Thực trạng hoạt động quản lý bệnh nhân đái tháo đường type 2 ngoại trú của khoa khám bệnh, Bệnh viện đa khoa khu vực Ba Tri, tỉnh Bến Tre, giai đoạn 2016 – 2017

Luận văn chuyên khoa II Thực trạng hoạt động quản lý bệnh nhân đái tháo đường type 2 ngoại trú của khoa khám bệnh, Bệnh viện đa khoa khu vực Ba Tri, tỉnh Bến Tre, giai đoạn 2016 – 2017.Đái tháo đƣờng (ĐTĐ) là một bệnh mạn tính phổ biến . Có 2 loại ĐTĐ, đó là ĐTĐ type 1 và type 2. Trong đó chủ yếu là bệnh ĐTĐ type 2 chiếm từ 85 – 95%. Bệnh ĐTĐ đang là một vấn đề y tế nan giải, là gánh nặng đối với sự phát triển kinh tế và xã hội vì sự phổ biến của nó cũng nhƣ do hậu quả của bệnh, nhất là khi bệnh thƣờng đƣợc phát hiện và điều trị muộn [41].
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2014, số ngƣời mắc bệnh ĐTĐ tăng từ 108 triệu năm 1980 lên đến 422 triệu ngƣời vào năm 2014. Vào năm 2014, 8,5% ngƣời lớn từ 18 tuổi trở lên bị ĐTĐ. Vào năm 2015, có khoảng 1,6 triệu ngƣời tử vong do bệnh ĐTĐ. Đây là những con số đáng báo động trên thế giới, đặc biệt tỷ lệ bệnh ĐTĐ đang có xu hƣớng gia tăng ở nhóm ngƣời trẻ tuổi, trong độ tuổi lao động [46].

Việt Nam là quốc gia đang phát triển, với tốc độ phát triển kinh tế và xã hội rất nhanh dẫn đến hành vi và lối sống của ngƣời dân thay đổi theo hƣớng tăng nguy cơ của bệnh ĐTĐ (hút thuốc lá, lạm dụng rƣợu bia, ít vận động…) vì vậy tình trạng mắc ĐTĐ type 2 ngày một gia tăng. Theo báo cáo của Dự án ĐTĐ quốc gia so sánh giữa số liệu thống kê của năm 2002 và năm 2012 thì tỉ lệ mắc ĐTĐ ở nƣớc ta tăng tới 211% [11]. Năm 2016, Theo báo cáo của WHO tại Việt Nam có 4,5 triệu ngƣời trƣởng thành mắc ĐTĐ, tƣơng đƣơng 4,9% dân số [50]. Đây là con số đáng báo động hiện nay.
Theo Hiệp hội ĐTĐ quốc tế (IDF) ĐTĐ là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ tƣ hoặc thứ năm ở các nƣớc phát triển. Bệnh ĐTĐ đang là những nguyên nhân thƣờng dẫn đến tàn tật và giảm tuổi thọ. Những biến chứng của bệnh là rất phổ biến, xuất hiện ở khoảng 50% số bệnh nhân bị bệnh ĐTĐ. Các biến chứng nặng đe doạ đến tính mạng của ngƣời bệnh có thể gặp nhƣ bệnh mạch vành, cắt đoạn chi, suy thận và mù mắt…[41]. Vì vậy, bệnh ĐTĐ type 2 c n đƣợc quản lý theo d i, điều trị đúng, đ y đủ, thƣờng xuyên và k o dài đến hết cuộc đời. Mục tiêu của công tác quản lý ngƣời bệnh điều trị bệnh ĐTĐ là giảm đƣợc đƣờng huyết trong máu và giảm tối đa các biến chứng do ĐTĐ gây ra. Chiến lƣợc quốc gia về phòng chốngbệnh không lây nhiễm trong đó có bệnh ĐTĐ, đã đƣợc triển khai thực hiện tại Việt Nam từ năm 2011 Bộ Y tế đã đƣa ra các văn bản và hƣớng dẫn về hoạt động truyền thông; khám sàng lọc, phát hiện sớm và quản lý điều trị; nâng cao năng lực của mạng lƣới,… phòng chống bệnh ĐTĐ [7], [30].
