NGHIÊN CỨU GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN XƠ HÓA GAN BẰNG PHỐI HỢP KỸ THUẬT ARFI VỚI APRI Ở CÁC BỆNH NHÂN VIÊM GAN MẠN

LUẬN ÁN NGHIÊN CỨU GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN XƠ HÓA GAN BẰNG PHỐI HỢP KỸ THUẬT ARFI VỚI APRI Ở CÁC BỆNH NHÂN VIÊM GAN MẠN.Tần suất viêm gan mạn trên thế giới ngày càng tăng không chỉ ở Châu Âu mà cả ở Châu Á [123] do tần suất bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu ngày càng gia tăng, trong khi đó bệnh gan mạn do rượu và vi-rút viêm gan B, C vẫn chưa giảm, đặc biệt ở Châu Á. Việt Nam được xếp vào vùng dịch tễ lưu hành cao của vi-rút viêm gan B. Theo một số nghiên cứu, tỷ lệ nhiễm vi-rút viêm gan B từ 16% – 20% [3], [4], [5]. Tần suất nhiễm vi-rút viêm gan C ở nước ta cũng khá cao (6,1%) [89]. Bên cạnh đó, do sự thay đổi lối sống và chế độ dinh dưỡng không hợp lý, bệnh đái tháo đường, béo phì và hội chứng chuyển hóa trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương ngày càng nhiều, đưa đến tần suất bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu cũng gia tăng [16]. Hầu hết bệnh gan mạn do bất cứ nguyên nhân gì nếu không được điều trị đều dẫn đến xơ hóa gan, cuối cùng tiến triển đến xơ gan và ung thư gan.

Xơ hóa gan là hậu quả của tổn thương mạn tính ở gan, biểu hiện bởi sự tích tụ cơ chất gian bào do sự mất cân bằng giữa sản xuất, lắng đọng và phá hủy. Xơ hóa gan sẽ diễn tiến từ từ đến xơ gan. Mức độ xơ hóa gan là yếu tố dự đoán biến chứng và tử vong liên quan đến bệnh gan rất quan trọng và có ý nghĩa. Đánh giá mức độ xơ hóa gan rất cần thiết trong chỉ định điều trị, theo dõi và tiên lượng viêm gan mạn, góp phần quan trọng nhằm giảm tỷ lệ tiến triển đến xơ gan và ung thư gan.
Cho đến nay, sinh thiết gan vẫn được xem là tiêu chuẩn vàng để đánh giá xơ hóa gan và phân loại xơ hoá gan theo Metavir đang được sử dụng phổ biến nhất. Tuy nhiên, sinh thiết gan là phương pháp xâm nhập, có thể có biến chứng và một số hạn chế. Do đó, các phương pháp đánh giá xơ hóa gan không xâm nhập trên thế giới ngày càng phát triển, đã và đang được áp dụng rộng rãi nhằm hạn chế nhu cầu sinh thiết gan. Các phương pháp này bao gồm các chỉ điểm sinh học và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh mà chủ yếu là đo độ đàn hồi gan. Trong các chỉ điểm sinh học, chỉ số tỷ số AST trên tiểu cầu (The Aspartate aminotransferase to Platelet Ratio Index: APRI) có công thức tính đơn giản nhất và có độ chính xác tốt, chỉ hơi thấp hơn Fibrotest trong đánh giá xơ hóa đáng kể, nhưng không khác biệt trong đánh giá xơ gan [37]. Trong các phương pháp đo độ đàn hồi, kỹ thuật ARFI là một kỹ thuật mới, đánh giá độ cứng gan một cách nhanh chóng, không xâm nhập và có giá trị tương đương với kỹ thuật đo độ đàn hồi thoáng qua [20]. APRI, kỹ thuật đo đàn hồi thoáng qua và kỹ thuật ARFI có lẽ là những phương pháp không xâm nhập, nhanh chóng, đơn giản, giúp đánh giá xơ hóa gan phù hợp với tình hình nước ta hiện nay.
Các nghiên cứu về kỹ thuật ARFI và APRI trên thế giới khá nhiều, tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào phối hợp 2 phương pháp này trong đánh giá xơ hóa gan. Các nghiên cứu trong nước về 2 phương pháp này có đối chiếu với giải phẫu bệnh còn ít với cỡ mẫu khá nhỏ. Vì vậy, chúng tôi nhận thấy cần có một nghiên cứu trong nước về giá trị của kỹ thuật ARFI, APRI và phối hợp 2 phương pháp này trong chẩn đoán các mức độ xơ hóa gan trên bệnh nhân bị viêm gan mạn có đối chiếu với giải phẫu bệnh, từ đó có thể kiến nghị việc áp dụng các phương pháp này trong thực hành lâm sàng. Đây là lý do khiến chúng tôi tiến hành nghiên cứu này.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
TIẾNG VIỆT
1. Trần Xuân Chương (2015), “Chẩn đoán và điều trị Viêm gan virus C”, Nhà xuất bản Y học Hà nội, tr. 18-23.
2. Thái Thị Thùy Linh (2013), “Nghiên cứu chỉ số APRI ở bệnh nhân viêm gan mạn do vi rút viêm gan B”, Luận văn thạc sĩ của bác sĩ nội trú, Đại học Y Dược Huế .
