Nghiên cứu tác dụng giảm đau, chống viêm và hạ acid uric máu của viên nang cứng “Định Thống Phong

Luận văn thạc sĩ y học Nghiên cứu tác dụng giảm đau, chống viêm và hạ acid uric máu của viên nang cứng “Định Thống Phong.Bệnh gút (Gout) là một bệnh rối loại chuyển hóa do tăng acid uric trong máu dẫn đến kết tủa các tinh thể monosodium urat trong và xung quanh khớp, thường gây viêm khớp cấp tính hoặc mạn tính tái phát [1]. Theo Mats Dehlin và cộng sự (2020) tỷ lệ lưu hành của gút trên thế giới dao động từ dưới 1% đến 6,8%; tỷ lệ mắc mới là 0,58 – 2,89 trên 1000 người/năm và đang gia tăng ở các nước đang phát triển [2]. Một loạt các yếu tố có thể lý giải cho sự gia tăng này là tuổi thọ con người ngày càng cao; thay đổi trong thói quen ăn uống, sinh hoạt; tỷ lệ người béo phì và mắc hội chứng chuyển hóa ngày càng tăng [3]. Tại Việt Nam, nghiên cứu của tác giả Phạm Văn Tú (2020) cho thấy tỷ lệ mắc bệnh gút chiếm 12,1% trong nhóm bệnh nhân nam giới dưới 40 tuổi [4]. Nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời, bệnh tiến triển ngày càng nặng dẫn đến hủy hoại khớp ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân và là gánh nặng cho gia đình và xã hội [5].

Trong điều trị bệnh gút mạn tính, y học hiện đại (YHHĐ) chú trọng sử dụng các thuốc hạ acid uric (AU) máu. Tuy nhiên, việc điều trị này cũng thường kéo dài nhiều tháng do đó để tránh khởi phát đợt cấp của bệnh, YHHĐ cũng thường kết hợp thuốc hạ acid uric máu với Colchicin và các thuốc chống viêm [6], [7]. Các thuốc này có tác dụng nhanh, hiệu quả tốt nhưng có nhiều tác dụng không mong muốn như: các thuốc chống viêm giảm đau gây viêm, loét đường tiêu hóa [8], thuốc Colchicin gây tiêu chảy và các rối loạn tiêu hóa [9], Allopurinol là thuốc hạ acid uric được sử dụng phổ biến hiện nay, tuy nhiên thuốc có thể gây dị ứng thuốc với tỉ lệ cao ở người châu Á [10], [11].
Trong Y học cổ truyền (YHCT) không có bệnh danh bệnh gút, dựa trên những biểu hiện lâm sàng người ta có thể liên hệ với chứng “Thống phong” [12], [13], [14]. Đây là chứng bệnh được biết đến từ lâu, các thầy thuốc YHCT đã đưa ra nhiều phương pháp cũng như vị thuốc và bài thuốc để điều trị bệnh đạt hiệu quả cao. Năm 2013, tác giả Trần Đăng Đức và cộng sự đã nghiên cứu thành công bài thuốc HPA có tác dụng kiện tỳ bổ thận, táo thấp hóa đàm, khu phong trừ thấp, hoạt huyết hóa ứ, chỉ thống đã được nghiên cứu trên lâm sàng với hiệu quả rất rõ rệt: tác dụng hạ AU máu 96%, tác dụng giảm đau đạt 78% khá và tốt [15]. Ngoài ra, dây gắm và hy thiêm thảo đã được chứng minh tác dụng giảm đau, chống viêm, hạ acid uric máu có nhiều lợi ích trong điều trị gút [16], [17]. Kế thừa các kết quả nghiên cứu trước đó, viên nang cứng “Định Thống Phong” được nghiên cứu bào chế trên cơ sở bài thuốc HPA và phối hợp với dây gắm, hy thiêm thảo với mong muốn tạo ra một sản phẩm mới có tác dụng hạ AU máu, chống viêm, giảm đau và ít tác dụng không mong muốn. Do bổ sung thêm 2 vị và chuyển dạng bào chế nên chế phẩm cần được đánh giá tác dụng trên động vật thực nghiệm, do vậy: “Nghiên cứu tác dụng giảm đau, chống viêm và hạ acid uric máu của viên nang cứng “Định Thống Phong” trên thực nghiệm” được tiến hành với hai mục tiêu:
1. Đánh giá tác dụng giảm đau, chống viêm của viên nang cứng “Định Thống Phong” trên thực nghiệm.
2. Đánh giá tác dụng hạ acid uric máu của viên nang cứng “Định Thống Phong” trên thực nghiệm