Ba Tri là một huyện thuộc tỉnh Bến Tre có dân số đông nhất tỉnh, tốc độ phát triển kinh tế ngày càng tăng. Theo Báo cáo của Bệnh viện ĐKKV Ba Tri từ đ u năm 2016 số bệnh nhân mắc ĐTĐ type 2 đƣợc Khoa khám bệnh quản lý là 987 bệnh nhân đến cuối năm 2017 số mắc ĐTĐ type 2 trong diện quản lý đã tăng lên 8,2% (1070 bệnh nhân) [1],[2]. Bắt đ u từ năm 2016, Bệnh viện Đa khoa khu vực (ĐKKV) Ba Tri đã tiến hành triển khai thực hiện quản lý và điều trị bệnh ĐTĐ Type 2. Trong quá trình thực hiện Bệnh viện đã gặp nhiều khó khăn, vƣớng mắc trong quá trình quản lý bệnh nhân. Sau 2 năm thực hiện Bệnh viện c n phải có các thông tin đ y đủ về công tác quản lý và điều trị ĐTĐ type 2 để trả lời câu hỏi các hoạt động quản lý và điều trị ĐTĐ type 2 trong thời gian qua của Bệnh viện đƣợc thực hiện thế nào? Quá trình triển khai có thuận lợi, khó khăn gì? Trong khi đó, chƣa có nghiên cứu nào đƣợc thực hiện tại bệnh viện đánh giá quá trình quản lý bệnh ĐTĐ type 2. Các thông tin này giúp cho bệnh viện có cái nhìn đ y đủ hơn về bệnh và có biện pháp nâng cao quản lý điều trị ĐTĐ Type 2 tại bệnh viện.Chính vì lý do trên chúng tôi thực hiện đề tài: “Thực trạng hoạt động quản lý bệnh nhân đái tháo đường type 2 ngoại trú của khoa khám bệnh, Bệnh viện đa khoa khu vực Ba Tri, tỉnh Bến Tre, giai đoạn 2016 – 2017”.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1. Mô tả hoạt động quản lý bệnh nhân đái tháo đƣờng type 2 ngoại trú của Khoa khám bệnh, Bệnh viện đa khoa khu vực Ba Tri, tỉnh Bến Tre giai đoạn 2016- 2017.
2. Phân tích một số thuận lợi, khó khăn trong việc quản lý bệnh nhân Đái tháo đƣờng type 2 của Khoa khám bệnh, Bệnh viện Đa khoa Ba Tri, tỉnh Bến Tre giai đoạn 2016 – 2017

MỤC LỤC Luận văn chuyên khoa II Thực trạng hoạt động quản lý bệnh nhân đái tháo đường type 2 ngoại trú của khoa khám bệnh, Bệnh viện đa khoa khu vực Ba Tri, tỉnh Bến Tre, giai đoạn 2016 – 2017
LỜI CẢM ƠN ………………………………………………………………………………………………. i
MỤC LỤC…………………………………………………………………………………………………… ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ……………………………………………………………….v
DANH MỤC BIỂU ĐỒ………………………………………………………………………………. vii
TÓM TẮT NGHIÊN CỨU …………………………………………………………………………. viii
ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………………………….1
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU…………………………………………………………………………….3
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ……………………………………………………………….4
1.1. Một số khái niệm, phân loại và điều trị về bệnh đái tháo đƣờng…………………….4
1.1.1. Khái niệm …………………………………………………………………………………………….4
1.1.2. Chẩn đoán bệnh đái tháo đƣờng………………………………………………………………4
1.1.3. Phân loại đái tháo đƣờng………………………………………………………………………..5
1.1.4. Quy định về điều trị đái tháo đƣờng ………………………………………………………..6