3. Phạm Văn Lình, Trần Thị Minh Diễm và cs (2005) “Khảo sát tình hình nhiễm, nguy cơ lây truyền virus viêm gan B và C tại tỉnh Thừa Thiên Huế và đề xuất biện pháp dự phòng lây nhiễm cho cộng đồng”, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh, Trường Đại học Y Khoa Huế.
4. Phạm Văn Lình, Trần Thị Minh Diễm, Trần Đình Hậu, Ngô Viết Lộc (2006) “Nghiên cứu tình hình nhiễm virus viêm gan B tỉnh Thừa Thiên Huế”, Y học Thực hành, 3(536), Bộ Y tế, tr. 82-85.
5. Cao Ngọc Nga, Phạm Thị Lệ Hoa, Nguyễn Đỗ Nguyên (2003) “Nhiễm virus viêm gan B ở người đi chủng ngừa tại Thành phố Hồ Chí Minh năm 2001-2002”, Tạp chí Y học Thực hành, 2 (442+443), tr. 111-113.
6. Nguyễn Phương, Lê Thanh Lý (2010) “Nghiên cứu sơ bộ giá trị của chỉ số tỷ lệ AST- tiểu cầu cải tiến trong chẩn đoán mức độ xơ hóa gan của bệnh lý chủ mô gan mạn tính”, Y học thành phố Hồ Chí Minh, 14(2), tr. 474-478.
7. Nguyễn Thị Phương, Nguyễn Thị Vân Hồng (2012) “Nghiên cứu chỉ số Fibrotest trong đánh giá mức độ xơ hóa của gan ở bệnh nhân bệnh gan mạn tính”, Tạp chí Gan
Mật Việt Nam, 25, tr. 46.
8. Nguyễn Phước Bảo Quân, Lê Lộc, Trần Chí Thành, Ngô Xuân Lan (2012) “Khảo sát giá trị vận tốc sóng biến dạng trong mô gan bệnh lý mạn tính qua kỹ thuật xung áp lực nén siêu âm”, Tạp chí Gan Mật Việt Nam, 21, tr. 57-62.
9. Ngô Thị Thanh Quýt, Nguyễn Phương, Lê Thành Lý, Bùi Hữu Hoàng (2010) “Chẩn đoán mức độ xơ hóa gan bằng phương pháp đo độ đàn hồi gan trên bệnh nhân bệnh gan mạn”, Y Học TP Hồ Chí Minh, 14 (phụ bản số 1, chuyên đề nội khoa), tr. 161-166.
10. Hoàng Trọng Thảng (2006), “Viêm gan mạn tính”, Bệnh học tiêu hóa gan mật, Nhà xuất bản Y học Hà nội, tr 282-297.
11. Ngô Anh Thế, Nguyễn Ngọc Phúc, Bùi Vũ Huy (2014) “Giá trị của Fibroscan trong đánh giá mức độ xơ hóa gan trên bệnh nhân viêm gan vi-rút C mạn tính “, Truyền nhiễm Việt Nam, Số đặc biệt, tr. 12-13.
12. Lê Trung Thi và cs (2011), “Tương quan giữa tốc độ sóng biến dạng của siêu âm Acuson S2000 với các xét nghiệm xâm lấn thường dùng”, Kỷ yếu Hội nghị Khoa học bệnh viện An Giang, số tháng 10, tr.228-232.
13. Lâm Hoàng Cát Tiên (2005), “Khảo sát giá trị của phương pháp chẩn đoán không xâm lấn trong xơ gan còn bù”, Luận văn bác sĩ nội trú Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh.
14. Nguyễn Đức Toàn, Trần Văn Hợp, Trần Ngọc Ánh (2009) “Nghiên cứu chỉ số Fibroscan trong bệnh viêm gan mạn”, Tạp chí Gan Mật Việt Nam, 7, tr.5-11.
15. Nguyễn Văn Tuấn (2008) “Ước tính cỡ mẫu”, Y học Thực chứng, Nhà xuất bản y học, tr. 93-95.
TIẾNG ANH
16. Amarapurkar DN, Hashimoto E, Lesmana LA, et al (2007), “How common is non-alcoholic fatty liver disease in the Asia-Pacific region and are there local differences?”, Journal of Gastroenterology and Hepatology, 22:788-793.
