Kết quả bước đầu phẫu thuật nội soi giảm áp hốc mắt điều trị bệnh mắt Basedow chèn ép thị thần kinh

Kết quả bước đầu phẫu thuật nội soi giảm áp hốc mắt điều trị bệnh mắt Basedow chèn ép thị thần kinh
Phạm Thị Mỹ Hạnh1, Nguyễn Chiến Thắng1, Nguyễn Duy Anh2, Phạm Trọng Văn2
1 Khoa Mắt, Bệnh viện Quân y 103, Học viện Quân Y
2 Trường Đại học Y Hà Nội
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Nghiên cứu tiến cứu, được tiến hành trên 14 mắt của 9 bệnh nhân bị bệnh mắt do basedow chèn ép thị thần kinh được phẫu thuật nội soi giảm áp hốc mắt từ tháng 1/2018 đến tháng 1/2020 tại bệnh viện Quân y 103. Kết quả: Mức giảm độ lồi trung bình sau mổ là 2,1 ± 1,03 (1 – 3 mm). Thị lực trước mổ trung bình 0,99± 0,72 (0,1 – 2,0)  (logMar). Sau mổ thị lực trung bình 0,52±0,46 (0-2) (logMar). Thị lực tăng trung bình tương đương với 4 dòng Snellen. Thị lực cải thiện ở 9 mắt, không đổi ở 5 mắt, không mắt nào giảm thị lực. Có 10/14 mắt có cải thiện thị trường rõ rệt, 6/8 mắt tổn thương sắc giác phục hồi hoàn toàn. Thị lực sau phẫu thuật tốt hơn tương quan đáng kể với thị lực tốt trước phẫu thuật (r= 0,713, p=0,014), gai thị bạc màu tương quan nghịch với thị lực tốt sau phẫu thuật (r= 0,705, p= 0,023) nhưng tuổi, độ lồi, và giá trị MD trên xét nghiệm thị trường không tương quan đáng kể với thị lực sau phâu thuật. Điểm viêm CAS ≥ 4 sau điều trị corticoid liều xung làm tăng nguy cơ không cải thiện thị lực sau mổ, RR=3. Không có trường hợp nào bị rò dịch não tủy, hay tổn thương ống lệ mũi. Sau mổ nhìn đôi xuất hiện mới hoặc tăng nặng ở 5/9 bệnh nhân trong đó có 2 bệnh nhân cần phải phẫu thuật lác.

Tỷ  lệ  mắc  bệnh  Basedow  là  15/100.000. Bệnh mắt do Basedow xuất hiện ở 30 – 50% trường hợp và DON (DON) xuất hiện trong 3 – 5% các trường hợp có bệnh mắt do Basedow.¹DON là một trong những biến chứng nặng nề nhất của bệnh Basedow. Các biểu hiện như giảm thị lực, tổn thương thị trường, tổn thương sắc giác… làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. DON có thể tiến triển trong nhiều tháng ở những trường hợp hốc mắt chật nhưng trong một số trường hợp có thể tiến triển trong vài tiếng thường là sau những phẫu thuật gây căng kéo thị thần kinh và có thể tiến triển thành mù lòa.²Hiện cơ sở chứng cứ để điều trị DON chưa đầy  đủ  do  tiêu  chuẩn  chẩn  đoán  DON  còn chưa rõ ràng.³ Ngoài ra, số lượng bệnh nhân DON đến từng đơn vị khám chữa bệnh ít, do đó không có được các nghiên cứu đối chứng ngẫu nhiên. Phương pháp điều trị chính bao gồm: điều trị nội khoa (corticosteroid, các thuốc ức chế miễn dịch, xạ trị hốc mắt) và phẫu thuật giảm áp hốc mắt. Phẫu thuật giảm áp hốc mắt thường được chỉ định cho những trường hợp DON có chống chỉ định hoặc đáp ứng kém với điều trị corticoid liều xung. Cho đến nay đã và đang tồn tại khoảng 20 kỹ thuật giảm áp hốc mắt khác nhau, về mặt lý thuyết các kỹ thuật giảm áp hốc mắt đều giúp giảm áp lực tại đỉnh hốc  mắt  và  đều  có  tác  dụng  tốt  cho  DON.