Thực trạng và kết quả điều trị phản vệ sau tiêm vắc xin Astrazeneca phòng Covid-19 tại Trường Đại học Y Hà Nội

Thực trạng và kết quả điều trị phản vệ sau tiêm vắc xin Astrazeneca phòng Covid-19 tại Trường Đại học Y Hà Nội
Nguyễn Minh Nguyên , Hoàng Bùi Hải
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Nghiên cứu nhằm xác định thực trạng phản vệ sau tiêm vắc xin AstraZeneca và kết quả điều trị. Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang được áp dụng. Tổng số người được tiêm mũi thứ nhất là 51.058 người, 48 (0,094%) phản vệ các mức độ khác nhau. Trong đó 28 bệnh nhân (58,3%) có tiền sử dị ứng, 47 bệnh nhân (96,8%) mẩn ngứa sau khi tiêm. Thời gian xảy ra phản vệ: 23 bệnh nhân (45,2%) trong 30 phút đầu là; 42 bệnh nhân (87,5%) trong 24 giờ đầu. Có 1 bệnh nhân phản vệ độ 3 và 2 bệnh nhân phản vệ độ 2 sau tiêm trong vòng 30 phút. Có 4 bệnh nhân được tiêm bắp adrenalin ½ ống; 1 được duy trì bơm tiêm điện adrenalin và tất cả được tiêm methylprednisolon 40mg và dimedrol 10mg. Có 8 bệnh nhân (16,67%) mẩn ngứa lại và tất cả bệnh nhân sau khi xuất viện đều ổn định. Tiêm vắc xin AstraZeneca rất an toàn ít gặp phản vệ và kết quả điều trị tốt.

Phản vệ là là một phản ứng dị ứng, có thể xuất hiện ngay lập tức, có thể xuất hiện ngay lập tức từ vài giây, vài phút đến vài giờ sau khi cơ thể tiếp xúc với dị nguyên gây ra các bệnh cảnh lâm sàng khác nhau, có thể dẫn đến tử vong  nhanh  chóng.1  Trong  phản  vệ  mức  độ nặng nhất là sốc phản vệ là một tối cấp cứu do có thể đột ngột giãn toàn bộ hệ thống mạch và co thắt phế quản gây tử vong trong một vài phút.1 Tỷ lệ các phản ứng dị ứng nghiêm trọng ngay lập tức sau khi tiêm chủng thay đổi từ 1: 100.000 đến 1: 1 triệu tùy thuộc vào loại vắc xin và dân số được nghiên cứu.2Vắc xin Oxford/AstraZeneca COVID-19 có cơ chế tổng hợp của vắc xin VAXZEVRIA là vắc xin đơn dòng bao gồm một tái tổ hợp duy nhất, làm thiếu khả năng sao chép vectơ chimpanzee adenovirus  (ChAdOx1)  mã  hóa  glycoprotein S của virus SARS-CoV-2.3 Sau khi sử dụng, glycoprotein  S  của  SARS-CoV-2  được  biểu hiện kích thích cục bộ trung hòa các phản ứng kháng thể và miễn dịch tế bào. Tình trạng phản vệ do nhiều nguyên nhân, trong đó có phức hợp gắn mRNA, tên hóa học gọi là polysorbate 80 có vai trò bao bọc phân tử mRNA và hỗ trợ xâm nhập vào tế bào. Các nghiên cứu hồi cứu trên người bệnh phản vệ nặng gợi ý là nguy cơ rất thấp phản vệ là do kết quả của mRNA COVID 19.4 Trong khi cả thế giới đang đối phó với dịch bệnh SARS-CoV-2 thì tiêm phòng vắc xin là một trong những biện pháp hiệu quả để giảm tỉ lệ nặng và mắc bệnh. Khi tiêm vắc xin diện rộng sẽ có tỉ lệ xuất hiện phản vệ, đánh giá rõ về nguy cơ và diễn biến của phản vệ là cách chủ động trách các trường hợp nặng xảy ra.