Phân tích tình hình sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp trên bệnh nhân điều trị ngoại trú

Luận văn dược sĩ chuyên khoa I Phân tích tình hình sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp trên bệnh nhân điều trị ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa thành phố Lào Cai.Bệnh tăng huyết áp (THA) là bệnh phổ biến trên thế giới cũng nhƣ ở Việt Nam, là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe con ngƣời, là nguyên nhân gây tàn phế và tử vong hàng đầu ở ngƣời cao tuổi. Tần suất THA vẫn không ngừng gia tăng khôngnhững trên thế giới mà ngay tại nƣớc ta. Trên toàn cầu hiện có 1 tỷ ngƣời THA và dự kiến sẽ tăng 1.5 tỷ vào năm 2025. THA là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong sớm với khoảng 10 triệu ngƣời năm 2015; trong đó có 4,9 triệu ngƣời do bệnh mạch vành và 3,5 triệu ngƣời do đột quỵ. Nó cũng là yếu tố nguy cơ chính của suy tim, rung nhĩ, bệnh thận mạn, bệnh mạch máu ngoại vi, suy giảm chức năng nhận thức…[3] điều trị lâu dài, tốn kém tiền của. Cũng theo Tổ chức Y tế thế giới, THA là một trong những nguyên nhân gây tử vong quan trọng nhất, mỗi năm ƣớc tính THA gây tửvong cho gần 8 triệu ngƣời [14].

Chính vì thế, bệnh THA không chỉ ảnh hƣởng đến chất lƣợng cuộc sống của bản thân mà còn là gánh nặng cho gia đình và xã hội. Nguyễn Văn Đăng và cộng sự thuộc Bộ môn Thần kinh trƣờng Đại học Y Hà Nội đã điều tra 1.707.609 ngƣời dân và cho thấy THA là nguyên nhân chính (chiếm 59,3% các nguyên nhân) gây ra tai biến mạch máu não (TBMMN). Theo niên giám thống kê của Bộ Y tế, tỷ lệ mắc TBMMN là 47,6/100.000 dân. Nhƣ vậy, hàng năm có khoảng 39.980 ca bị TBMMN và chi phí trực tiếp để điều trị bệnh này là 144 tỷ VND/năm trong đó hậu quả do THA gây ra là 85,4 tỷ VND. Có khoảng 15.990 ngƣời bị liệt, tàn phế, mất sức lao động do TBMMN/năm [10].
Bệnh viện đa khoa thành phố Lào Cai là bệnh viện đa khoa tuyến huyện hạng II của tỉnh Lào Cai. Do đặc thù là tỉnh miền núi phía Tây Bắc nên nhiều ngƣời dân chƣa nhận thức đƣợc hết tác hại, nguy hiểm và các tai biến gặp phải khi bị bệnh THA việc đi khám định kỳ và sử dụng thuốc thƣờng xuyên gặp rất nhiều khó khăn. Hơn nữa, cho đến nay chƣa có nghiên cứu Dƣợc lâm sàng nào giải quyết vấn đề này, để góp phần nâng cao chất lƣợng điều trị bệnh nhân THA tại Bệnh viện đa khoa thành phố Lào Cai, chúng tôi nghiên cứu thực hiện đề tài “Phân tích tình hình sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp trên bệnh nhân điều trị ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa thành phố Lào Cai” với 03 mục tiêu sau:
1. Khảo sát đặc điểm của bệnh nhân tăng huyết áp điều trị ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa thành phố Lào Cai từ tháng 01/2021 đến tháng 6/2021.