1.1.5. Quản lý điều trị bệnh đái tháo đƣờng ở Việt Nam……………………………………..9
1.1.6. Các quy định liên quan đến điều trị và quản lý đái tháo đƣờng tại Việt Nam11
1.1.7. Tuân thủ điều trị đái tháo đƣờng……………………………………………………………16
1.1.8. Một số thuận lợi và khó khăn trong quản lý điều trị đái tháo đƣờng…………..17
1.2. Một số nghiên cứu về thực trạng hoạt động quản lý bệnh đái tháo đƣờng trên
thế giới và Việt Nam …………………………………………………………………………………….18
1.3. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu…………………………………………………………………..23
1.3.1. Huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre…………………………………………………………………..23
1.3.2. Bệnh viện Đa khoa Khu vực Ba Tri……………………………………………………….23
1.3.3. Các hoạt động quản lý bệnh đái tháo đƣờng tại huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre
đang triển khai……………………………………………………………………………………………..24
1.4. Khung lý thuyết……………………………………………………………………………………..26
Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ……………………….27
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu……………………………………………………………………………..27
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu…………………………………………………………….27
HUPHiii
2.3. Thiết kế nghiên cứu:……………………………………………………………………………….27
2.4. Cỡ mẫu và phƣơng pháp chọn mẫu…………………………………………………………..28
2.5. Phƣơng pháp thu thập số liệu…………………………………………………………………..29
2.6. Biến số nghiên cứu(phụ lục 11) ……………………………………………………………….31
2.7. Tiêu chuẩn đánh giá ……………………………………………………………………………….32
2.8. Xử lý và phân tích số liệu ……………………………………………………………………….35
2.9. Đạo đức của nghiên cứu………………………………………………………………………….35
CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU……………………………………………………….36
3.1. Thông tin chung của bệnh nhân đái tháo đƣờng …………………………………………36
3.2. Hoạt động quản lý bệnh Đái tháo đƣờng type 2 tại khoa khám bệnh của bệnh
viện đa khoa khu vực Ba Tri giai đoạn 2016 – 2017………………………………………….37
3.3. Một số thuận lợi và khó khăn trong công tác quản lý bệnh Đái tháo đƣờng type
2 tại khoa khám bệnh của bệnh viện đa khoa khu vực Ba Tri giai đoạn 2016 – 2017
…………………………………………………………………………………………………………………..50
CHƢƠNG 4: BÀN LUẬN…………………………………………………………………………….63
4.1. Hoạt động quản lý bệnh Đái tháo đƣờng typ 2 tại khoa khám bệnh của bệnh
viện đa khoa khu vực Ba Tri giai đoạn 2016 – 2017 …………………………………………63
4.2. Một số thuận lợi và khó khăn trong công tác quản lý bệnh Đái tháo đƣờng typ 2
tại khoa khám bệnh của bệnh viện đa khoa khu vực Ba Tri giai đoạn 2016 – 2017.73
KẾT LUẬN…………………………………………………………………………………………………83
KHUYẾN NGHỊ………………………………………………………………………………………….85
TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………………………………………..86
PHỤ LỤC……………………………………………………………………………………………………91
PHỤ LỤC 1: GIẤY ĐỒNG Ý THAM GIA NGHIÊN CỨU ……………………………..91
PHỤ LỤC 2: PHIẾU THU THẬP SỐ LIỆU TỪ HỒ SƠ BỆNH ÁN………………….92
