Khảo sát tình trạng tăng acid uric máu ở cán bộ đến khám sức khỏe tại bệnh viện Bạch Mai

Luận văn thạc sĩ y học Khảo sát tình trạng tăng acid uric máu ở cán bộ đến khám sức khỏe tại bệnh viện Bạch Mai.  Ngày nay cùng với sự phát triển không ngừng của nền kinh tế xã hội đ là sự gia tăng nhanh chóng của các bệnh lý chuyển hóa, gây nên đại dịch các bệnh lý mạn tính không lây nhiễm ở cả các nước phát triển và đang phát triển1. Trong đ vấn đề tăng acid uric máu là một trong những rối loạn chuyển h a cũng đang rất được quan tâm. Tăng acid uric máu là kết quả của sự tương tác giữa nhiều yếu tố, bao gồm giới tính, tuổi tác, di truyền, lối sống và môi trường 2.
Trong hơn một thập kỷ qua, nhiều nghiên cứu về tăng acid uric máu với các tiến bộ khoa học kỹ thuật đã cung cấp một số phát hiện mới về đặc điểm dịch tễ học, quá trình chuyển hóa urat tại thận, quá trình viêm, miễn dịch, yếu tố gen, yếu tố ăn uống, vai trò của acid uric máu trong các bệnh lý mạn tính không lây khác nhau 3–5. Một số nghiên cứu khác đã chứng minh rằng tăng acid uric máu c liên quan đến đái tháo đường 6, tăng huyết áp 7, đột quỵ 8, rối loạn lipid máu 9, bệnh thận mãn tính 10, các biến cố tim mạch 11. Tăng acid uric máu được coi là dấu hiệu báo trước của bệnh gút do sự lắng đọng của các tinh thể urat trong khớp dẫn đến phản ứng viêm cấp tính 12. Do đ , cần phát hiện sớm tình trạng tăng acid uric máu và có những can thiệp kịp thời để đề phòng các biến chứng do tăng acid uric máu c thể xảy ra.

Trên thế giới đã c nhiều nghiên cứu về acid uric và cho thấy tỷ lệ tăng acid uric máu ngày càng tăng. Năm 2006, Lohsoonthorn V nghiên cứu ở Thái Lan, tỷ lệ tăng uric máu là 10,6% 13. Năm 2009, Sari I và cộng sự khảo sát trên dân số Thổ Nhĩ Kỳ cho tỷ lệ là 12,1% 14. Chuang và cộng sự đã thực hiện khảo sát dinh dưỡng và sức khỏe ở Đài Loan vào năm 2011 tỷ lệ tăng acid uric 21,6% ở nam và 9,6% ở nữ 15. Còn tại Hoa Kỳ cũng năm 2011 nghiên cứu của Zhu Y thấy tỷ lệ ở nam là 21,2% và 21,6% ở nữ 16.
Tại Việt Nam, cũng đã c các nghiên cứu về tình trạng tăng acid uric máu như nghiên cứu ở cộng đồng của tác giả Phạm Thị Dung (2014) 17; ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 của Đinh Thị Thu Hương (2014) 18, hay trên bệnh nhân tăng huyết áp của tác giả Châu Ngọc Hoa (2009) 19,…Nhưng nghiên cứu riêng trên đối tượng cán bộ, viên chức thì còn rất ít, vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Khảo sát tình trạng tăng acid uric máu ở cán bộ đến khám sức khỏe tại bệnh viện Bạch Mai” với hai mục tiêu sau:
1. Khảo sát tình trạng tăng acid uric máu của cán bộ tập đoàn Viettel đến
khám sức khỏe tại bệnh viện Bạch Mai năm 2019-2020.