2. Phân tích việc sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp trên bệnh nhân ngoại trú.
3. Phân tích hiệu quả điều trị tăng huyết áp của bệnh nhân trong vòng 06 tháng điều trị

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG
DANH MỤC HÌNH
ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………………………….1
Chƣơng 1. TỔNG QUAN ……………………………………………………………………………….3
1.1.TỔNG QUAN VỀ BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP …………………………………………….3
1.1.1.Định nghĩa ………………………………………………………………………………………………..3
1.1.2. Nguyên nhân ……………………………………………………………………………………………3
1.1.3. Phân độ THA……………………………………………………………………………………………3
1.1.4. Yếu tố nguy cơ, tổn thƣơng cơ quan đích và phân tầng nguy cơ THA ………………5
1.2. TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU TRỊ THA …………………………………………………………..7
1.2.1. Nguyên tắc và mục tiêu điều trị …………………………………………………………………7
1.2.2. Điều trị bằng thuốc …………………………………………………………………………………..9
1.2.3. Phối hợp thuốc hạ HA …………………………………………………………………………….12
1.2.4. Liều của các thuốc sử dụng trong điều trị THA …………………………………………13
1.3. TỔNG QUAN VỀ BỆNH VIỆN ĐA KHOA THÀNH PHỐ LÀO CAI………..15
1.3.1. Giới thiệu về bệnh viện Đa khoa thành phố Lào Cai ………………………………….15
1.3.2. Vai trò của Dƣợc sỹ lâm sáng tại bệnh viện ………………………………………………15
1.4. MỘT SỐ NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC SỬ DỤNG THUỐC ĐIỀU
TRỊ THA …………………………………………………………………………………………………….17
1.4.1. Trên thế giới …………………………………………………………………………………………..17
1.4.2. Tại Việt Nam………………………………………………………………………………………….18
Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ……………………….19
2.1. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU…………………………………………………………………..19
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn …………………………………………………………………………….19
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ……………………………………………………………………………….19
2.1.3. Mẫu nghiên cứu ……………………………………………………………………………………..19
2.1.4. Thời gian và địa điểm nghiên cứu…………………………………………………………….20
2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…………………………………………………………….20
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu ………………………………………………………………………………..202.2.2. Phƣơng pháp thu thập số liệu………………………………………………………………..20
2.3.NỘI DUNG NGHIÊN CỨU …………………………………………………………………….21
2.3.1. Đặc điểm bệnh nhân THA trong mẫu nghiên cứu ………………………………………21
2.3.2.Phân tích việc sử dụng thuốc điều trị THA trên bệnh nhân trong mẫu nghiên
cứu…………………………………………………………………………………..21
2.3.3. Phân tích hiệu quả kiểm soát HA của bệnh nhân trong vòng 06 tháng điều
trị……………………………………………………………………………………22
2.4. QUY ƢỚC TRONG NGHIÊN CỨU………………………………………………………..22
2.4.1. Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân THA trong mẫu nghiên cứu ………………….22
2.4.2. Phân tích sử dụng thuốc điều trị THA ………………………………………………………23
2.4.3. Cơ sở đánh giá hiệu quả điều trị tăng huyết áp ………………………………………….23
2.4.4.Quy ƣớc trong đánh giá thay đổi phác đồ …………………………………………………..24
2.5.XỬ LÝ SỐ LIỆU ……………………………………………………………………………………24
Chƣơng 3: KẾT QỦA NGHIÊN CỨU ……………………………………………………………25
3.1. ĐẶC ĐIỂM BỆNH NHÂN THA TRONG MẪU NGHIÊN CỨU. ………………25
3.1.1.Đặc điểm về tuổi, giới………………………………………………………………………………25
3.1.2. Đặc điểm về bệnh mắc kèm của bênh nhân THA tại thời điểm T0………………26
3.1.3.Đặc điểm cận lâm sàng của bệnh nhân tại thời điểm T0………………………………26
3.1.4. Đặc điểm về kiểm soát HA của bệnh nhân tại thời điểm T0 ……………………….27
3.2. PHÂN TÍCH VIỆC SỬ DỤNG THUỐC ĐIỀU TRỊ THA TRÊN BỆNH
NHÂN TRONG MẪU NGHIÊN CỨU …………………………………………………………..28
3.2.1. Danh mục các thuốc điều trị THA sử dụng trong mẫu nghiên cứu ………………28
3.2.2. Tỷ lệ sử dụng các thuốc điều trị THA trong mẫu nghiễn cứu………………………31
3.2.3. Tỷ lệ sử dụng thuốc điều trị THA tại từng thời điểm………………………………….32
3.2.4. Các phác đồ điều trị THA đã sử dụng……………………………………………………….33
3.2.5.Sử dụng thuốc điều trị THA trên các bệnh nhân có chỉ định bắt buộc…………..36
3.3. PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ KIỂM SOÁT HA CỦA BỆNH NHÂN TRONG
VÒNG 6 THÁNG ĐIỀU TRỊ ………………………………………………………………………..39
3.3.1. Đánh giá hiệu quả điều trị THA theo thời gian ………………………………………….39
