Khảo sát tình hình sử dụng thuốc kháng sinh trong điều trị bệnh nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính cho bệnh nhi dưới 5 tuổi tại Bệnh viện Gang Thép Thái Nguyên
Khảo sát tình hình sử dụng thuốc kháng sinh trong điều trị bệnh nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính cho bệnh nhi dưới 5 tuổi tại Bệnh viện Gang Thép Thái Nguyên.Nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính (NKHHCT) là nhóm bệnh rất phổ biến ở trẻ em đặc biệt ở trẻ dưới năm tuổi. Bệnh có tỷ lệ mắc cao, tần xuất mắc nhiều lần trong năm và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho trẻ em. Đây là thể bệnh thường gặp nhất chiếm khoảng 50-70% số trẻ bị bệnh. Biểu hiện chủ yếu của thể bệnh này là sốt nhẹ có hoặc không kèm theo viêm long đường hô hấp (ho, chảy nước mũi), quấy khóc, khó bú khó ngủ do tắc đường thở chính là mũi. Trẻ có thể thở nhanh hơn bình thường đôi khi co rút lồng ngực, đầu gật gù theo nhịp thở nhưng ít khi bị tím tái.
Khám thường thấy các khoang mũi tắc hẹp có phù nề, viêm, niêm mạc mũi đỏ, nhiều dịch tiết trong hoặc đục đôi khi quánh dính hoặc khô cứng thành cục bịt kín hai bên lỗ mũi.
Thành trong hoặc sau họng và hai tuyến hạnh nhân khẩu cái cũng thường bị viêm phù nề nhưng ít khi có mủ hoặc giả mạc như trẻ lớn và người lớn. Việc sử dụng kháng sinh không hợp lý như tự ý mua, dùng thuốc không theo chỉ định của thày thuốc, không đúng liều, không đủ thời gian, hoặc lạm dụng kháng sinh…đây chính là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến ngày càng có nhiều trẻ em nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính do vi khuẩn kháng thuốc gây nguy hiểm cho tính mạng của trẻ, ngày điều trị kéo dài, tốn kém về kinh tế, thời gian của gia đình và xã hội.
Bệnh viện Gang Thép Thái Nguyên là một bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh, đối tượng phục vụ người bệnh là cán bộ công nhân, các tiểu thương và bà con nông dân. Là một bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh nhưng cơ sở vật chất còn hạn chế, chưa đồng bộ, nhân lực còn thiếu mà chủ yếu là đội ngũ bác sĩ do đó việc thăm khám và điều trị cho người bệnh còn gặp nhiều khó khăn.
Hiện nay việc tự dùng thuốc trong nhân dân là khá phổ biến, họ thường dùng theo kinh nghiệm, theo cảm tính. Việc dùng thuốc một cách tùy tiện làm cho tình trạng kháng kháng sinh của vi khuẩn ngày một trở nên nghiêm trọng. Tất cả những nguyên nhân đó làm cho công tác điều trị gặp nhiều khó khăn.
Việc sử dụng kháng sinh một cách hợp lý không những giúp người bệnh nhanh chóng bình phục, giảm tỷ lệ tử vong, giảm một số tác dụng không mong muốn mà còn giảm khả năng kháng thuốc của vi khuẩn. Có thể
nói rằng việc sử dụng kháng sinh hợp lý là cực kỳ quan trọng và thiết thực.
Để giải quyết vấn đề này, chúng tôi thực hiện đề tài: “Khảo sát tình hình sử dụng thuốc kháng sinh trong điều trị bệnh nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính cho bệnh nhi dưới 5 tuổi tại Bệnh viện Gang Thép Thái Nguyên” trong thời gian từ 1 tháng 5 năm 2012 đến 30 tháng 9 năm 2012 với các mục tiêu sau:
– Khảo sát đặc điểm bệnh nhi dưới 5 tuổi bị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính tại bệnh viện Gang Thép Thái Nguyên.
– Khảo sát việc sử dụng thuốc kháng sinh trong điều trị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính cho bệnh nhi dưới 5 tuổi tại bệnh viện Gang Thép Thái Nguyên.
Từ đó đưa ra một số kiến nghị nhằm góp phần sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả
MỤC LỤC
Đặt vấn đề …………………………………………………………………………………….. 1
Chương 1: Tổng quan ……………………………………………………………………… 3
1.1. Đại cương về nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính ………………………………….. 3
1.2. Định nghĩa nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính ……………………………………… 3
1.3. Phân loại……………………………………………………………………………………. 3
1.3.1.Nhiễm khuẩn hô hấp trên ………………………………………………………….. 3
1.3.2.Nhiễm khuẩn hô hấp dưới…………………………………………………………. 4
1.4. Các tác nhân gây nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính ở trẻ em ……………….. 5
1.5.Các yếu tố liên quan đến căn nguyên gây nhiễm khuẩn hô hấp cấp
tính5…………………………………………………………………………………………………..
1.5.1 Tuổi ……………………………………………………………………………………….. 5
1.5.2. Yếu tố thời tiết và môi trường …………………………………………………… 6
1.6. Điều trị hô hấp cấp tính………………………………………………………………. 6
1.7. Các phác đồ điều trị…………………………………………………………………….. 8
1.7.1. Nhiễm khuẩn hô hấp trên …………………………………………………………. 8
1.7.2. Nhiễm khuẩn hô hấp dưới……………………………………………………….. 9
1.8. Các kháng sinh chủ yếu trong điều trị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính. 11
1.8.1. Nhóm beta-lactam ………………………………………………………………….. 11
1.8.2. Nhóm Macrolid ……………………………………………………………………… 14
1.8.3. Nhóm Aminoglycosid …………………………………………………………….. 15
Chương 2: Đối tượng và phương pháp nghiên cứu
2.1. Đối tượng nghiên cứu………………………………………………………………… 16
2.2. Phương pháp nghiên cứu……………………………………………………………. 16
2.3. Các nội dung nghiên cứu……………………………………………………………. 16
2.4. Xử lý kết quả……………………………………………………………………………. 18
Chương 3: Kết quả nghiên cứu
3.1. Một số đặc điểm của mẫu nghiên cứu………………………………………….. 193.1.1.Tỷ lệ nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính phân bố theo lứa tuổi và giới tính19
3.1.2. Sự phân bố bệnh theo lứa tuổi trong nghiên cứu ………………………… 20
3.1.3. Tỷ lệ bệnh nhi sử dụng thuốc trước khi vào viện ……………………….. 21
3.1.4. Tỷ lệ các bệnh mắc kèm………………………………………………………….. 22
3.2. Kết quả nghiên cứu về sử dụng thuốc………………………………………….. 22
3.2.1. Các kháng sinh được sử dụng điều trị ………………………………………. 22
3.2.2. Các phác đồ điều trị trong nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính ……………. 24
3.2.2.1. Phác đồ điều trị nhiễm khuẩn hô hấp trên………………………………. 24
3.2.2.2. Phác đồ điều trị nhiễm khuẩn hô hấp dưới …………………………….. 24
3.2.3. Các phác đồ thay đổi………………………………………………………………. 25
3.2.4. Liều dùng của một số kháng sinh đã sử dụng so với liều trong ngày26
3.2.5. Các tác dụng không mong muốn khi điều trị bằng kháng sinh……… 27
3.2.6. Thời gian sử dụng thuốc………………………………………………………….. 28
3.2.7. Kết quả điều trị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính …………………………… 28
Chương 4: Bàn luận
4.1.1 Một số đặc điểm của mẫu nghiên cứu………………………………………… 30
4.1.1. Tỉ lệ trẻ NKHHCT phân bố theo tuổi và giới tính………………………. 30
4.1.2. Sự phân bố bệnh theo lứa tuổi trong nghiên cứu ………………………… 30
4.1.3. Tỉ lệ bệnh nhi sử dụng thuốc trước khi vào viện ……………………….. 31
4.1.4. Tỉ lệ các bệnh mắc kèm…………………………………………………………… 32
4.2. Kết quả nghiên cưu cứu về sử dụng thuốc……………………………………. 32
4.2.1. Các kháng sinh được sử dụng trong điều trị ………………………………. 32
4.2.2. Các phác đồ điều trị NKHHCT………………………………………………… 33
4.2.2.1. Phác đồ điều trị NKHHT ……………………………………………………… 33
4.2.2.2. Phác đồ điều trị NKHHD ……………………………………………………… 33
4.2.3. Các phác đồ thay đổi………………………………………………………………. 33
4.2.4. Liều dùng của một số kháng sinh đã sử dụng so với liều qui định
trong ngày………………………………………………………………………………………. 344.2.5 Các tác dụng không mong muốn……………………………………………….. 34
4.2.6. Thời gian sử dụng …………………………………………………………………. 35
4.2.7. Kết quả điều trị NKHHCT ………………………………………………………. 35
4.2.8. Đánh giá chung việc sử dụng thuốc trên tiêu chí an toàn hiệu quả .. 35
Chương 5: Kết luận và đề xuất
5.1. Kết luận …………………………………………………………………………………… 37
5.1.1. Đặc điểm người bệnh ……………………………………………………………… 37
5.1.2. Vấn đề sử dụng thuốc trong điều trị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính . 37
5.2. Đề xuất ……………………………………………………………………………………. 38DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Liều dùng, đường dùng, khoảng cách đưa thuốc ……………………… 17
Bảng3.1: Tỷ lệ trẻ phân bố theo tuổi và giới tín ……………………………………… 19
Bảng 3.2. Các bệnh viêm đường hô hấp cấp tính …………………………………… 20
Bảng 3.3. Tỉ lệ bệnh nhân đã sử dụng kháng sinh trước khi nhập viện ………………..21
Bảng 3.4. tỷ lệ các bệnh mắc kèm ……………………………………………………….. 22
Bảng 3.5. Các loại kháng sinh được sử dụng………………………………………….. 23
Bảng 3.6. Phác đồ điều trị đơn trị và đa trị viêm đường hô hấp trên…………. 24
Bảng 3.7. Phác đồ điều trị đơn trị và đa trị nhiễm khuẩn hô hấp dưới ………. 24
Bảng 3.8. Các trường hợp thay thế phác đồ……………………………………………. 25
Bảng 3.9. Tỷ lệ kháng sinh đã sử dụng so với liều qui định …………………….. 26
Bảng 3.10. Các tác dụng không mong muốn ………………………………………….. 27
Bảng 3.11. Bảng thời gian sử dụng kháng sinh của bệnh nhân …………………. 28
Bảng 3.12: Bảng kết quả điều trị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính………………… 2