KÍCH THƯỚC GIẢI PHẪU ĐỊNH KHU VÙNG RĂNG CỐI LỚN THỨ NHẤT HÀM DƯỚI TRÊN CONEBEAM CT

KÍCH THƯỚC GIẢI PHẪU ĐỊNH KHU VÙNG RĂNG CỐI LỚN THỨ NHẤT HÀM DƯỚI TRÊN CONEBEAM CT
Trần Ngọc Minh Duyên1, Hoàng Đạo Bảo Trâm2, Huỳnh Kim Khang2
1 Bệnh viện Răng Hàm Mặt TPHCM
2 Đại học Y Dược TPHCM
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: xác định các khoảng cách đến ống răng dưới của các cấu trúc giải phẫu vùng răng cối lớn thứ nhất hàm dưới ở người Việt Nam khảo sát trên phim CBCT. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu được thực hiện trên 166 bệnh nhân chụp phim CBCT theo chỉ định của bác sĩ tại Trung tâm CT nha khoa Nguyễn Trãi, TPHCM, trong thời gian từ 10/2015 đến 6/2016. Phim CBCT được chụp bằng máy chụp phim Picasso Trio (Ewoo Vatech, Korea). Hình ảnh CBCT thu thập từ trung tâm CT đạt tiêu chuẩn chọn mẫu được quan sát trên máy tính màn hình phẳng 14 inches, độ phân giải 1366 x 768 pixel với phần mềm EzImplant CD viewer. Ghi nhận vị trí răng (răng 36 và răng 46), phim cần đo được chuyển về chế độ xem gốc ban đầu (thao tác Reset all), với độ phóng đại 1,5 lần. Trong mặt phẳng ngang (Axial) di chuyển gốc trục tọa độ đến chính giữa mỗi chân răng của răng cối lớn thứ nhất hàm dưới cần đo, đường cắt đứng dọc theo hướng ngoài – trong, chia chân răng thành hai phần tương đối bằng nhau. Trong mặt phẳng đứng dọc (Sagittal)  điều chỉnh đường cắt đứng dọc theo trục mỗi chân răng cần đo. Tiến hành vẽ và đo đạc trong mặt phẳng đứng ngang (Coronal) (độ phóng đại 2 lần). Xác định các kích thước cần đo. Kết quả: Đối với các RCL thứ nhất hàm dưới có hai chân, khoảng cách từ chóp chân gần và chân xa đến ống răng dưới lần lượt là 6,41±2,67mm, 5,82±2,79mm. Đối với các RCL thứ nhất hàm dưới có ba chân, khoảng cách từ chóp chân gần, chân xa ngoài và chân xa trong đến ống răng dưới lần lượt là 7,02±2,16mm, 6,89±2,26mm, 8,02±2,33mm. Kết luận: Càng lớn tuổi, ống răng dưới càng nằm xa các chóp chân răng. Có sự khác biệt về khoảng cách giữa ống răng dưới so với một số mốc giải phẫu. trong đó các kích thước ở nam lớn hơn ở nữ.

Răng cối  lớn  thứnhất hàm dưới ởngười  là một trong những răng vĩnh viễn đầu tiên mọc lên trong  miệng,  vào  khoảng  sáu  tuổi, đánh dấu  sựkhởi đầu của bộrăng hỗn hợp. Răng cối lớn thứnhất hàm dưới mang đặc điểm cơ bản đặc trưng của các răng cối lớn, có vai trò quan trọng trong việc  nhai  nghiền  thức ăn và giữkích thước  tầng dưới mặt. Răng thường được điều trịnội nha nhiều nhất là răng cối lớn thứnhất hàm dưới, vì đây là răng vĩnh viễn  mọc đầu  tiên  trên  cung  hàm  và  có  hệthống ống tủy phức tạp và cũng là răng có chức năng ăn nhai quan trọng cần được bảo tồn nhất. Mặc  dùtỉlệthành  công  của  điều  trịnội  nha không  phẫu  thuật ởrăng cối  lớn  thứnhất  hàm dưới khá cao nhưng vẫn  có khoảng 26% trường hợp  các  răng  cối  lớn  thứnhất  hàm  dưới  cần phẫu  thuật  cắt  chóp  vì  tổn thương quanh chóp còn  tồn  tại  dai  dẳng sau điều  trịnội  nha  thông thường [4]. Trong thực hành nha khoa, ống răng dưới, nơi chứa bó mạch thần kinh xương ổdưới, là  một  cấu  trúc  sống  dễbịxâm  phạm  khi  tiến hành  các  thủthuật  can  thiệp ởvùng răng sau hàm dưới như phẫu  thuật  nhổrăng khôn hàm dưới, điều trịtuỷ, phẫu thuật cắt chóp răng, cấy ghép răng (implant) [7], [8],  phẫu  thuật  chỉnh hình xương hàm dưới. Tổn thương ống răng dưới là một biến chứng tuy hiếm gặp trong điều trịnội nha thông thường và phẫu thuật nội nha, nhưng lại là biến chứng  nghiêm trọng và  khó  hồi phục, thường  gây  khó  chịu  nhất  cho  bệnh  nhân.  Tổn thương thần kinh làm giảm chất lượng cuộc sống của  bệnh  nhân  do  gây  rối  loạn  các  hoạt động chức  năng  như  ăn,  uống,  phát  âm,  giao  tiếp, thường khó chữa khỏi hoặc cần thời gian khá lâu mới  hồi  phục.  Do  vậy,  các  sốđo khoảng  cách quanh ống răng dưới  theo  vịtrí từng chóp răng của răng cối  lớn  thứnhất hàm dưới  là  rất  quan trọng trong một sốlĩnh vực điều trịrăng hàm mặt.Nhằm giúp các nhàlâm sàng đưa ra kếhoạch điều trịtối ưu nhất cũng như dựđoán được tiên lượng trước  khi  tiến hành điều  trịphục  hồi  và bảo tồn, chúng tôi nghiên cứu đềtài này với mục tiêu: Xác  định  các  khoảng  cách  đến  ống  răng dưới của các cấu trúc giải phẫu vùng răng cối lớn thứ nhất hàm dưới ở người Việt Nam khảo  sát trên phim CBCT.