TỈ LỆ TĂNG ĐƯỜNG HUYẾT Ở BỆNH NHÂN ĐỢT CẤP BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MÃN TÍNH NHẬP VIỆN CÓ DÙNG GLUCOCORTICOID
TỈ LỆ TĂNG ĐƯỜNG HUYẾT Ở BỆNH NHÂN ĐỢT CẤP BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MÃN TÍNH NHẬP VIỆN CÓ DÙNG GLUCOCORTICOID
Đoàn Minh Yên Hà1, Trần Quang Nam2
TÓM TẮT :
Đặt vấn đề: Glucocorticoid (GC) là điều trị quan trọng trong đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (BPTNMT). Tuy nhiên, sử dụng GC có nguy cơ gây tăng đường huyết (ĐH).
Mục tiêu: Xác định tỉ lệ tăng ĐH ở bệnh nhân mắc đợt cấp BPTNMT nằm viện có dùng GC, thời điểm tăng ĐH và các yếu tố liên quan.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả ở bệnh nhân mắc đợt cấp BPTNMT chưa biết đái tháo đường (ĐTĐ) nằm viện có dùng GC. Tăng ĐH được định nghĩa là có ít nhất 1 lần ĐH ≥ 10mmol/L trong tối đa 5 ngày kể từ lúc dùng GC.
Kết quả: Tỉ lệ bệnh nhân tăng ĐH là 74,5%. Tăng ĐH sau dùng GC xuất hiện trong hai ngày đầu dùng glucocorticoid gặp trên 72,4% bệnh nhân. ĐH tăng cao thường xảy ra lúc 16 -17 giờ và 19-20 giờ. Yếu tố liên hệ với tăng ĐH gồm tuổi ≥ 65 và độ lọc cầu thận ước đoán < 60 ml/phút/ 1,73 m2 da.
Kết luận: 74,5% bệnh nhân mắc đợt cấp BPTNMT dùng GC có tăng ĐH, xảy ra chủ yếu trong hai ngày đầu dùng GC, vào lúc 16 -17 giờ và 19-20 giờ. Tuổi ≥ 65 và độ lọc cầu thận ước đoán <60 ml/phút/ 1,73 m2 da là các yếu tố liên hệ với tăng ĐH.
Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (BPTNMT) được dự đoán sẽ trở thành nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong tất cả các loại bệnh tật không truyền nhiễm trong 15 năm tới(1). Đợt cấp BPTNMT là quá trình diễn tiến tự nhiên của bệnh, thường phải nhập viện và cần dùng glucocorticoid (GC) đường toàn thân. Tuy nhiên, bệnh nhân sử dụng GC có nguy cơ gặp các tác dụng phụ, thường gặp là tăng ĐH. Tỉ lệ tăng đường huyết (ĐH) trên nhóm bệnh nhân đợt cấp BPTNMT nằm viện có dùng GC chiếm từ gần ½ đến hơn ¾ dân số(2,3,4), chứng tỏ tăng ĐH là một hiện tượng phổ biến và cần nhiều lưu tâm khi điều trị GC. Mối liên quan giữa tăng ĐH và kết cục bất lợi ở bệnh nhân nội viện đã được tìm thấy qua nhiều nhóm dân số bệnh nhân khác nhau, những bệnh nhân nội viện tăng ĐH sẽ nhóm có ĐH bình thường. Tuy nhiên, ở những bệnh nhân chưa biết ĐTĐ trước đó có sử dụng GC, việc theo dõi ĐH hàng ngày chưa được chú trọng và quan tâm đúng mức