Thực trạng và một số yếu tố ảnh hưởng đến quản lý điều trị bệnh nhân đái tháo đường ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên Quang năm 2016

Luận văn chuyên khoa II Thực trạng và một số yếu tố ảnh hưởng đến quản lý điều trị bệnh nhân đái tháo đường ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên Quang năm 2016.Đái tháo đường (ĐTĐ) là một trong những bệnh không truyền nhiễm phổ biến nhất trên thế giới. Bệnh có xu hướng ngày càng tăng và là một trong những bệnh có tỷ lệ tử vong cao. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2014, số liệu tử vong toàn cầu mới đây cho thấy trong 38 triệu người chết mỗi năm có đến 60% do các bệnh về tinh mạch, ung thư, hô hấp mạn tính và ĐTĐ [43]. Năm 2004 ước tính trên toàn thế giới có 3,4 triệu người tử vong do hậu quả của đái tháo đường và đến năm 2011 đã tăng lên là 4,6 triệu người. Chi phí đối với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người ĐTĐ lên tới 465 tỷ đô la Mỹ, chiếm 11% tổng số ngân sách y tế cho nhóm người từ 20-79 tuổi năm 2011, trong đó chi phí chủ yếu dành cho điều trị biến chứng của ĐTĐ, bao gồm biến chứng về tim mạch, đột qụy, loét và nhiễm trùng chi, suy thận và mù lòa [29].

Tại Việt Nam, nghiên cứu của Bệnh viện Nội tiết Trung ương năm 2008 cho thấy tỷ lệ mắc ĐTĐ ở Việt Nam tăng nhanh từ 2,7% (năm 2002) lên 5,0 % (năm 2008), trong đó có tới 65,0 % người bệnh không biết mình mắc bệnh [2]. Theo ước tính gánh nặng bệnh tật toàn cầu của WHO cho thấy năm 2008 ở Việt Nam có khoảng 17.000 người chết vì các biến chứng của bệnh ĐTĐ [27]. Bệnh ĐTĐ cần được điều trị lâu dài và nếu bệnh nhân tuân thủ điều trị tốt, thay đổi chế độ ăn uống, hoạt động thể lực thích hợp thì nguy cơ mắc các biến chứng sẽ giảm đi, bệnh nhân vẫn sống và làm việc như người không mắc bệnh [1]. Trong nỗ lực chẩn đoán và điều trị cho nhiều bệnh nhân ĐTĐ hơn, WHO đã làm việc với Bộ Y tế để đảm bảo có sẵn các dịch vụ chẩn đoán và quản lý bệnh mạn tính trong mạng lưới chăm sóc sức khỏe ban đầu, đặc biệt là ở trạm y tế xã. Từ năm 2010 đến nay WHO và Quỹ Hội An đã triển khai thực hiện chương trình thí điểm ở thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Giai đoạn đầu của chương trình thí điểm tập trung vào việc xây dựng năng lực chẩn đoán và quản lý bệnh tiểu đường và tăng huyết áp cho gần 100 nhân viên y tế tại 23 trạm y tế xã (TYTX) và Trung tâm Y tế (TTYT) của thành phố Việt Trì.
Trong giai đoạn đầu của chương trình thí điểm, hơn 600 bệnh nhân ở các trung tâm y tế xã tại thành phố Việt Trì, kết quả đánh giá sơ bộ cho thấy chỉ số đường huyết của 68% bệnh nhân tiểu đường được quản lý đã trở lại mức bình thường và ổn định. Chương trình cũng rất hiệu quả về chi phí với chi phí trung bình chỉ 2 USD tiền thuốc mỗi tháng cho mỗi bệnh nhân [27].
Tuyên Quang là tỉnh nằm ở miền núi phía bắc có diện tích 5.867km2, chiếm 1,8% diện tích cả nước với 07 đơn vị hành chính. Năm 2015, dân số tỉnh Tuyên Quang ước khoảng 759.792 người. Với 22 dân tộc sống trên địa bàn tỉnh đã tạo ra cho Tuyên Quang sự đa dạng trong bản sắc văn hoá của cộng đồng dân cư [25].
Trong những năm gần đây bệnh nhân ĐTĐ đến khám và điều trị tại bệnh viện đa khoa (BVĐK) tỉnh tăng nhiều. Để đáp ứng nhu cầu khám và quản lý điều trị của bệnh nhân ĐTĐ ngoại trú, từ năm 2011, BVĐK tỉnh đã thành lập Phòng quản lý bệnh mạn tính, trong đó có bệnh ĐTĐ. Tính đến cuối năm 2015, tổng số 997 bệnh nhân ĐTĐ được quản lý điều trị ngoại trú tại bệnh viện. Sau 5 năm thực hiện quản lý điều trị bệnh nhân ĐTĐ tại Bệnh viện, chưa có đánh giá nào về công tác này. Câu hỏi nghiên cứu đặt ra là thực trạng quản lý bệnh nhân ĐTĐ ngoại trú tại Phòng khám quản lý bệnh mạn tính hiện nay như thế nào? Những yếu tố nào ảnh hưởng đến việc quản lý bệnh nhân ĐTĐ ngoại trú tại Phòng khám quản lý bệnh mạn tính.
Chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Thực trạng và một số yếu tố ảnh hưởng đến quản lý điều trị bệnh nhân đái tháo đường ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên Quang năm 2016”. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp bằng chứng khoa học, giúp cho việc đề ra những giải pháp tăng cường quản lý bệnh nhân ĐTĐ ngoại trú tại bệnh viện nói riêng và đối với y tế huyện và xã trong tỉnh Tuyên Quang nói chung.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1. Mô tả thực trạng thực hiện quy trình quản lý bệnh nhân Đái tháo đường ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên Quang năm 2016.
2. Phân tích một số yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý bệnh nhân Đái tháo đường ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên Quang năm 2016

