Phẫu thuật tái tạo đồng thời hai dây chằng bên khớp khuỷu điều trị trật khớp khuỷu mạn tính: Báo cáo một trường hợp và nhìn lại y văn

Phẫu thuật tái tạo đồng thời hai dây chằng bên khớp khuỷu điều trị trật khớp khuỷu mạn tính: Báo cáo một trường hợp và nhìn lại y văn
Hoàng Minh Thắng, Đỗ Văn Minh, Đào Xuân Thành
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Chúng tôi báo cáo 1 trường hợp bệnh nhân nam, 38 tuổi, bị tai nạn ngã cao vào bệnh viện huyện với chẩn đoán gãy hở đầu dưới 2 xương cẳng tay, trật kín khớp khuỷu trái đã được phẫu thuật cắt lọc, cố định đầu dưới xương quay, xương trụ bằng kim Kirschner, nắn trật khớp khuỷu và bó bột cánh cẳng bàn tay. Bệnh nhân đến khám sau 6 tháng sau mổ trong tình trạng cứng khuỷu ở tư thế gấp 20 độ (biên độ vận động: 20o/20o/0o). Khám lâm sàng thấy phần mềm khuỷu và cẳng tay trái đã ổn định, không có dấu hiệu tổn thương mạch máu và thần kinh. Bệnh nhân được chẩn đoán cứng duỗi khuỷu trái do trật cũ khớp khuỷu trái. Bệnh nhân được phẫu thuật đặt lại khớp khuỷu, kéo dài gân cơ tam đầu cánh tay, tái tạo đồng thời dây chằng bên ngoài và bên trong khớp khuỷu bằng gân cơ bán gân qua đường mổ phía sau. Bệnh nhân được bất động khớp khuỷu trong 3 tuần sau đó tập phục hồi chức năng để cải thiện biên độ vận động khớp khuỷu. Đánh giá sau mổ 9 tháng, khớp khuỷu vững, không đau với biên độ vận động gần như bình thường.

Trật  khớp  khuỷu  hay  gặp  thứ  2  sau  trật khớp vai, chiếm 20 – 25% tổng số trật khớp.1Trật khớp khuỷu sau 3 tuần không được nắn trật coi là trật cũ khớp khuỷu.2,3 Trật cũ khớp khuỷu là tổn thương ít gặp, chủ yếu ở những nước đang phát triển do người bệnh nhận thức không đúng về mức độ nghiêm trọng của chấn thương, không đến thăm khám tại cơ sở y tế hoặc không tuân thủ điều trị.4 Hậu quả của trật cũ khớp khuỷu vô cùng nặng nề, thường người bệnh bị cứng khuỷu tư thế duỗi gây tàn phế. Điều trị trật cũ khớp khuỷu vẫn là thách thức với bác sĩ chấn thương chỉnh hình do tổn thương phức tạp như co rút phần mềm, xơ dính trong khớp, đứt các dây chằng giữ vững khớp, có thể kèm theo tổn thương thần kinh, viêm cơ vôi hóa; sự không tuân thủ điều trị của người bệnh và thời gian tập phục hồi chức năng kéo dài.5Nhiều phương pháp điều trị trật cũ khớp khuỷu được đưa ra: bảo tồn khớp khuỷu như đặt lại, cố định khớp bằng kim Kirschner, cố định ngoài có bản lề qua khớp, tái tạo “dây chằng chéo” khớp khuỷu; hàn khớp khuỷu hoặc thay khớp khuỷu. Các kỹ thuật phẫu thuật bảo tồn khớp khuỷu nhằm mục tiêu: khớp khuỷu vững, biên độ vận động tốt và không đau. Tuy nhiên, các phẫu thuật bảo tồn khớp khuỷu kể trên không phục hồi được các cấu trúc giữ vững khớp khuỷu theo giải phẫu