Khảo sát việc sử dụng thuốc trong điều trị nhiễm khuẫn hô hấp cho bệnh nhi dưới 5 tuổi tại khoa hô hấp bệnh viện nhi trung ương

Khảo sát việc sử dụng thuốc trong điều trị nhiễm khuẫn hô hấp cho bệnh nhi dưới 5 tuổi tại khoa hô hấp bệnh viện nhi trung ương trong thời gian từ 01/01/2005 đến 30/12/2005.Nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính là nhóm bệnh rất phổ biến ở trẻ em đặc biệt là trẻ nhỏ hơn 5 tuổi. Bệnh có tỷ lệ mắc cao, tần suất mắc nhiều lần trong năm và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho trẻ. Theo số liệu của WHO, hàng năm trên thế giới có khoảng 15 triệu trẻ em chết (95% ở các nước đang phát triển) thì có tới 4 triệu trẻ em chết do bệnh này [18].

Việt Nam là một trong những nước đang phát triển. Nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính ở trẻ em cũng có tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong cao, đứng đầu trong các bệnh nhiễm khuẩn. Trung bình mỗi năm trẻ có thể mắc từ 3 đến 8 lượt và là nguyên nhân khiến trẻ được đưa khám bệnh [18].
Căn nguyên gây nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính ở trẻ em rất phong phú và đa dạng có thể do virus hoặc do vi khuẩn (Str.Pneumoniae, H.influenzae,…) gây nên.Theo WHO, khoảng từ 60% đến 80% căn nguyên gây nhiễm khuẩn hổ hấp cấp tính ở các nước đang phát triển là vi khuẩn, đặc biệt vi khuẩn là căn nguyên chính gây viêm phổi nặng dẫn đến tử vong ở trẻ em. Các cỏn2 trình nghiên cứu gần đây cho thấy rằng nguyên nhân gây nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính ở trẻ em hay thường gặp là: Str.Pneumoniae, H.influenzae, Moraxella catarrhal is… [IS].
Việc sử dụng kháng sinh không hợp lý như tự ý mua, dùng thuốc của người dân không theo sự chỉ định của thầy thuốc, điều trị không đúng liều (lự hạ liều khi trẻ đỡ), điều trị không đủ thời gian (khi con đỡ thì cho dừng uống thuốc mà không điều trị triệt để); một số hiệu thuốc tự bán kháng sinh không có đơn của bác sỹ; một số bác sỹ lạm dụng kháng sinh, một số bác sỹ chiều theo ý muốn của gia đình bệnh nhi. Đây chính là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến ngày càng nhiều trẻ em nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính nặng do vi khuẩn kháng thuốc [23].Mặt khác, cơ thể trẻ em có những đặc điểm riêng biệt, các chức năng cơ thể chưa hoàn thiện, dịch tễ học vi khuẩn có liên quan đến tuổi và bệnh, bởi thế nên ảnh hưởng tới dược động học, dược lực học của thuốc, ngược lại các tác dụng không mong muốn của thuốc cũng ảnh hưởng xấu tới sự phát triển bình thường của trẻ.
Để giải quyết những vấn đề này, chúng tôi thực hiện đề tài :”Khảo sát việc sử dụng thuốc trong điều trị nhiễm khuẫn hô hấp cho bệnh nhi dưới 5 tuổi tại khoa hô hấp bệnh viện nhi trung ương trong thời gian từ 01/01/2005 đến 30/12/2005*’, với các mục tiêu sau:
> Tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh và các yếu tố ảnh hưởng đến nhiễm khuẩn hô hấp cấp tinh
> Khảo sát, đánh giá việc sử dụng thuốc đặc biệt là kháng sinh troììỊị
điêu trị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính.
Từ đó đưa ra một số kiến nghị nhằm sử dụng thuốc an toàn, hiệu qiid
trong điều trị nhiễm khuẩn hô hấp cho bệnh nhi điều trị tại Khoa hô hấp Bệnh
Viện Nhỉ Trung ương

