LYMPHÔM KHÔNG HODGKIN NGOÀI HẠCH NGUYÊN PHÁT NGƯỜI LỚN: CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ
LYMPHÔM KHÔNG HODGKIN NGOÀI HẠCH NGUYÊN PHÁT NGƯỜI LỚN: CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ
Lê Tấn Đạt*
–
Phạm Xuân Dũng** – Nguyễn Chấn Hùng***
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Lymphôm không Hodgkin (LKH) là một trong 10 loại ung thư thường gặp nhất tại BV Ung Bướu. Biểu hiện lâm sàng có thể là hạch to (LKH hạch), hoặc tổn thương ngoài hạch (LKH ngoài hạch nguyên phát hoặc thứ phát). LKH ngoài hạch thứ phát thường do tổn thương từ hạch xâm nhiễm các vị trí ngoài hạch, nên được coi là LKH hạch giai đoạn lan tràn (IV); trái lại, LKH ngoài hạch nguyên phát (LKH NHNP) (thường là các LKH giai đoạn IE hay IIE) là một thực thể bệnh đặc biệt của LKH nói chung.
Mục đích: Khảo sát một số đặc điểm về dịch tễ, chẩn đoán và điều trị LKH NHNP ở người lớn.
Đối tượng và phương pháp: Hồi cứu 142 bệnh nhân LKH NHNP =15 tuổi nhập điều trị tại BV Ung Bướu TPHCM từ 01/01/1999 đến 31/12/ 2000. Sống còn tính theo Kaplan-Meier.
Kết quả: LKH NHNP chiếm 27,1% các LKH, biểu hiện ở nhiều vị trí/cơ quan, nhiều nhất ở vòng Waldeyer (35,9%) và đường tiêu hóa (14,1%). Tuổi trung bình là 49,1. Nam/ nữ= 1,33/1. Trên lâm sàng, ngoài tổn thương ngoài hạch nguyên phát còn có hạch vùng to (hạch ngoại vi: 50,7%; hạch nội tạng: 16,2%). Các cận lâm sàng giúp ích trong việc chẩn đoán cũng như xếp giai đoạn bệnh. LDH tăng chiếm 42,5%. Chẩn đoán xác định bệnh bằng sinh thiết tổnthương ngoài hạch (83,1%), hoặc hạch (16,9%). FNA hầu như không giúp chẩn đoán. Giải phẫu bệnh (GPB) xếp theo Working Formulation (WF) cho thấy grad mô học trung bình chiếm đa số (70,4%), nhiều nhất là lymphôm lan tỏa loại tế bào lớn (52,4%). Về xếp giai đoạn: giai đoạn IE (45,1%), IIE (54,9%), triệu chứng B (39,4%). Điều trị đa mô thức là phương pháp chính, trong đó hóa trị giữ vai tròquyết định (100% trường hợp). Phẫu trị thường dùng trong LKH đường tiêu hóa. Xạ trị hỗ trợ hóa trị (31,7%). Hóa trị phác đồ có Anthracyclin (CHOP/CEOP) thường được sử dụng (88,2%). Đáp ứng CR: 79,3%, PR: 11%. Độc tính hóa trị thấp, bệnh nhân dung nạp tốt. Sống còn toàn bộ 4 năm là 72,9%, có liên quan với: tuổi, triệu chứng B, vị trí ngoài hạch, nồng độ LDH máu.
Kết luận: LKH NHNP là một thể đặc biệt và không đồng nhất của LKH, có thể biểu hiện ở bất kỳ vị trí/cơ quan nào trong cơ thể, không kèm hoặc kèm hạch vùng cùng bên cơ hoành. Bệnh có biểu hiện đa dạng, đáp ứng tốt với điều trị quy ước và có tiên lượng tốt. Bảng xếp loại WF không nhận diện được một số thể đặc trưng của LKH NHNP, do đó hiện nay việc áp dụng bảng xếp loại mới REAL, cũng như dùng các kỹ thuật chẩn đoán GPB mới, là thật sự cần thiết
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất