Đánh giá tác dụng hỗ trợ tăng cường miễn dịch của viên nang Linh Lộc Sơn trên người bệnh đái tháo đường cao tuổi

Luận văn thạc sĩ y học Đánh giá tác dụng hỗ trợ tăng cường miễn dịch của viên nang Linh Lộc Sơn trên người bệnh đái tháo đường cao tuổi.Bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) là bệnh rối loạn chuyển hóa, có đặc điểm tăng đường huyết mạn tính do khiếm khuyết về tiết insulin, thiếu hụt và tình trạng kháng insulin, hoặc cả hai. Tăng đường huyết trong bệnh ĐTĐ cho là nguyên nhân gây ra rối loạn chức năng miễn dịch của cơ thể như giảm đáp ứng chức năng tế bào T, giảm chức năng bạch cầu đa nhân trung tính, tế bào đơn nhân của đại thực bào, giảm đáp ứng cytokin… [1][2][3].
Bệnh ĐTĐ có khả năng gây ra nhiều biến chứng làm suy giảm sức khỏe, bệnh nhân ĐTĐ mắc bệnh nhiễm trùng thường xuyên hơn so với những người không mắc ĐTĐ do có sự suy giảm hệ thống miễn dịch của cơ thể. Đặc biệt ở những người cao tuổi có sự suy giảm các chức năng và miễn dịch. Các biến chứng và nhiễm trùng ở bệnh nhân ĐTĐ làm tăng gánh nặng kinh tế đối với bệnh nhân do chi phí chăm sóc cao, thời gian điều trị kéo dài và có khả năng làm tăng tỷ lệ tử vong của họ. Theo Liên đoàn ĐTĐ Quốc tế năm 2021 trên toàn thế giới có 537 triệu người trưởng thành mắc bệnh ĐTĐ, tăng 16% (thêm 74 triệu) so với ước tính trước đó của Liên đoàn ĐTĐ Quốc tế vào năm 2019. Có tới 10,5% người lớn trên thế giới hiện đang sống chung với bệnh ĐTĐ. Ước tính có khoảng 44,7% người bệnh ĐTĐ (240 triệu người) không được chẩn đoán. Chi phí điều trị bệnh ĐTĐ ước tính khoảng 966 tỷ đô la Mỹ, con số này đã tăng 316% trong 15 năm qua. Nếu loại trừ các trường hợp tử vong liên quan đến đại dịch Covid 19, ước tính có khoảng 6,7 triệu người trưởng thành đã chết do bệnh ĐTĐ hoặc các biến chứng của bệnh vào năm 2021. Tại Việt Nam theo Liên đoàn ĐTĐ Quốc tế 2021 số người mắc ĐTĐ là xấp xỉ 4 triệu người, có khoảng 7,3 triệu người bị tiền ĐTĐ. Số người bị ĐTĐ nhưng không được chẩn đoán là 2,055 triệu người. Chi phí điều trị ĐTĐ trung bình 1 năm khoảng 11 triệu đồng. Chi phí điều trị các vấn đề về sức khỏe, bệnh tật có liên quan đến ĐTĐ trong 1 năm khoảng 30 triệu đồng. ĐTĐ là thủ phạm gây ra 57.220 ca tử vong mỗi năm [4][5].

Để nâng cao hiệu quả điều trị cũng như hạn chế các biến chứng của bệnh đái tháo đường, miễn dịch trị liệu có vai trò nhất định trong điều trị bệnh lý này. Điều biến miễn dịch nhằm khôi phục lại sự cân bằng của hệ miễn dịch đang là mục tiêu của các thuốc hóa dược và đông dược hiện nay. Với YHHĐ chất kích thích miễn dịch hiệu quả tốt trong việc tăng cường hệ miễn dịch, thuốc có nguồn gốc hóa chất còn có nhiều tác dụng phụ không mong muốn, các cytokin có chi phí cao trong quá trình điều trị. Với YHCT có nguồn gốc thực vật tự nhiên có giá thành rẻ hơn cũng như an toàn hơn cho người sử dụng, các thực vật và các chất phân lập đã được chứng minh có tác dụng kích thích miễn dịch [6][7][8][9]. Trong khi đó, tại Việt Nam có nguồn thực vật, thảo dược vô cùng đa dạng, việc nghiên tìm kiếm và nghiên cứu các chất kích thích miễn dịch có nguồn gốc thực vật, thảo dược là rất cần thiết .
