Lâm sàng, cận lâm sàng và chức năng hô hấp của trẻ hen phế quản có ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ

Lâm sàng, cận lâm sàng và chức năng hô hấp của trẻ hen phế quản có ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ
Nguyễn Ngọc Quỳnh Lê, Thục Thanh Huyền, Lê Quỳnh Chi, Lê Huyền Trang, Nguyễn Thị Diệu Thúy, Nguyễn Thị Thanh Mai, Dương Quý Sỹ
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Hội chứng ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ và hen phế quản là tình trạng viêm mạn tính đường thở, liên quan với nhau về cơ chế bệnh sinh và có tác động qua lại lẫn nhau. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 54 trẻ hen phế quản từ 6- 17 tuổi tại Bệnh viện Nhi Trung ương nhằm xác định tỷ lệ ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ ở trẻ hen và mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của nhóm trẻ trên. Chẩn đoán ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ bằng đa ký hô hấp. 29/54 (53,7%) trẻ hen tuổi trung bình 8,38 tuổi có ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ, trong đó 26/29 (89,65%) trẻ hen bậc 2 trở lên với FENO tăng (21,55 ± 19,0 ppb). 17/29 (58,62%) trẻ hen có ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ nhẹ, trẻ hen bậc 3 có tỷ lệ ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ trung bình cao hơn có ý nghĩa thống kê (41,38% và 13,79%, p < 0,05). Cần quan tâm đến chẩn đoán ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ ở bệnh nhân hen phế quản.

Chiến lược toàn cầu phòng chống hen phế quản (GINA) định nghĩa hen phế quản (HPQ) là một bệnh viêm mạn tính đường thở, đặc trưng bởi sự các triệu chứng hô hấp như khò khè,khó thở, nặng ngực và ho. Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới, tỷ lệ HPQ ở trẻ em là 10- 12% và có xu hướng gia tăng, nhất là ở các nước Châu Á – Thái Bình Dương.1
Hội chứng ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ (OSAS) là sự hiện tượng tắc nghẽn lặp đi lặp lại một phần hay hoàn toàn đường hô hấp trên trong khi ngủ dẫn đến hậu quả giảm thở hoặc ngưng thở hoàn toàn kèm theo những gắng sức hô hấp. OSAS là dạng phổ biến nhất của rối loạn hô hấp trong khi ngủ.2 Ở trẻ em, OSAS gặp ở 1 – 5% trẻ em, cao nhất ở lứa tuổi 2 – 8 tuổi do liên quan đến sự phát triển của mô bạch huyết quanh đường hô hấp trên.2 Theo Hiệp hội Giấc ngủ Hoa kỳ, trẻ em được chẩn đoán OSAS nếu chỉ số ngưng thở – giảm thở (apnea- hypopnea index AHI) ≥ 1 lần/ giờ.2,3
Trong những năm gần đây, các tác giả nhận thấy rằng OSAS và HPQ đều là tình trạng viêm mạn tính đường thở, cùng chia sẻ các yếu tố nguy cơ và có mối liên quan mật thiết với nhau về cơ chế bệnh sinh.4,5,6 Tại Việt Nam, OSAS đã được một số tác giả đề cập đến nhưng chủ yếu trên người lớn. Do đó chúng tôi tiến hành đề tài “Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và chức năng hô hấp của trẻ hen phế quản có ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ” với mục tiêu:
Xác định tỷ lệ OSAS ở trẻ HPQ và mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, chức năng hô hấp của trẻ HPQ có OSAS