17. Arun J, Clements RH, Lazenby AJ, et al (2006), “The prevalence of nonalcoholic steatohepatitis is greater in morbidly obese men compared to women.”, Obes Surg, 16:1351.
18. Bellentani, S., Tiribelli, C., Saccoccio, G. (1994), “Prevalence of chronic liver disease in the general population of northern Italy: the Dionysos Study”, Hepatology, 20 (6):1442-1449.
19. Blachier M, Leleu H, Peck-Radosavljevic M, et al (2013), “The burden of liver disease in Europe: a review of available epidemiological data”, JHepatol, 58 (3):593- 608.
20. Bota S, Herkner H, Sporea I (2013), “Meta-analysis: ARFI elastography versus transient elastography for the evaluation of liver fibrosis”, LiverInt, 33 (8):1138-1147.
21. Bota S, Sporea I, Sirli R, et al (2014), “Factors associated with the impossibility to obtain reliable liver stiffness measurements by means of Acoustic Radiation Force Impulse (ARFI) elastography–analysis of a cohort of 1,031 subjects.”, Eur J Radiol, 83 (2):268-272.
22. Bota S, Sporea I, §irli R, et al (2011), “Factors that influence the correlation of Acoustic Radiation Force Impulse (ARFI) elastography with liver fibrosis “, Medical Ultrasonography, 13 (2):135-140.
23. Bravo AA, Sheth SG, Chopra S (2001), “Liver biopsy”, The New England journal of medicine, 344 (7):495-500.
24. Bruix J, Sherman M (2011), “Management of hepatocellular carcinoma: an update”, Hepatology, 53 (3):1020-1022.
25. Brunt EM (2004), ”onalcoholic steatohepatitis”, Seminars in liver disease, 24:3¬20.
26. Brunt EM, Tiniakos DG (2010), “Histopathology of nonalcoholic fatty liver disease”, World J Gastroenterol, 16 (42):5286-5296.
27. Cales P, Oberti F, Michalak S, et al (2005), ‘A novel panel of blood markers to assess the degree of liver fibrosis”, Hepatology, 42 (6):1373-1381.
28. Cassinotto C, Lapuyade B, Mouries A, et al (2014), “Non-invasive assessment of liver fibrosis with impulse elastography: Comparison of Supersonic Shear Imaging with ARFI and FibroScan”, Journal of hepatology, 61j:550-557.
29. Castera L (2009), “Acoustic radiation force impulse imaging: a new technology for the noninvasive assessment of liver fibrosis?”, J Gastrointestin Liver Dis, 18:411-412.
30. Castera L, Foucher J, Bernard PH, et al (2010), “Pitfalls of liver stiffness measurement: a 5-year prospective study of 13.369 examinations “, Hepatology, 51 (3):828-835.
31. Castera L, Vergniol J, Foucher J, et al (2005), “Prospective comparison of transient elastography, Fibrotest, APRI, and liver biopsy for the assessment of fibrosis in chronic hepatitis C”, Gastroenterology, 128 (2):343-350.
32. Caturelli E, Giacobbe A, Facciorusso D, et al (1996), “Percutaneous biopsy in diffuse liver disease: increasing diagnostic yield and decreasing complication rate by routine ultrasound assessment of puncture site”, Am J Gastroenterol, 91 (7):1318-1321.
33. CDC. Summary Health Statistics for U.S. Adults: 2010. Table 8. 2012; Available from: http://www.cdc.gov/nchs/data/series/sr_10/sr10_252.pdf.
34. Chalasani N, Younossi Z, et al (2012), “The Diagnosis and Management of Non-Alcoholic Fatty Liver Disease: Practice Guideline by the American Association for the Study of Liver Diseases, American College of Gastroenterology, and the American Gastroenterological Association”, Hepatology, 55 (6):2005-2023.
35. Cholongitas E, Senzolo M, Standish R, et al (2006), “A systematic review of the quality of liver biopsy specimens”, American journal of clinical pathology, 125 (5):710-721.
36. Chon YE, Choi EH, Song K J, et al (2012), “Performance of transient elastography for the staging of liver fibrosis in patients with chronic hepatitis B: a meta-analysis”, PLoS One, 7 (9):e44930.
37. Chou R, Wasson N (2013), “Blood tests to diagnose fibrosis or cirrhosis in patients with chronic hepatitis C virus infection: a systematic review”, Ann Intern Med, 158 (11):807-820.
38. Chung JH, Ahn HS, Kim SG, et al (2013), “The usefulness of transient elastography, acoustic-radiation-force impulse elastography, and real-time elastography for the evaluation of liver fibrosis”, Clin Mol Hepatol, 19 (2):156-164.
39. Colombo S, Buonocore M, Del Poggio A (2012), “Head-to-head comparison of transient elastography (TE), real-time tissue elastography (RTE), and acoustic radiation force impulse (ARFI) imaging in the diagnosis of liver fibrosis”, J Gastroenterol, 47 (4):461-469.
