁ TRỊ THANG ĐIỂM GENEVA CẢI TIẾN SO VỚI THANG ĐIỂM WELLS TRONG CHẨN ĐOÁN TẮC MẠCH PHỔI CẤP

Tắc mạch phổi là bệnh lý cấp cứu nặng, có nguy cơ tử vong cao. Chẩn đoán và điều trị kịp thời làm giảm đáng kể tỷ lệ tử vong từ 30% xuống còn 2 – 8% [1, 4]. Tuy nhiên việc chẩn đoán tắc mạch phổi vẫn còn khó khăn do các triệu chứng lâm sàng không điển hình, các xét nghiệm thông thường cũng không giúp chẩn đoán xác định [3]. Trên thế giới, nhiều hướng dẫn chẩn đoán đều bắt đầu bằng việc sử dụng thang điểm lâm sàng để đánh giá khả năng tắc mạch phổi trước khi quyết định chụp MsCT động mạch phổi [3]. Trong đó thang điểm Wells được nghiên cứu nhiều hơn cả [1, 2, 7]. Thang điểm Wells [7] (bảng 2) bao gồm 7 thông số, trong đó có yếu tố chủ quan của người làm “ít nghĩ đến chẩn đoán khác” được cho 3 điểm nên khó áp dụng vì làm cho tổng điểm thay đổi đáng kể, có thể dẫn đến các quyết định không phù hợp đặc biệt với bác sĩ ít kinh nghiệm, bác sĩ làm việc ở đơn vị cấp cứu bận rộn, bác sĩ ở tuyến cơ sở. Thang điểm Geneva ban đầu bao gồm cả các thông số lâm sàng, khí máu và X.quang phổi. Sau đó được rút gọn lại chỉ còn các thông số lâm sàng gọi là thang điểm Geneva cải tiến [6] (bảng 1) gồm 8 thông số hoàn toàn khách quan. Tại Việt Nam chưa có nghiên cứu nào áp dụng thang điểm Geneva cải tiến trong tiếp cận chẩn đoán tăc tĩnh mạch vì vậy chúng tôi thực hiện nghiên cứu với mục tiêu: So sánh giá trị thang điểm Geneva cải tiến với thang điểm Wells trong chẩn đoán tắc mạch phổi cấp.

Sử dụng thang điểm Wells để tiếp cận chẩn đoán tắc mạch phổi cấp (TMP) đã được khuyến cáo trên toàn thế giới [3, 7]. Tuy được sử dụng rộng rãi, song thang điểm này có tính chủ quan, khó quy chuẩn. Vì thế, thang điểm Geneva cải tiến được phát triển cho phép đánh giá một cách khách quan hơn. Mục tiêu: Giá trị chẩn đoán tắc mạch phổi của thang điểm Geneva cải tiến có tốt như thang điểm Wells hay không? Đối tượng: Chúng tôi lựa chọn các bệnh nhân vào cấp cứu tại bệnh viện Bạch Mai có nghi ngờ tắc mạch phổi, được chụp MsCT mạch phổi với mục đích chẩn đoán tắc mạch phổi. Kết quả: Từ tháng 12/2006 đến tháng 3/2012, nghiên cứu thu thập được 141 bệnh nhân, trong đó có 57 bệnh nhân chiếm tỷ lệ 40,4% bị tắc mạch phổi. Tỷ lệ tắc mạch phổi ở 3 nhóm khả năng lâm sàng khi đánh giá theo thang điểm Geneva cải tiến và thang điểm Wells là tương tự nhau. Độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị chẩn đoán dương tính, giá trị chẩn đoán âm tính và diện tích dưới đường ROC của hai thang điểm là tương đương nhau. Kết luận: Hai thang điểm Wells và Geneva cải tiến có giá trị như nhau trong chẩn đoán tắc mạch phổi cấp.