2. Nhận xét một số yếu tố liên quan đến tình trạng tăng acid uric máu ở
nhóm đối tượng nghiên cứu

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ …………………………………………………………………………………….. 1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU……………………………………………….. 3
1.1. Đại cương về acid uric máu …………………………………………………………. 3
1.1.1. Công thức cấu tạo của acid uric……………………………………………… 3
1.1.2. Chuyển hóa của acid uric………………………………………………………. 3
1.1.3. Tăng acid uric máu……………………………………………………………….. 6
1.1.4. Nguyên nhân tăng acid uric máu ……………………………………………. 7
1.1.5. Các yếu tố liên quan đến tình trạng tăng acid uric máu……………. 10
1.1.6. Lâm sàng của tình trạng tăng acid uric ………………………………….. 13
1.1.7. Những phương pháp định lượng acid uric trong máu……………… 14
1.1.8. Điều trị tăng acid uric máu…………………………………………………… 16
1.1.9. Các nghiên cứu về acid uric máu ………………………………………….. 19
1.2. Đặc điểm tập đoàn viễn thông quân đội Viettel…………………………….. 22
CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU……… 23
2.1. Đối tượng nghiên cứu ……………………………………………………………….. 23 2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn……………………………………………………………. 23 2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ ……………………………………………………………… 23 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu……………………………………………….. 23 2.3. Phương pháp nghiên cứu……………………………………………………………. 23 2.3.1. Thiết kế nghiên cứu…………………………………………………………….. 23 2.3.2. Cách chọn mẫu nghiên cứu………………………………………………….. 23
2.3.3. Các biến số nghiên cứu ……………………………………………………….. 24
2.3.4. Phương pháp đánh giá các biến số nghiên cứu……………………….. 24 2.4. Phân tích và xử lý số liệu …………………………………………………………… 29 2.5. Đạo đức nghiên cứu ………………………………………………………………….. 29 2.6. Sơ đồ nghiên cứu………………………………………………………………………. 30
CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU …………………………………………… 31
3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu. …………………………………. 31
3.1.1. Đặc điểm lâm sàng của đối tượng nghiên cứu………………………… 31
3.1.2. Phân bố các đối tượng nghiên cứu theo giới…………………………… 32
3.1.3. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo nhóm tuổi……………………….. 32
3.1.4. Phân bố các đối tượng nghiên cứu theo BMI …………………………. 33
3.1.5. Các chỉ số h a sinh của đối tượng nghiên cứu ……………………….. 34
3.1.6. Một số bệnh lý kèm theo……………………………………………………… 35
3.2. Tình trạng tăng acid uric máu …………………………………………………….. 35
3.2.1. Phân bố nồng độ acid uric máu…………………………………………….. 35
3.2.2. Tỷ lệ tăng acid uric máu………………………………………………………. 36
3.2.3. Nồng độ acid uric trung bình và tỷ lệ tăng acid uric máu theo giới ……. 37
3.2.4. Nồng độ acid uric trung bình và tỷ lệ tăng acid uric theo nh m tuổi … 37
3.3. Một số yếu tố liên quan đến tăng acid uric máu ……………………………. 39
3.3.1. Mối liên quan giữa BMI và acid uric máu……………………………… 39
3.3.2. Mối liên quan giữa rối loạn lipid máu và tăng acid uric máu……. 40
3.3.3. Mối liên quan giữa hội chứng chuyển h a và tăng acid uric máu 41
3.3.4. Mối liên quan giữa tăng men gan và acid uric máu…………………. 43
3.3.5. Mối liên quan giữa sỏi thận và acid uric máu…………………………. 44
3.3.6. Mối liên quan giữa gan nhiễm mỡ và acid uric máu ……………….. 45
3.3.7. Tương quan giữa acid uric máu và một số yếu tố…………………… 46
CHƢƠNG 4: BÀN LUẬN …………………………………………………………………. 50
4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu ………………………………….. 50
4.1.1. Đặc điểm về tuổi và giới ……………………………………………………… 50
4.1.2. Đặc điểm về chỉ số khối cơ thể (BMI)…………………………………… 51