PHỤ LỤC 3: PHIẾU THU THẬP SỐ LIỆU THỨ CẤP THÔNG TIN CỦA BỆNH
VIỆN ………………………………………………………………………………………………………….94
PHỤ LỤC 4. HƢỚNG DẪN PHỎNG VẤN SÂU LÃNH ĐẠO BỆNH VIỆN…..100
PHỤ LỤC 5. HƢỚNG DẪN PHỎNG VẤN SÂU LÃNH ĐẠO KHOA KHÁM
BỆNH……………………………………………………………………………………………………….102
HUPHiv
PHỤ LỤC 6. HƢỚNG DẪN PHỎNG VẤN SÂU BÁC SỸ ĐIỀU TRỊ ……………104
PHỤ LỤC 7. HƢỚNG DẪN PHỎNG VẤN SÂU ĐIỀU DƢỠNG KHOA KHÁM
…………………………………………………………………………………………………………………106
PHỤ LỤC 8. HƢỚNG DẪN THẢO LUẬN NHÓM ĐIỀU DƢỠNG TẠI PHÕNG
KHÁM ĐÁI THÁO ĐƢỜNG………………………………………………………………………108
PHỤ LỤC 9. HƢỚNG DẪN THẢO LUẬN NHÓM BỆNH NHÂN TUÂN THỦ
ĐIỀU TRỊ TỐT ………………………………………………………………………………………….110
PHỤ LỤC 10. HƢỚNG DẪN THẢO LUẬN NHÓM BỆNH NHÂN KHÔNG
TUÂN THỦ ĐIỀU TRỊ TỐT……………………………………………………………………….111
PHỤ LỤC 11: BIẾN SỐ NGHIÊN CỨU ………………………………………………………11

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1: Mục tiêu điều trị cho bệnh nhân ĐTĐ ở ngƣời trƣởng thành, không có
thai……………………………………………………………………………………………………………….6
Bảng 1.2: Mô hình quản lý khám, điều trị đái tháo đƣờng type 2 …………………………9
Bảng 1.3: Một số quy định chính sách liên quan đến quản lý điều trị đái tháo đƣờng
tại Việt Nam ………………………………………………………………………………………………..11
Bảng 3.1: Thông tin chung của bệnh nhân đái tháo đƣờng tại khoa khám bệnh……36
Bảng 3.2: Kết quả điều trị ĐTĐ type 2 trong giai đoạn 2016 – 2017…………………..38
Bảng 3.3: Tỷ lệ sử dụng thuốc trong điều trị ĐTĐ type 2 của bệnh nhân ngoại trú tại
khoa khám bệnh giai đoạn 2016 – 2017 …………………………………………………………..40
Bảng 3.4: Tỷ lệ bệnh nhân mắc biến chứng trong điều trị ngoại trú tại khoa ngoại
trong giai đoạn 2016 – 2017 …………………………………………………………………………..41
Bảng 3.5: Tỷ lệ bệnh nhân mắc biến chứng từ ĐTĐ theo số lƣợng bệnh nhân tái
khám đúng hẹn và không đúng hẹn trong giai đoạn 2016 – 2017………………………..42
Bảng 3.6: Tỉ lệ tƣ vấn cho ngƣời bệnh ĐTĐ …………………………………………………….44
Bảng 3.7: Số lƣợng các hoạt động truyền thông về ĐTĐ tại khoa khám bệnh trong
giai đoạn 2016 – 2017……………………………………………………………………………………45
Bảng 3.8: Đánh giá các văn bản liên quan đến công tác truyền thông trong giai đoạn
2016 – 2017 …………………………………………………………………………………………………47
Bảng 3.9: Số lƣợng và trình độ của cán bộ nhân y tế tại bệnh viện –tham gia hoạt
động quản lý điều trị ĐTĐ tại Bệnh viện trong giai đoạn 2016 – 2017 ………………..50
Bảng 3.10: Số lƣợng và trình độ nhân viên y tế tại phòng khám ĐTĐ type 2 trong
giai đoạn 2016- 2017…………………………………………………………………………………….51
Bảng 3.11: Số lƣợt CBYT đƣợc đào tạo, tập huấn về công tác quản lý điều trị ĐTĐ
tại tuyến trên trong giai đoạn 2016 – 2017 ……………………………………………………….52
Bảng 3.12: Số lƣợng cơ sở vật chất, trang thiết bị và thuốc cho hoat động quản lý
ĐTĐ type 2 của Khoa khám bệnh trong giai đoạn 2016 – 2017 …………………………5