MỤC LỤC
DANH MỤC BẢNG ………………………………………………………………………………… iii
TÓM TẮT NGHIÊN CỨU………………………………………………………………………….iv
ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………………………1
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU …………………………………………………………………………3
Chương 1…………………………………………………………………………………………………..4
TỔNG QUAN TÀI LIỆU…………………………………………………………………………….4
1.1 Định nghĩa và phân loại bệnh đái tháo đường……………………………………………4
1.2 Biến chứng của đái tháo đường ………………………………………………………………6
1.3 Tình hình bệnh đái tháo đường trên thế giới và Việt Nam …………………………11
1.4 Cách phòng ngừa biến chứng đái tháo đường ………………………………………….16
1.5 Mô hình quản lý khám, điều trị bệnh ĐTĐ ngoại trú của một số bệnh viện ….20
1.6 Thông tin về địa bàn nghiên cứu……………………………………………………………21
1.7 Khung lý thuyết………………………………………………………………………………….25
Chương 2…………………………………………………………………………………………………26
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU………………………………………26
2.1. Đối tượng nghiên cứu………………………………………………………………………….26
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu………………………………………………………….26
2.3. Thiết kế nghiên cứu…………………………………………………………………………….26
2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu………………………………………………………..26
2.5. Phương pháp thu thập số liệu………………………………………………………………..27
2.6. Biến số nghiên cứu……………………………………………………………………………..28
2.7. Phương pháp phân tích số liệu………………………………………………………………30
2.8. Hạn chế của nghiên cứu……………………………………………………………………….30
2.9. Đạo đức nghiên cứu ……………………………………………………………………………30
Chương 3…………………………………………………………………………………………………32
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU…………………………………………………………………………32
3.1. Thực trạng quy trình quản lý bệnh nhân ĐTĐ ngoại trú tại BVĐK tỉnh Tuyên
Quang……………………………………………………………………………………………………..32
HUPHii
3.2. Một số yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý bệnh nhân ĐTĐ …………………37
Chương 4. BÀN LUẬN……………………………………………………………………………..46
4.1. Thực trạng quy trình quản lý bệnh nhân Đái tháo đường ngoại trú tại Bệnh viện
đa khoa tỉnh Tuyên Quang năm 2016. ………………………………………………………….46
4.2. Một số yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý bệnh nhân Đái tháo đường ngoại
trú tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên Quang năm 2016……………………………………49
KẾT LUẬN……………………………………………………………………………………………..54
KHUYẾN NGHỊ………………………………………………………………………………………56
TÀI LIỆU THAM KHẢO ………………………………………………………………………….57
PHỤ LỤC………………………………………………………………………………………………..62
Phụ lục 1: Mẫu thu thập thông tin………………………………………………………………..62
Phụ lục 2. Nội dung hướng dẫn phỏng vấn sâu Ban giám đốc…………………………..64
Phụ lục 3. Nội dung hướng dẫn phỏng vấn sâu Trưởng khoa Khám bệnh và Khoa
Nội tổng hợp ……………………………………………………………………………………………65
Phụ lục 4: Nội dung hướng dẫn phỏng vấn sâu Bác sỹ/ Điều dưỡng tại Phòng Quản
lý bệnh mạn tính……………………………………………………………………………………….66
Phụ lục 5. Nội dung hướng dẫn phỏng vấn sâu/ thảo luận nhóm ……………………….67
bệnh nhân được quản lý tại Phòng Quản lý bệnh mạn tính……………………………….67
Phụ lục 6: Biến số nghiên cứu …………………………………………………………………….68
HUPHiii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3. 1. Một số đặc điểm nhân khẩu học của bệnh nhân ĐTĐ ………………………32
Bảng 3. 2. Thông tin về thời gian bệnh nhân được quản lý điều trị ngoại trú……….33
Bảng 3. 3. Thông tin về tái khám điều trị hiện tại …………………………………………..34
Bảng 3. 4. Điều trị bệnh nhân ĐTĐ tại Phòng Quản lý bệnh mạn tính ……………….3