40. Crespo G, Fernandez-Varo G, Marino Z, et al (2012), “ARFI, FibroScan, ELF, and their combinations in the assessment of liver fibrosis: a prospective study”, Journal of hepatology, 57 (2):281-287.
41. Crisan D, Radu C, Lupsor M (2012), “Two or more synchronous combination of noninvasive tests to increase accuracy of liver fibrosis assessement in chronic hepatitis C; results from a cohort of 446 patients”, Hepatitis monthly, 12 (3):177-184.
42. D’Onofrio M, Crosara S, De Robertis R, et al (2013), “Acoustic radiation force impulse of the liver”, World J Gastroenterol, 19 (30):4841-4849.
43. Davies G, Koenen M (2011), “Acoustic radiation force impulse elastography in distinguishing hepatic haemangiomata from metastases: preliminary observations”, Br J Radiol, 84 (1006):939-943.
44. Don CR, Stephen HC, Zachary DG, et al (2009), “AASLD Position paper: Liver biopsy”, Hepatology, 49 (3).
45. Ebinuma H, Saito H, Komuta M, et al (2011), “Evaluation of liver fibrosis by transient elastography using acoustic radiation force impulse: comparison with Fibroscan(®)”, J Gastroenterol, 46 (10):1238-1248.
46. European Association for the Study of the Liver (2012), “EASL clinical practice guidelines: Management of chronic hepatitis B virus infection”, J Hepatol, 57 (1):167- 185.
47. European Association for the Study of the Liver (2012), “EASL Clinical Practical Guidelines: Management of Alcoholic Liver Disease”, Journal of Hepatology, 57 (57j):399-420.
48. European Association for the Study of the Liver (2014), “EASL Clinical Practice Guidelines: management of hepatitis C virus infection”, Hepatology, 60j:392- 420.
49. Fabbrini, E., Sullivan, S., Klein, S. (2010), “Obesity and nonalcoholic fatty liver disease: biochemical, metabolic, and clinical implications”, Hepatology, 51 (2):679- 689.
50. Farrell GC, Wong VW, Chitturi S. (2013), “NAFLD in Asia–as common and important as in the West.”, Nat Rev Gastroenterol Hepatol, 10 (5):307-318.
51. Ferraioli G, Tinelli C, Dal Bello B, Zicchetti M, Filice G, Filice C (2012), “Accuracy of real-time shear wave elastography for assessing liver fibrosis in chronic hepatitis C: a pilot study”, Hepatology, 56 (6):2125-2133.
52. Fierbinteanu Braticevici C, Sporea I, Panaitescu E, et al (2013), “Value of acoustic radiation force impulse imaging elastography for non-invasive evaluation of patients with nonalcoholic fatty liver disease”, Ultrasound in medicine & biology, 39 (11):1942-1950.
53. Friedman SL (2000), “Molecular regulation of hepatic fibrosis, an integrated cellular response to tissue injury”, JBiol Chem, 275 (4):2247-2250.
54. Friedrich-Rust M, Ong MF, Martens S, et al (2008), “Performance of transient elastography for the staging of liver fibrosis: a meta-analysis”, Gastroenterology, 134 (4):960-974.
55. Friedrich-Rust M, Nierhoff J, Lupsor M, et al (2012), “Performance of Acoustic Radiation Force Impulse imaging for the staging of liver fibrosis: a pooled meta-analysis”, Journal of viral hepatitis, 19 (2):e212-219.
56. Friedrich-Rust M, Romen D, Vermehren J, et al (2012), “Acoustic radiation force impulse-imaging and transient elastography for non-invasive assessment of liver fibrosis and steatosis in NAFLD”, Eur J Radiol, 81 (3):325-331.
57. Friedrich-Rust, M., Buggisch, P., de Knegt, R. J. (2013), “Acoustic radiation force impulse imaging for non-invasive assessment of liver fibrosis in chronic hepatitis
B”, Journal of viral hepatitis, 20 (4):240-247.
58. Frulio N, Trillaud H, et al (2013), “Ultrasound elastography in liver”, Diagnostic and interventional imaging, 94 (5):515-534.
59. Gherlan GS, Calistru PI, Voinea C, et al (2014), “The intra-observer variability of acoustic radiation force impulse (ARFI) – implications for the use of the method in monitoring chronic liver diseases”, Revista Romanade Boli Infectioase, XVII (3):140- 146.
60. Goertz RS, Sturm J, Pfeifer L, et al (2013), “ARFI cut-off values and significance of standard deviation for liver fibrosis staging in patients with chronic liver disease ”, Ann Hepatol, 12 (6):935-941.