4.2. Tình trạng tăng acid uric máu của đối tượng nghiên cứu ……………….. 51
4.2.1. Tỷ lệ tăng acid uric máu………………………………………………………. 51
4.2.2. Tỷ lệ tăng acid uric theo giới ……………………………………………….. 53
4.2.3. Tỷ lệ tăng acid uric theo nh m tuổi ………………………………………. 55
4.3. Một số yếu tố liên quan đến tăng acid uric máu ……………………………. 56
4.3.1. Liên quan với BMI……………………………………………………………… 56
4.3.2. Liên quan giữa rối loạn lipid máu và tăng acid uric máu …………. 58
4.3.3. Liên quan giữa hội chứng chuyển h a và tăng acid uric máu …… 61
4.3.4. Liên quan giữa sỏi thận và tăng acid uric máu ……………………….. 65
4.3.5. Liên quan giữa tăng men gan và tăng acid uric máu ……………….. 66
4.3.6. Liên quan giữa gan nhiễm mỡ và tăng acid uric máu………………. 67
4.3.7. Một số hạn chế tương đối của nghiên cứu. …………………………….. 70
KẾT LUẬN ………………………………………………………………………………………. 71
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Đánh giá BMI cho người châu Á – Thái Bình Dương …………… 25
Bảng 2.2. Bảng phân loại THA theo hội tim mạch Việt nam 2018 ……….. 26
Bảng 3.1. Đặc điểm lâm sàng của đối tượng nghiên cứu………………………. 31
Bảng 3.2. Một số chỉ số h a sinh của đối tượng nghiên cứu …………………. 34
Bảng 3.3. Một số bệnh lý kèm theo……………………………………………………. 35
Bảng 3.4. Nồng độ acid uric trung bình và tỷ lệ tăng acid uric máu theo giới. 37
Bảng 3.5. Nồng độ acid uric máu trung bình theo nhóm tuổi………………… 37
Bảng 3.6. Mối liên quan giữa BMI và nồng độ acid uric máu trung bình.. 39
Bảng 3.7. Mối liên quan giữa thừa cân, béo phì và tăng acid uric máu…… 39
Bảng 3.8. Liên quan giữa rối loạn lipid máu và tăng acid uric máu ……….. 40
Bảng 3.9. Liên quan giữa số lượng thành phần RLLipid và tăng AU máu 41
Bảng 3.10. Mối liên quan giữa HCCH và tăng acid uric máu …………………. 41
Bảng 3.11. Mối liên quan giữa các thành phần HCCH với tăng AU máu…. 42
Bảng 3.12. Liên quan giữa tăng men gan và nồng độ AU máu trung bình .. 43
Bảng 3.13. Liên quan giữa sỏi thận và nồng độ acid uric máu trung bình … 44
Bảng 3.14. Liên quan giữa gan nhiễm mỡ và acid uric máu trung bình……. 45
Bảng 3.15. Tương quan giữa acid uric máu và một số yếu tố theo mô hình
đơn biến…………………………………………………………………………… 46
Bảng 3.16. Tương quan giữa nồng độ acid uric máu và một số yếu tố theo
mô hình hồi quy đa biến ……………………………………………………. 48
Bảng 3.17. Tương quan giữa sự tăng acid uric máu và một số yếu tố theo mô
hình hồi quy đa biến logistic………………………………………………. 49
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo giới …………………………… 32
Biểu đồ 3.2. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo nhóm tuổi ………………….. 32
Biểu đồ 3.3. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo BMI………………………….. 33
Biểu đồ 3.4. Phân bố nồng độ acid uric máu……………………………………….. 35
Biểu đồ 3.5. Tỷ lệ tăng acid uric máu…………………………………………………. 36
Biểu đồ 3.6. Tỷ lệ tăng acid uric máu theo nh m tuổi ………………………….. 38
Biểu đồ 3.7. Mối liên quan giữa tăng men gan và tăng acid uric máu …….. 43
Biểu đồ 3.8. Liên quan giữa sỏi thận và tăng acid uric máu ………………….. 44
Biểu đồ 3.9. Mối liên quan giữa gan nhiễm mỡ và tăng acid uric máu……. 45
Biểu đồ 3.10. Mối tương quan giữa AU máu và HDL – C ……………………… 47
Biểu đồ 3.11. Mối tương quan giữa AU máu và HA tối đa……………………… 47
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Công thức cấu tạo của acid uric……………………………………………. 3
Hình 1.2: Con đường thoái hóa của purin nucleotid………………………………. 5
Hình 1.3. Sơ đồ bài tiết acid uric qua đường thận ………………………………….