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ …………………………………………………………………………………….. 1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU……………………………………………….. 3
1.1. Quan điểm của Y học hiện đại về bệnh gút…………………………………….. 3
1.1.1. Đại cương về bệnh gút …………………………………………………………… 3
1.1.2. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh……………………………………………. 4
1.1.3. Triệu chứng và tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh gút …………………………. 5
1.1.4. Điều trị bệnh gút……………………………………………………………………. 7
1.2. Quan điểm của y học cổ truyền về bệnh gút …………………………………. 10
1.2.1. Bệnh danh…………………………………………………………………………… 10
1.2.2. Bệnh nguyên và cơ chế bệnh sinh………………………………………….. 10
1.2.3. Chẩn đoán và điều trị theo thể bệnh YHCT…………………………….. 13
1.3. Một số nghiên cứu điều trị bệnh gút (thống phong) bằng y học cổ
truyền…………………………………………………………………………………………. 15
1.3.1. Nghiên cứu thực nghiệm ………………………………………………………. 15
1.3.2. Nghiên cứu lâm sàng……………………………………………………………. 19
1.4. Mô hình dược lý thực nghiệm đánh giá tác dụng giảm đau, chống viêm
và hạ acid uric máu ……………………………………………………………………… 22
1.4.1. Đánh giá tác dụng giảm đau………………………………………………….. 22
1.4.2. Đánh giá tác dụng chống viêm………………………………………………. 24
1.4.3. Đánh giá tác dụng hạ acid uric máu ……………………………………….. 25
1.5. Tổng quan về viên nang cứng “Định Thống Phong” ……………………… 25
1.5.1. Xuất xứ, thành phần, công thức bào chế…………………………………. 25
1.5.2. Phân tích thành phần dược liệu trong viên nang cứng ĐTP ………. 27
1.5.3. Các nghiên cứu đã thực hiện về viên nang cứng ĐTP……………….28
CHƢƠNG 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU……… 29
2.1. Đối tượng và vật liệu nghiên cứu ……………………………………………… 292.1.1. Chế phẩm nghiên cứu………………………………………………………… 29
2.1.2. Động vật nghiên cứu …………………………………………………………. 29
2.1.3. Thuốc và hóa chất nghiên cứu…………………………………………….. 30
2.1.4. Dụng cụ, máy móc, thiết bị ………………………………………………… 30
2.2. Phương pháp nghiên cứu …………………………………………………………. 31
2.2.1. Đánh giá tác dụng giảm đau………………………………………………….. 31
2.2.2. Đánh giá tác dụng chống viêm………………………………………………. 33
2.2.3. Đánh giá tác dụng hạ acid uric máu ……………………………………….. 34
2.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu………………………………………………… 35
2.3.1. Địa điểm nghiên cứu ……………………………………………………………. 35
2.3.2. Thời gian nghiên cứu …………………………………………………………… 35
2.4. Sơ đồ nghiên cứu ………………………………………………………………………. 35
2.5. Xử lý số liệu……………………………………………………………………………… 36
2.6. Sai số và phương pháp khống chế sai số ………………………………………. 36
2.7. Đạo đức trong nghiên cứu ………………………………………………………….. 36
CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU……………………………………………. 37
3.1. Kết quả đánh giá tác dụng giảm đau…………………………………………….. 37
3.1.1. Tác dụng giảm đau trung ương bằng phương pháp mâm nóng ….. 37
3.1.2. Tác dụng giảm đau ngoại vi trên mô hình gây đau quặn…………… 38
3.2. Kết quả đánh giá tác dụng chống viêm…………………………………………. 44
3.3. Kết quả đánh giá tác dụng hạ acid uric máu………………………………….. 49
CHƢƠNG 4. BÀN LUẬN………………………………………………………………….. 50
4.1. Bàn luận về tác dụng giảm đau của viên nang cứng “Định Thống
Phong” trên thực nghiệm. …………………………………………………………….. 50
4.1.1. Trên mô hình mâm nóng ………………………………………………………. 50
4.1.2. Trên mô hình gây đau quặn bằng acid acetic…………………………… 52
4.2. Bàn luận về tác dụng chống viêm của viên nang cứng “Định Thống
Phong” trên thực nghiệm ……………………………………………………………… 564.3. Bàn tác dụng hạ acid uric máu của viên nang cứng “Định Thống
Phong” trên thực nghiệm. …………………………………………………………….. 60
KẾT LUẬN ………………………………………………………………………………………. 63
KIẾN NGHỊ……………………………………………………………………………………… 65
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