Viên nang Linh Lộc Sơn dựa trên bài thuốc kinh nghiệm gồm các vị thuốc Nhân sâm, Nhung hươu, Hoài sơn, Sâm cau đen, Ba kích, Hà thủ ô đỏ theo lý luận của y học cổ truyền có tác dụng ích khí bổ thận dưỡng huyết sinh tinh. Vì vậy có tác dụng trong điều trị suy nhược cơ thể, suy giảm miễn dịch… từ đó nâng cao sức đề kháng, hệ miễn dịch cho người bệnh. Vì vậy để đánh giá đánh giá tác dụng của thuốc, chúng tôi tiến hành đề tài “Đánh giá tác dụng hỗ trợ tăng cường miễn dịch của viên nang Linh Lộc Sơn trên người bệnh đái tháo đường cao tuổi” với hai mục tiêu:
1. Đánh giá tác dụng hỗ trợ tăng cường miễn dịch của viên nang Linh Lộc Sơn trên người bệnh đái tháo đường cao tuổi.
2. Theo dõi tác dụng lâm sàng và tác dụng không mong muốn của viên nang Linh Lộc Sơn trên người bệnh đái tháo đường cao tuổi

MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIÊT TẮT
DANH MỤC BẢNG
DANH MỤC SƠ ĐỒ
ĐẶT VẤN ĐỀ…………………………………………………………………………………………………..1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU…………………………………………………………….3
1.1. Tổng quan miễn dịch ………………………………………………………………………………3
1.1.1. Khái niệm…………………………………………………………………………………………..3
1.1.2. Phân loại ……………………………………………………………………………………………3
1.1.3. Các yếu tố tham gia đáp ứng miễn dịch …………………………………………………4
1.2. Tổng quan đái tháo đƣờng ………………………………………………………………………8
1.2.1. Định nghĩa………………………………………………………………………………………….8
1.2.2. Tình hình đái tháo đường……………………………………………………………………..8
1.2.3. Chẩn đoán đái tháo đường ……………………………………………………………………9
1.2.4. Phân loại đái tháo đường ……………………………………………………………………10
1.2.5. Biến chứng đái tháo đường…………………………………………………………………11
1.2.6. Rối loạn miễn dịch trong đái tháo đường ……………………………………………..13
1.3. Tổng quan đái tháo đƣờng theo YHCT ………………………………………………….16
1.3.1. Bệnh danh ………………………………………………………………………………………..16
1.3.2. Nguyên nhân gây bệnh ………………………………………………………………………17
1.3.3. Thể bệnh ………………………………………………………………………………………….18
1.4. Vai trò của thuốc YHCT trong điều biến miễn dịch ……………………………….19
1.5. Những nghiên cứu về điều biến miễn dịch trên bệnh đái tháo đƣờng ………21
1.5.1. Trên thế giới……………………………………………………………………………………..21
1.5.2. Tại Việt Nam ……………………………………………………………………………………22
1.6. Viên nang Linh Lộc Sơn………………………………………………………………………..23
1.6.1. Nhân sâm …………………………………………………………………………………………23
1.6.2. Sâm cau……………………………………………………………………………………………25
1.6.3. Hoài sơn…………………………………………………………………………………………..251.6.4. Hà thủ ô đỏ……………………………………………………………………………………….26
1.6.5. Ba kích …………………………………………………………………………………………….27
1.6.6. Nhung hươu ……………………………………………………………………………………..27
CHƢƠNG 2: CHẤT LIỆU, ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU29
2.1. Chất liệu nghiên cứu ……………………………………………………………………………..29
2.2. Đối tƣợng nghiên cứu…………………………………………………………………………….30
2.2.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân theo YHHĐ………………………………………………30
2.2.2. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân theo YHCT ………………………………………………30
2.2.3. Tiêu chuẩn loại trừ…………………………………………………………………………….30
2.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu …………………………………………………………..31
2.3.1. Địa điểm nghiên cứu………………………………………………………………………….31
2.3.2. Thời gian nghiên cứu…………………………………………………………………………31
2.4. Công cụ trang thiết bị dùng trong nghiên cứu ………………………………………..31
2.5. Phƣơng pháp nghiên cứu……………………………………………………………………….31
2.5.1. Thiết kế nghiên cứu …………………………………………………………………………..31
