Điều trị tổn thương phức tạp quai động mạch chủ bằng phương pháp hybrid

Điều trị tổn thương phức tạp quai động mạch chủ bằng phương pháp hybrid
Doan Duc Dung, Nguyen Lan Hieu, Do Anh Tien, Bui Quang Thang, Tran Tien Anh, Nguyen Duy Thang, Bui Duc Nhuan, Bui Van Nhon
Bệnh lý động mạch chủ rất đa dạng và có nguy cơ cao dẫn đến đột tử nếu bệnh nhân có triệu chứng. Bệnh lý động mạch chủ đoạn quai có các hình thái như phình, lóc tách, loét do xơ vữa, giả phình, hẹp eo động mạch chủ. Nguyên nhân của bệnh lý động mạch chủ hay gặp nhất là bệnh lý tăng huyết áp, ngoài ra có các nguyên nhân khác như nhiễm trùng, bệnh mô liên kết, chấn thương, bẩm sinh. Phẫu thuật điều trị bệnh lý động mạch chủ đoạn quai là phương pháp điều trị kinh điển nhưng có nguy cơi cao với những trường hợp bệnh lý tái phát hoặc ở bệnh nhân có bệnh lý nền nặng, thể trạng yếu, biến chứng chảy máu, nhiễm trùng xương ức, khó khăn cho gây mê hồi sức. Cách đây khoảng hơn 2 thập kỷ, phương pháp can thiệp đặt stent graft động mạch chủ ra đời, việc điều trị các bệnh lý động mạch chủ trở nên dễ dàng, triệt để và ít xâm lấn hơn, song song với tỷ lệ thành công cao hơn và giảm thiểu các biến chứng, do đó đây là một biện pháp điều trị thay thế phẫu thuật. Một tiêu chí quan trọng để tiến hành đặt stent graft là phần mạch lành từ gốc mạch máu quan trọng (động mạch cảnh, thân cánh tay đầu, động mạch tạng) đến điểm khởi phát tổn thương phải đủ dài để neo giữ stent và không bị rò ra ngoài lòng stent (landing zone). Kỹ thuật này đến nay đã trở nên phổ biến ở nhiều trung tâm can thiệp trong nước và trên thế giới với tỷ lệ thành công cao nếu tổn thương ở động mạch chủ xuống có landing zone tốt. Tuy nhiên với tổn thương ở vùng quai động mạch chủ, do vùng landing zone ngắn, là nơi xuất phát của nhiều mạch máu lớn nên việc thực hiện can thiệp đặt stent trở nên phức tạp hơn nhiều, đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sỹ can thiệp và bác sỹ phẫu thuật, đây gọi là phương pháp Hybrid. Phương pháp Hybrid bao gồm những kỹ thuật phức tạp nhất trong can thiệp bệnh lý động mạch chủ. Chúng tôi đã thực hiện phương pháp này trên 5 trường hợp bệnh nhân với kết quả khả quan, do đó chúng tôi muốn chia sẻ về kinh nghiệm và những hiểu biết của chúng tôi về kỹ thuật này.

1.1. Phân loại tổn thương động mạch chủ đoạn quai.1.1.1. Theo hình thái tổn thương: Lóc tách động mạch chủ, phình động mạch chủ, giả phình động mạch chủ.1.1.2. Theo vị trí của tổn thương:- Standford phân loại thành: Type A (tổn thương đoạn động mạch chủ lên cho dù khởi phát ở  bất  kỳ  đoạn  động  mạch  chủ  nào),  Type  B (thương tổn động mạch chủ đoạn xa kể từ chỗ xuất phát  của  động  mạch  dưới  đòn  trái).  Do đó  tổn thương phần quai động mạch chủ thuộc type A.-  DeBakey  phân  loại  thành:  Type  I  (tổn thương cả động mạch chủ lên và động mạch chủ xuống), Type II (tổn thương chỉ ở động mạch chủ lên), Type III (tổn thương chỉ ở đoạn động mạch chủ dưới). Theo phân loại này, tổn thương phần quai thuộc type II.1.1.3. Theo thời gian bị bệnh:Đối với tổn thương lóc tách động mạch chủ, theo thời gian khởi phát bệnh phân loại thành:-Lóc  tách  cấp  tính:  Thời  gian  kể  từ  khi khởi phát dưới 2 tuần.-Lóc tách mạn tính: Thời gian kể từ khi khởi phát trên 2 tuần.1.2.  Phương  pháp  phẫu  thuật  điều  trị bệnh lý động mạch chủ đoạn quai.1.2.1. Phương pháp phẫu thuật được chỉ định đối với tổn thương phần quai động mạch chủ:- Lóc tách cấp tính có biến chứng hoặc chưa có biến chứng.-Phình động mạch chủ đoạn gần có triệu chứng  hoặc  kích  thước  tiến  triển  nhanhtrên 1cm/năm, hoặc đường kính động mạch chủ trên 55 mm.1.2.2. Kỹ thuật phẫu thuật phần quai: Mục đích  của  phẫu  thuật  nhằm  cắt  bỏ  và  thay  thế đoạn động mạch chủ bị tổn thương đối với phình hoặc giả phình động mạch chủ, cắt bỏ và thay thế  đoạn  động  mạch có  vết  rách  đầu  tiên phối hợp với dán keo đối với lóc tách động mạch chủ