Khảo sát nồng độ psa ở những nam giới có triệu chứng tiểu dưới trên 45 tuổi tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

Khảo sát nồng độ psa ở những nam giới có triệu chứng tiểu dưới trên 45 tuổi tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội
Nguyễn Hoài Bắc, Hạ Hồng Cường
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
PSA là một kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt. Tuy nhiên PSA lại không đặc hiệu cho ung thư tuyến tiền liệt. Vì vậy, để cá thể hóa nồng độ PSA trong thực hành lâm sàng thì việc tìm hiểu phân bố nồng độ PSA của người bệnh là điều quan trọng. Chính vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu nồng độ PSA của nam giới trên 45 tuổi có triệu chứng đường tiểu dưới tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội nhằm khảo sát nồng độ PSA và mối liên quan của nó với các yếu tố lâm sàng và cận lâm sàng. Kết quả cho thấy nồng độ PSA trung bình là 1,85ng/ml, phần lớn các trường hợp có giá trị PSA dưới 4 ng/ml. Nồng độ PSA tăng theo các nhóm tuổi, nhóm triệu chứng tống suất, nhóm thể tích tuyến tiền liệt. Ngoài ra, tuổi và kích thước tuyến là hai yếu tố có giá trị tiên lượng nồng độ PSA. Khi tăng 1 tuổi thì nồng độ PSA tăng lên 0,09ng/ml và khi tăng 1ml thể tích tuyến tiền liệt thì nồng độ PSA tăng lên 0,11ng/ml.

Kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA: Prostate – specific antigen) là một loại kháng nguyên được bài tiết duy nhất bởi các tế bào biểu mô tuyến của tuyến tiền liệt. Trong trường hợp ung thư biểu mô tuyến tiền liệt, các cấu trúc ống tuyến, cấu trúc nhu mô tuyến bị phá vỡ kèm theo sự loạn sản của các tế bào biểu mô tuyến làm cho lượng PSA rò rỉ vào máu nhiều. Do vậy, lượng PSA huyết thanh tăng lên gấp nhiều lần.1
Các thử nghiệm lâm sàng có đối chứng ngẫu nghiên (RCT) trên cỡ mẫu lớn trong cộng đồng nam giới từ 50 – 70 tuổi so sánh giữa nhóm được theo dõi sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt bằng xét nghiệm PSA cứ 1 đến 4 năm một lần với nhóm không được theo dõi. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc theo dõi sàng lọc sau 16 năm đã làm giảm đi 20% nguy cơ tử vong vì ung thư tuyến tiền liệt so với nhóm không được.