61. Guzelbulut F, Sezikli M, Akkan-Cetinkaya Z, et al (2012), “AST-platelet ratio index in the prediction of significant fibrosis and cirrhosis in patients with chronic hepatitis B”, Turk J Gastroenterol, 23 (4):353-358.
62. Guzman-Aroca F, Reus M, Berna-Serna JD (2011), “Reproducibility of shear wave velocity measurements by acoustic radiation force impulse imaging of the liver: a study in healthy volunteers”, Journal of ultrasound in medicine : official journal of the American Institute of Ultrasound in Medicine, 30 (7):975-979.
63. Hopper KD, Abendroth CS, Sturtz KW, Matthews YL (1993), “Blinded comparison of biopsy needles and automated devices in vitro: 1. Biopsy of diffuse hepatic disease”, AJR Am JRoentgenol, 161 (6):1293-1297.
64. Huwart L, Sempoux C, Vicaut E, et al (2008), “Magnetic resonance elastography for the noninvasive staging of liver fibrosis”, Gastroenterology, 135 (1):32-40.
65. International Obesity Task Force, World Health Organization – Western Pacific Region (2000), “The Asia-Pacific perspective : redefining obesity and its treatment”.
66. Jaffer OS, Lung PF, Bosanac D, et al (2012), “Acoustic radiation force impulse quantification: repeatability of measurements in selected liver segments and influence of age, body mass index and liver capsule-to-box distance”, The British journal of radiology, 85 (1080):e858-863.
67. Jay HH (2007), “Chronic hepatitis”, Goldman: Cecil Medicine, 23rd edit, Saundes Elsevier:336-356.
68. Jules LD (2012), “Chronic Hepatitis”, Harrison’s Gastroenterology and Hepatology, 17 th edit: Mc Graw Hill Medical:390-414.
69. Kim JE, Lee JY, Kim YJ, et al (2010), “Acoustic radiation force impulse elastography for chronic liver disease: comparison with ultrasound-based scores of experienced radiologists, Child-Pugh scores and liver function tests”, Ultrasound in medicine & biology, 36 (10):1637-1643.
70. Kircheis G, Sagir A, Vogt C, et al (2012), “Evaluation of acoustic radiation force impulse imaging for determination of liver stiffness using transient elastography as a reference”, World J Gastroenterol, 18 (10):1077-1084.
71. Kruger FC, Daniels CR, Kidd M, et al (2011), “APRI: a simple bedside marker for advanced fibrosis that can avoid liver biopsy in patients with NAFLD/NASH”, S Afr Med J, 101 (7):477-480.
72. Le, L. Comparison of liver stiffness values by Virtual Touch ARFI and Fibroscan TE in Large Sample Study of 554 Cases. 2012; Available from:
http://posterng.netkey. at/esr/online_viewing/index.php?module=view_search&task=nu llsearch&searchCongressId=511&Pos=200.
73. Lee SS, Byoun YS, Jeong SH (2012), “Type and cause of liver disease in Korea: single-center experience, 2005-2010”, Clinical and molecular hepatology, 18 (3):309- 315.
74. Li SM, Li GX, Fu DM, et al (2014), “Liver fibrosis evaluation by ARFI and APRI in chronic hepatitis C”, World journal of gastroenterology : WJG, 20 (28):9528- 9533.
75. Liaw YF, Leung N, Kao JH, et al (2012), “Guidelines: Asian-Pacific consensus statement hepatitis B: a 2012 update”, Hepatol Int.
76. Lieber CS, Weiss DG, Morgan TR (2006), “Aspartate aminotransferase to platelet ratio index in patients with alcoholic liver fibrosis”, Am J Gastroenterol, 101 (7):1500-1508.
77. Lin ZH, Xin YN, Dong QJ (2011), “Performance of the aspartate aminotransferase-to-platelet ratio index for the staging of hepatitis C-related fibrosis: an updated meta-analysis”, Hepatology, 53 (3):726-736.
78. Lok AS, McMahon BJ (2009), “AASLD practice guidelines: Chronic Hepatitis B: Update 2009”, Hepatology, 50 (3):1-36.
79. Luo KX, Lau GK, Piratvisuth T (2012), “Asian-Pacific consensus statement on the management of chronic hepatitis B: a 2012 update”, Hepatology international, 6:531-561.
80. Lupsor M, Badea R, Stefanescu H (2009), “Performance of a new elastographic method (ARFI technology) compared to unidimensional transient elastography in the noninvasive assessment of chronic hepatitis C. Preliminary results”, J Gastrointestin Liver Dis, 18 (3):303-310.
81. Machado MV, Helena Cortez-Pinto (2013), “Non-invasive diagnosis of non-alcoholic fatty liver disease. A critical appraisal”, Journal of Hepatology, 58:1007¬1019.