2.5.2. Cỡ mẫu…………………………………………………………………………………………….32
2.5.3. Quy trình nghiên cứu …………………………………………………………………………32
2.5.4. Các chỉ tiêu theo dõi ………………………………………………………………………….35
2.6. Phƣơng pháp xử lý phân tích số liệu ………………………………………………………36
2.7. Đạo đức trong nghiên cứu ……………………………………………………………………..36
2.8. Sai số và các biện pháp khống chế sai số. ……………………………………………….37
CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU…………………………………………………………38
3.1. Đặc điểm đối tƣợng nghiên cứu ……………………………………………………………..38
3.1.1. Đặc điểm về tuổi……………………………………………………………………………….38
3.1.2. Đặc điểm về giới tính…………………………………………………………………………38
3.1.3. Đặc điểm chỉ số BMI…………………………………………………………………………39
3.1.4. Đặc điểm thói quen sinh hoạt ……………………………………………………………..39
3.2. Kết quả nghiên cứu ……………………………………………………………………………….40
3.2.1. Tác dụng hỗ trợ tăng cường miễn dịch của viên nang Linh Lộc Sơn ……….40
3.2.2. Tác dụng lâm sàng của viên nang Linh Lộc Sơn……………………………………41
3.2.3. Tác dụng không mong muốn của viên nang Linh Lộc Sơn……………………..45CHƢƠNG 4: BÀN LUẬN……………………………………………………………………………….47
4.1. Đặc điểm của đối tƣợng nghiên cứu ……………………………………………………….47
4.1.1. Đặc điểm về tuổi……………………………………………………………………………….47
4.1.2. Đặc điểm về giới tính…………………………………………………………………………48
4.1.3. Đặc điểm chỉ số BMI…………………………………………………………………………49
4.1.4. Đặc điểm thói quen sinh hoạt ……………………………………………………………..50
4.2. Tác dụng hỗ trợ tăng cƣờng miễn dịch của viên nang Linh Lộc Sơn ……….52
4.2.1. Tác dụng của viên nang Linh Lộc Sơn lên các chỉ số miễn dịch chung ……52
4.2.2. Tác dụng của viên nang Linh Lộc Sơn lên miễn dịch đặc hiệu………………..55
4.3. Tác dụng lâm sàng của viên nang Linh Lộc Sơn …………………………………….57
4.3.1. Chỉ số huyết áp …………………………………………………………………………………57
4.3.2. Chỉ số BMI ………………………………………………………………………………………58
4.3.3. Thay đổi các triệu chứng trên lâm sàng ……………………………………………….58
4.4. Tác dụng không mong muốn của viên nang Linh Lộc Sơn………………………67
KẾT LUẬN ……………………………………………………………………………………………………69
KIẾN NGHỊ …………………………………………………………………………………………………..70
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤCDANH MỤC BẢNG
Bảng 1. 1. Các cytokin chủ yếu tham gia đáp ứng miễn dịch …………………………………..7
Bảng 2. 1. Thành phần viên nang Linh Lộc Sơn…………………………………………………..29
Bảng 3.1. Phân bố về tuổi bệnh nhân nghiên cứu …………………………………………………38
Bảng 3.2. Phân bố về giới tính bệnh nhân nghiên cứu…………………………………………..38
Bảng 3.3. BMI trước điều trị bệnh nhân nghiên cứu……………………………………………..39
Bảng 3.4. Đặc điểm thói quen sinh hoạt bệnh nhân ………………………………………………39
Bảng 3.5. Tác dụng của viên nang Linh Lộc Sơn trên các loại bạch cầu trong máu
ngoại vi …………………………………………………………………………………………………………..40
Bảng 3.6. Tác dụng của viên nang Linh Lộc Sơn lên nồng độ TNF-α trong máu ngoại
vi ……………………………………………………………………………………………………………………41
Bảng 3.7. Tác dụng của viên nang Linh Lộc Sơn lên nồng độ IL-2 trong máu ngoại vi…41
Bảng 3.8. Chỉ số huyết áp trên bệnh nhân……………………………………………………………42
Bảng 3.9. Chỉ số BMI trên bệnh nhân…………………………………………………………………42
Bảng 3.10. Sự thay đổi các triệu chứng YHHĐ trên bệnh nhân ……………………………..43
Bảng 3.11. Sự thay đổi các triệu chứng YHCT trên bệnh nhân………………………………44
Bảng 3.12. Biểu hiện không mong muốn trên lâm sàng ………………………………………..45
Bảng 3.13. Sự thay đổi trên các chỉ số huyết học………………………………………………….45
Bảng 3.14. Sự thay đổi trên các chỉ số sinh hóa……………………………………………………4