LÓC NGƯỢC ĐỘNG MẠCH CHỦ TYPE A SAU CAN THIỆP NỘI MẠCH ĐỘNG MẠCH CHỦ NGỰC: KẾT QUẢ TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ VIỆT ĐỨC

LÓC NGƯỢC ĐỘNG MẠCH CHỦ TYPE A SAU CAN THIỆP NỘI MẠCH ĐỘNG MẠCH CHỦ NGỰC: KẾT QUẢ TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ VIỆT ĐỨC
Phùng Duy Hồng Sơn1,2, Lê Hồng Quân1
1 Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức
2 Đại học Y Hà Nội
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Đặt vấn đề: Lóc ngược động mạch chủ type A sau can thiệp nội mạch động mạch chủ ngực là một biến chứng hiếm gặp nhưng đe dọa tính mạng bệnh nhân. Chúng tôi hồi cứu các trường hợp lâm sàng lóc ngược động mạch chủ type A tại Trung tâm tim mạch và lồng ngực – Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức và nhìn lại y văn. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Mô tả hồi cứu các bệnh nhân lóc ngược động mạch chủ type A sau can thiệp nội mạch động mạch chủ ngực giai đoạn từ 2017 – 2021. Kết quả: Có 7 bệnh nhân trong nghiên cứu, độ tuổi trung bình 56.9±13.9 tuổi (31-70), nam/ nữ: 5/2. Bệnh căn trước can thiệp nội mạch bao gồm: 5(71.4%) – lóc động mạch chủ type B, trong đó cấp tính: 4(57.1%); 2 (28.6%) bệnh nhân có phồng quai động mạch chủ và động mạch chủ xuống. 2 (28.6%) bệnh nhân có đường kính động mạch chủ lên > 4cm. Kiểu hình Marfan gặp ở 14.3%. Đầu gần ống ghép nội mạch đặt vào vùng từ 0 đến 2, trong đó vùng 0 chiếm 14.3%, vùng I và II có tỉ lệ bằng nhau và bằng 42.9%; Đường kính ống ghép nội mạch lớn hơn động mạch chủ từ 9 đến 9.7%. Có 4 bệnh nhân kịp phẫu thuật, cả 4 bệnh nhân được thay quai động mạch chủ và động mạch chủ lên. 2 bệnh nhân tử vong khi chưa kịp mở ngực, 1 bệnh nhân tử vong tuyến dưới. Có 01 bệnh nhân tử vong sau mổ, tỉ lệ ra viện 42.9%, tỉ lệ tử vong sau mổ 25%, tỉ lệ tử vong chung là 57.1%. Kết luận: Lóc ngược động mạch chủ type A sau can thiệp nội mạch là một biến chứng nặng nề, diễn biến nhanh, nặng và nguy cơ tử vong cao kể cả được phẫu thuật kịp thời. Đánh giá các yếu tố nguy cơ trước can thiệp và lựa chọn phương án điều trị phù hợp giúp giảm tỉ lệ biến chứng này.

Can thiệp nội mạch động mạch chủ (ĐMC) là một phương pháp ít xâm lấn được sử dụng ngày càng  nhiều để điều trị các bệnh lý ĐMC ngực1,2như  phồng  ĐMC  ngực,lóc  ĐMC  type  B,  loét xuyên  thành  ĐMC,  hay  một  số  bệnh  lý  ĐMC khác3. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có các biến  chứng  nghiêm  trọng,  chẳng  hạn  như  đột quỵ, rò và lóc ngược động mạch chủ type A3–5, trong đó là tai biến lóc ngược ĐMC type A –là một tai biến rất nặng2,3,6. Theo một vài nghiên cứu thì lóc ngược ĐMC type A sau can thiệp nội mạch ĐMC ngực hiếm khoảng 1.33 -2.5%2,4,7,8, trong  đó  tỉ  lệ  tửvong  lại  rất  cao  đến  37.1 –42%2,4. Mặc dù nguyên nhân của lóc ngược ĐMC type A sau can thiệp nội mạch ĐMC ngực  vẫn chưa  được  hiểu  đầy  đủ  nhưng  một  số  yếu  tố nguy cơ tiên lượng đã được báo cáo như về mặt chỉ định, trang thiết bị, yếu tố kỹ thuật tại thời điểm thực hiện can thiệp nội mạch ĐMC ngực7. Kết quả cho thấy phẫu thuật thay toàn bộ quai ĐMC vẫn là một lựa cho tối ưu để điều trị lóc ngược động mạch chủ type A sau can thiệp nội.