MỤC LỤC
ĐẶT YẤN ĐỀ. 1
PHẦN 1. TỔNG QUAN……………………………………………………….. 3
1.1. ĐẠI CƯƠNG VỂ NKHHCT…………………………………………………………… 3
1.1.1. Đặc điểm giải phẫu đường hô hấp………………………………………………….. 3
1.1.2. Đại cương về bệnh NKHHCT……………………………………………………. 4
1.1.3. Tinh hình NKHHCT hiện nay ở thế giới……………………………………… 6
1.1.4. Tinh hình NKHHCT ở Việt Nam………………………………………………… 7
1.1.5. Căn nguyên gây nhiễm khuẩn hô hấp ở trẻ em……………………………… 8
1.1.6. Các yếu tố liên quan đến căn nguyên gây NKHH…………………………… 10
1.2. NHỮNG KIẾN THỨC LIÊN QUAN ĐẾN ĐlỂU TRỊ NKHHCT………… 11
1.2.1. Nguyên tắc điều trị………………………………………………………………………. 11
1.2.2. Các phác đồ điều trị………………………………………………………………………. 12
1.2.2.1. Viêm đường hô hấp trên……………………………………………………………. 12
1.2.2.2. Viêm đường hô hấp dưới…………………………………………………………… 13
1.2.3. Tình hình sử dụng kháng sinh hiện nay…………………………………………. 16
1.2.4. Tmh hình kháng KS của các chủng V K ……………………………………………. 17
PHẦN 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cúu…. 19
2.1 . ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN c ứ u ………………………………………………………… 19
2.1.1. 7 lêu chuẩn lựa chọn…………………………………………………………………….. 19
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ ………………………………………………………………………. 19
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN c ú u ……………………………………………………. 19
2.2.1. Cỡ m ẫu……………………………………………………………………………………….. 192.2.2. Phương pháp nghiên cứu……………………………………………………………… 20
2.2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu……………………………………………………………….. 20
2.3. XỬ LÝ KẾT QUẢ……………………………………………………………………….. 20
PHẦN 3. KẾT QUẢ NGHIÊN cúu VÀ BÀN LUẬN……………… 21
3.1. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA MẪU n g h iên c ứ u …………………………….. 21
3.1.1. Tỷ lệ trẻ nhiễm khuẩn hô hấp phân bố theo tuổi và giới tín h …………. 21
3.1.2. Sự phân bố bệnh theo tuổi trong nghiên cứ u…………………………………. 23
3.1.3. Tỷ lệ phân bố bệnh nhân theo khu vực………………………………………….. 25
3.1.4. Tỷ lệ cấy vi sinh và làm kháng sinh đ ồ …………………………………………. 25
3.1.5. Tỷ lệ bệnh nhi sử dụng kháng sinh trước khi vào viện…………………… 28
3.1.6. Tỷ lệ các bệnh mắc kèm ………………………………………………………………. 28
3.2. KHẢO SÁT TÌNH HÌNH sử DỤNG THUỐC…………………………………. 29
3.2.1. Các thuốc được sử dụng……………………………………………………………….. 29
3.2.2. Các phác đồ điều trị NKHHCT……………………………………………………. 32
3.2.2.1. Phác đồ điều trị viêm đường hô hấp trên ……………………………………. 32
3.2.2.2. Phác đồ điều trị viêm đường hô hấp dưới………………………………….. 33
3.2.3. Liều dùng của các kháng sinh hay sử dụng trong ỉ ngày………………. 42
3.2.4. Hiệu quả điều trị NKHHCT………………………………………………………… 43
3.2.5. Thời gian sử dụng thuốc……………………………………………………………… 44
3.2.6. Đánh giá chung việc sử dụng thuốc trên tiêu chí an toàn, hiệu quả, hợp lý
PHẦN 4. KẾT LUẬN VÀ ĐE XưẤT……………………………………… 47
TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………………… 49
PHU Lưc…………………………