3.3.2. Tỷ lệ bệnh nhân đạt HA mục tiêu tại các thời điểm từ T0 đến T5 ……………….40
3.3.3. Phân tích việc thay đổi phác đồ thuốc HA trên các bệnh nhân không đạt và đạt
HA mục tiêu ……………………………………………………………………………………………………41Chƣơng 4: BÀN LUẬN ………………………………………………………………………………..45
4.1. VỀ ĐẶC ĐIỂM BỆNH NHÂN TRONG MẪU NGHIÊN CỨU ………………….45
4.1.1. Đặc điểm về tuổi và giới…………………………………………………………………………45
4.1.2. Đặc điểm về bệnh mắc kèm……………………………………………………………………….45
4.1.3. Đặc điểm cận lân sàng của bệnh nhân tại thời điểm T0 ……………………………46
4.1.4. Đặc điểm về kiểm soát HA tại thời điểm T0 ……………………………………………..46
4.2.VIỆC SỬ DỤNG THUỐC ĐIỀU TRỊ TĂNG HUYẾT ÁP TRÊN BỆNH
NHÂN TRONG MẪU NGHIÊN CỨU …………………………………………………………..46
4.2.1. Danh mục các thuốc điều trị THA sử dụng trong mẫu nghiên cứu ………………46
4.2.2. Tỷ lệ sử dụng các thuốc điều trị THA trong mẫu nghiễn cứu………………………46
4.2.3. Tỷ lệ sử dụng thuốc điều trị THA tại từng thời điểm………………………………….47
4.2.4. Các phác đồ điều trị THA đã sử dụng……………………………………………………….47
4.2.5. Sử dụng thuốc điều trị THA trên các bệnh nhân có chỉ định bắt buộc………….48
4.3. HIỆU QUẢ KIỂM SOÁT HUYẾT ÁP CỦA BỆNH NHÂN TRONG VÒNG
06 THÁNG ĐIỀU TRỊ………………………………………………………………………………….49
4.3.1. Đánh giá hiệu quả điều trị THA theo thời gian………………………………………..49
4.3.2. Tỷ lệ bệnh nhân đạt HA mục tiêu tại các thời điểm từ T0 đến T5 ……………….49
4.3.3. Phân tích việc thay đổi phác đồ thuốc HA trên các bệnh nhân không đạt và đạt
HA mục tiêu ……………………………………………………………………………………………………49
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ………………………………………………………………………..51
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. Định nghĩa và phân độ THA theo mức HA đo tại phòng khám, liên tục và
tại nhà (mmHg) ……………………………………………………………………………………………..4
Bảng 1.2. Định nghĩa và phân độ THA theo mức HA đo tại phòng khám
(mmHg)*…………………………………………………………………………….4
Bảng 1.3. Các thể THA dựa theo trị số HA phòng khám và HA tại nhà hoặc………………..5
Bảng 1.4. Các yếu tố nguy cơ …………………………………………………………………………5
Bảng 1.5. Phân tầng nguy cơ THA …………………………………………………………………..6
Bảng 1.6. So sánh HA mục tiêu giữa ESC/ESH 2018 và ACC/AHA 2017 ……………8
Bảng 1.7: Ranh giới đích điều trị THA …………………………………………………………….9
Bảng 1.8. Lựa chọn các nhóm thuốc ban đầu cho bệnh nhân bị THA không có tình
huống lâm sàng đi kèm …………………………………………………………………………………10
Bảng 1.9. Khuyến cáo của Hội tim mạch học Việt Nam năm 2018 về lựa chọn thuốc
điều trị tăng huyết áp trên bệnh nhân có tình huống đi kèm……………………………….11
Bảng 1.10. Chống chỉ định bắt buộc và chống chỉ định tƣơng đối của các nhóm
thuốc sử dụng trong điều trị THA …………………………………………………………………..11
Bảng 1.11. Một số loại thuốc hạ huyết áp đƣờng uống thƣờng dùng…………………..13
Bảng 2.12. Nội dung thông tin cần thu thập …………………………………………………….21
Bảng 2.13: Tiêu chuẩn đạt huyết áp mục tiêu ………………………………………………….24
Bảng 3.14. Đặc điểm tuổi và giới …………………………………………………………………..25
Bảng 3.15. Các bệnh mắc kèm thƣờng gặp của bệnh nhân THA tại thời điểm
T0…………………………………………………………………………………..26
Bảng 3.16. Đặc điểm cận lâm sàng của bệnh nhân tại thời điểm T0……………………27
Bảng 3.17: HA tại thời điểm T0…………………………………………………………………….28
Bảng 3.18. Danh mục các chế phẩm điều trị THA trong mẫu nghiên cứu…………………29
Bảng 3.19. Các thuốc điều trị THA trong mẫu nghiên cứu ………………………………..31
Bảng 3.20. Tỷ lệ sử dụng thuốc điều trị THA tại từng thời điểm………………………..32
Bảng 3.21. Liệt kê các phác đồ sử dụng thuốc………………………………………………….33
Bảng 3.22. Các phác đồ điều trị THA trong vòng 6 tháng điều trị………………………35Bảng 3.23. Bệnh nhân THA mắc kèm ĐTĐ đƣợc lựa chọn thuốc ………………………36
Bảng 3.24. Bệnh nhân THA mắc kèm BMV đƣợc lựa chọn thuốc ……………………..38
Bảng 3.25. Bệnh nhân THA mắc kèm Bệnh thận mạn đƣợc lựa chọn thuốc ………..39
Bảng 3.26. HA tâm thu và HA tâm trƣơng của các bệnh nhân trong 06 tháng điều trị
…………………………………………………………………………………………………………………..40
Bảng 3.27. Bảng Chi tiết cho Bệnh nhân đạt HA mục tiêu (không có bệnh mắc
kèm, có bệnh mắc kèm)……………………………………………………………………………….41
Bảng 3.28. Bảng Chi tiết cho Bệnh nhân không đạt HA mục tiêu…………………..42
Bảng 3.29. Bảng Chi tiết cho Bệnh nhân đạt HA mục tiêu …………………………….4