82. Madhok, R, Tapasvi C, Prasad U (2013), “Acoustic radiation force impulse imaging of the liver: measurement of the normal mean values of the shearing wave velocity in a healthy liver”, Journal of clinical and diagnostic research : JCDR, 7 (1):39-42.
83. Maria G, Alessandra M, Gavino F (2011), “Chronic viral hepatitis: The histology report”, Digestive and Liver Disease 43S:S331-S343.
84. McGill DB, Rakela J, Zinsmeister AR, et al (1990), “A 21-year experience with major hemorrhage after percutaneous liver biopsy”, Gastroenterology, 99 (5):1396- 1400.
85. Mikako Obika, Hirofumi Noguchi (2012), “Diagnosis and Evaluation of Nonalcoholic Fatty Liver Disease”, Experimental Diabetes Research, 2012:1-12.
86. National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel (2012), “Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III) final report”, Circulation, 106:3143.
87. Naveau S, Gaudé G, Asnacios A, et al (2009), “Diagnostic and prognostic values of noninvasive biomarkers of fibrosis in patients with alcoholic liver disease”, Hepatology, 49 (1):97-105.
88. Nguyen D, Talwalkar JA (2011), “Noninvasive assessment of liver fibrosis”, Hepatology, 53 (6):2107-2110.
89. Nguyen LH (2013), “Systematic review: Asian patients with chronic hepatitis C infection”, Aliment Pharmacol Ther, 37 (10):921-936.
90. Nierhoff J, Chavez Ortiz AA, Herrmann E (2013), “The efficiency of acoustic radiation force impulse imaging for the staging of liver fibrosis: a meta-analysis”, European radiology, 23 (11):3040-3053.
91. Nightingale K (2011), “Acoustic Radiation Force Impulse (ARFI) Imaging: a Review”, Curr Med Imaging Rev, 7 (4):328-339.
92. Nishikawa, T. Hashimoto, S. Kawabe, N. et al (2014), “Factors correlating with acoustic radiation force impulse elastography in chronic hepatitis C”, World journal of gastroenterology: WJG, 20 (5):1289-1297.
93. O’Shea RS, Srinivasan D, Arthur JM (2010), “Alcoholic Liver Disease”, Hepatology, 51 (1):307-328.
94. Palmeri ML, Wang MH, Rouze NC, et al (2011), “Noninvasive evaluation of hepatic fibrosis using acoustic radiation force-based shear stiffness in patients with nonalcoholic fatty liver disease”, JHepatol, 55 (3):666-672.
95. Park Y, Kim SU, Park SY, et al (2015), “A Novel Model to Predict Esophageal Varices in Patients with Compensated Cirrhosis Using Acoustic Radiation Force Impulse Elastography”, PLoS One, 10 (3):e0121009.
96. Parker KJ, Doyley MM, Rubens DJ (2011), “Imaging the elastic properties of tissue: the 20 year perspective”, Phys Med Biol, 56 (1):R1-R29.
97. Perez-Gutierrez, O. Z., Hernandez-Rocha, C., Candia-Balboa, R. A. (2013), “Validation study of systems for noninvasive diagnosis of fibrosis in nonalcoholic fatty liver disease in Latin population”, Annals of hepatology, 12 (3):416-424.
98. Piccinino F, Sagnelli E, Pasquale G, et al (1986), “Complications following percutaneous liver biopsy. A multicentre retrospective study on 68,276 biopsies”, J Hepatol, 2 (2):165-173.
99. Poordad F, McCone J Jr, Bacon B R, et al (2011), “Boceprevir for untreated chronic HCV genotype 1 infection”, The New England journal of medicine, 364 (13):1195-1206.
100. Popescu A, Sporea I, Sirli R, et al (2011), “The mean values of liver stiffness assessed by Acoustic Radiation Force Impulse elastography in normal subjects”, Med Ultrason, 13 (1):33-37.
101. Poynard T, Bedossa P, Opolon P (1997), “Natural history of liver fibrosis progression in patients with chronic hepatitis C. The OBSVIRC, METAVIR, CLINIVIR, and DOSVIRC groups”, Lancet 349:825-832.
102. Poynard T, Morra R, Halfon P, et al (2007), “Meta-analyses of FibroTest diagnostic value in chronic liver disease”, BMC Gastroenterol, 7:40.
103. Poynard T, Ratziu V, Bedossa P. (2000), “Appropriateness of liver biopsy”, Can J Gastroenterol, 14 (6):543-548.
104. Poynard T, Ratziu V, Benmanov Y, et al (2000), “Fibrosis in Patients with Hepatitis C: Detection and Significance: Detection and Significance”, Semin Liver Dis, 20 (1).
105. Regev A, Berho M, Jeffers, et al (2002), “Sampling error and intraobserver variation in liver biopsy in patients with chronic HCV infection”, Am J Gastroenterol, 97 (10):2614-2618.
106. Rifai K, Cornberg J, Mederacke I, et al (2011), “Clinical feasibility of liver elastography by acoustic radiation force impulse imaging (ARFI)”, Dig Liver Dis, 43:491-497.
107. Roulot D, Czernichow S, Le Clesiau H, et al (2008), “Liver stiffness values in apparently healthy subjects: influence of gender and metabolic syndrome”, J Hepatol, 48 (4):606-613.
108. Rousselet MC, Michalak S, Dupre F, et al (2005), “Sources of variability in histological scoring of chronic viral hepatitis”, Hepatology, 41 (2):257-264.
109. Sebastiani G, Halfon P, Castera L, et al (2009), “SAFE biopsy: a validated method for large-scale staging of liver fibrosis in chronic hepatitis C”, Hepatology, 49 (6):1821-1827.
110. Singh S, Venkatesh S K, Wang Z, et al (2015), “Diagnostic performance of magnetic resonance elastography in staging liver fibrosis: a systematic review and meta-analysis of individual participant data”, Clinical gastroenterology and hepatology : the official clinical practice journal of the American Gastroenterological Association, 13 (3):440-451 e446.
111. Son CY, Kim SU, Han WK (2012), “Normal liver elasticity values using acoustic radiation force impulse imaging: a prospective study in healthy living liver and kidney donors”, J Gastroenterol Hepatol, 27 (1):130-136.
112. Sporea I, Bota S, Peck-Radosavljevic M, et al (2012), “Acoustic Radiation Force Impulse elastography for fibrosis evaluation in patients with chronic hepatitis C: an international multicenter study”. European journal of radiology, 81, 12:4112-4118.
113. Sporea I, Sirli R, Deleanu A, et al (2011), “Acoustic radiation force impulse elastography as compared to transient elastography and liver biopsy in patients with chronic hepatopathies”, UltraschallMed, 32:S46-S52.
114. Sporea I, §irli R, Popescu A, Bota S (2011), “Is it better to use two elastographic methods for liver fibrosis assessment ?”, World J Gastroenterol, 17 (33):3824-3829.
115. Takahashi H, Ono N, Eguchi Y, et al (2010), “Evaluation of acoustic radiation force impulse elastography for fibrosis staging of chronic liver disease: a pilot study”, LiverInt, 30 (4):538-545.
116. Talwalkar JA, Kurtz DM, Schoenleber SJ, et al (2007), “Ultrasound-based transient elastography for the detection of hepatic fibrosis: systematic review and meta-analysis”, Clin Gastroenterol Hepatol, 5 (10):1214-1220.
117. The American Association for the Study of Liver Diseases (2014), “Recommendations for Testing, Managing, and Treating Hepatitis C”.
118. Vallet-Pichard A, Mallet V, Nalpas B, et al (2007), “FIB-4: an inexpensive and accurate marker of fibrosis in HCV infection. comparison with liver biopsy and fibrotest”, Hepatology, 46 (1):32-36.
119. Wai CT, Greenson JK, Fontana RJ, et al (2003), “A simple noninvasive index can predict both significant fibrosis and cirrhosis in patients with chronic hepatitis C”, Hepatology, 38:518-526.
120. Wang H, Xue L, Yan R, et al (2013), “Comparison of FIB-4 and APRI in Chinese HBV-infected patients with persistently normal ALT and mildly elevated ALT”, Journal of viral hepatitis, 20 (4):e3-10.
121. Williams CD, Stengel J, Asike MI, et al (2011), “Prevalence of nonalcoholic
fatty liver disease and nonalcoholic steatohepatitis among a largely middle-aged population utilizing ultrasound and liver biopsy: a prospective study”,
Gastroenterology, 140:124.
122. Witters P, Freson K, Verslype C, Peerlinck K, et al. (2008), “Review article: blood platelet number and function in chronic liver disease and cirrhosis”, Alimentary pharmacology & therapeutics, 27 (11):1017-1029.
123. Wong VW (2013), “Nonalcoholic fatty liver disease in Asia: a story of growth”, J Gastroenterol Hepatol, 28 (1):18-23.
124. Wong VW, Wong GL, Chim AM, et al (2008), “Validation of the NAFLD fibrosis score in a Chinese population with low prevalence of advanced fibrosis”, The American journal of gastroenterology, 103 (7):1682-1688.
125. Xu XY, Kong H, Song RX, et al (2014), “The effectiveness of noninvasive biomarkers to predict hepatitis B-related significant fibrosis and cirrhosis: a systematic review and meta-analysis of diagnostic test accuracy”, PloS one, 9 (6):e100182.
126. Yamada R, Hiramatsu N, Oze T, et al (2014), “Significance of liver stiffness measurement by acoustic radiation force impulse (ARFI) among hepatitis C patients”, J Med Virol, 86 (2):241-247.
127. Yap WW, Kirke R, Yoshida EM (2013), “Non-invasive assessment of liver fibrosis using ARFI with pathological correlation, a prospective study”, Ann Hepatol, 12 (4):608-615.
128. Yilmaz Y , Yonal O, Kurt R ( 2011), “Noninvasive assessment of liver fibrosis with the aspartate transaminase to platelet ratio index (APRI): Usefulness in patients with chronic liver disease”, Hepatitis monthly, 11 (2):103-107.
129. Yoneda M, Suzuki K, Kato S, et al (2010), “Nonalcoholic fatty liver disease: US-based acoustic radiation force impulse elastography”, Radiology, 256 (2):640-647.
130. Younossi ZM, Stepanova M, Afendy M (2011), “Changes in the prevalence of the most common causes of chronic liver diseases in the United States from 1988 to 2008”, Clinical gastroenterology and hepatology: the official clinical practice journal of the American Gastroenterological Association, 9 (6):524-530.
MỤC LỤC

Trang
Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục
Danh mục các ký hiệu và các chữ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các hình vẽ, biểu đồ, sơ đồ
ĐẶT VẤN ĐỀ 01
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 05
1.1. Viêm gan mạn 05
1.1.1. Định nghĩa 05
1.1.2. Nguyên nhân 05
1.1.3. Chẩn đoán 06
1.2. Xơ hóa gan 07
1.2.1. Cơ chế bệnh sinh 07
1.2.2. Các giai đoạn và mức độ xơ hóa gan 09
1.2.3. Vai trò của đánh giá xơ hóa gan 10
1.3. Các phương pháp đánh giá xơ hóa gan 12
1.3.1. Sinh thiết gan 12
1.3.2. Chỉ điểm sinh học 17
1.3.3. Chẩn đoán hình ảnh 19
1.4. Các phương pháp không xâm nhập sử dụng trong nghiên cứu 24
1.4.1. APRI 24
1.4.2. Kỹ thuật ghi hình xung lực xạ âm 26
1.5. Các nghiên cứu liên quan đến đề tài 31
1.5.1. Nước ngoài 31
1.5.2. Trong nước 35
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 38
2.1. Đối tượng nghiên cứu 38
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh 38
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 39
2.2 Phương pháp nghiên cứu 39
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 39
2.2.2. Tính cỡ mẫu 40
2.2.3. Các biến số nghiên cứu 40
2.2.4. Các bước tiến hành 45
2.2.5. Phương pháp xử lý số liệu 57
2.2.6. Đạo đức trong nghiên cứu 59
Chương 3: KẾT QUẢ 61
3.1. Đặc điểm của dân số nghiên cứu 61
3.1.1. Tuổi 61
3.1.2. Giới tính 62
3.1.3. Chỉ số khối cơ thể (BMI) 62
3.1.4. Đặc điểm lâm sàng 63
3.1.5. Đặc điểm cận lâm sàng 65
3.1.6. Sinh thiết gan 67
3.1.7. Nguyên nhân 69
3.2. Vận tốc sóng biến dạng, APRI và mối tương quan với giai đoạn
xơ hóa gan 70
3.2.1. Vận tốc sóng biến dạng 70
3.2.2. APRI 72
3.3. Giá trị của APRI, kỹ thuật ARFI và phối hợp 2 phương pháp trong chẩn đoán xơ hóa gan 74
3.3.1. Giá trị của APRI 74
3.3.2. Giá trị của kỹ thuật ARFI 76
3.3.3. Giá trị của sự phối hợp kỹ thuật ARFI và APRI 78
Chương 4: BÀN LUẬN 81
4.1. Đặc điểm của dân số nghiên cứu 81
4.1.1. Tuổi 81
4.1.2. Giới tính 81
4.1.3. Chỉ số khối cơ thể (BMI) 82
4.1.4. Đặc điểm lâm sàng 82
4.1.5. Đặc điểm cận lâm sàng 83
4.1.6. Sinh thiết gan 85
4.1.7. Nguyên nhân 92
4.2. Vận tốc sóng biến dạng, APRI và mối tương quan với giai đoạn xơ hóa gan 94
4.2.1. Vận tốc sóng biến dạng 94
4.2.2. APRI 98
4.3. Giá trị của APRI, kỹ thuật ARFI và phối hợp 2 phương pháp trong chẩn đoán xơ hóa gan 99
4.3.1. Giá trị của APRI 99
4.3.2. Giá trị của kỹ thuật ARFI 103
4.3.3. Giá trị của sự phối hợp kỹ thuật ARFI và APRI 108
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 112
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ
TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
Phiếu thu thập số liệu
Phiếu thông tin và chấp thuận tham gia nghiên cứu Một số hình ảnh minh họa Danh sách bệnh nhân