MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VIÊM NÃO TỰ MIỄN DO KHÁNG THỂ KHÁNG THỤ THỂ N-METHYL-D-ASPARTATE

MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VIÊM NÃO TỰ MIỄN DO KHÁNG THỂ KHÁNG THỤ THỂ N-METHYL-D-ASPARTATE
Nguyễn Duy Hiền1, Phan Văn Toàn2, Võ Hồng Khôi2,3,4, Nguyễn Mạnh Huynh3
1 BV Đa khoa Tâm Anh
2 Đại học Y Hà Nội
3 Trung tâm Thần kinh Bệnh viện Bạch Mai
4 Đại học Y Dược ĐHQG HN
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: Mô tả một số đặc điểm lâm sàng viêm não tự miễn do kháng thể kháng N-methyl-D-aspartate (viêm não NMDA). Đối tượng nghiên cứu: 36 bệnh nhân được chẩn đoán viêm não NMDA trong thời gian từ 01/ 2019 –5/2022 tại Bệnh viện Bạch Mai. Phương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang, hồi cứu, tiến cứu. Kết quả: Trong 36 bệnh nhân viêm não NMDA đã được nghiên cứu (tuổi từ 14 – 64 tuổi) tuổi trung bình là 30,7 ± 13,7 tuổi; nữ chiếm ưu thế (63,9%). Bệnh nhân nhập viện chủ yếu vì rối loạn tâm thần (50%). 19 bệnh nhân khởi phát bằng triệu chứng tâm thần (52,8%). Trong nhóm các triệu chứng về tâm thần, triệu chứng thường gặp nhất là tư duy không phù hợp và hành vi kỳ quặc chiếm 61,1%. Các triệu chứng hoang tưởng, suy giảm tiến triển lời nói ngôn ngữ cũng thường xuyên gặp chiếm tỷ lệ theo thứ tự 58,3%, 55,6%. Trong nhóm các triệu chứng về thần kinh, 30 bệnh nhân rối loạn ý thức, 21 bệnh nhân (58,3%) co giật, 21 bệnh nhân (58,3%) có rối loạn giấc ngủ và 8 bệnh nhân (22,2%) có rối loạn chức năng tự chủ. Kết luận: Tóm lại, qua nghiên cứu đặc điểm lâm sàng viêm não NMDA chúng tôi nhận thấy rằng viêm não NMDA là viêm não tự miễn hay gặp ở nữ trẻ tuổi, với triệu chứng khởi phát và triệu chứng lâm sàng nổi trội là các rối loạn tâm thần. Điều này khiến cho việc chẩn đoán sớm bệnh rất khó khăn và làm trì hoãn điều trị cho bệnh nhân.

Viêm não tự miễn (Autoimmune encephalitis) là thuật  ngữ  chỉ  nhóm  lớn  các  bệnh  viêm  não  do phản ứng kháng nguyên -kháng thể của hệ thống miễn  dịch đối  thần  kinh trung  ương  với  các đặc điểm  lâm  sàng  chính  là  cơn  động  kinh  cấp  tính hoặc bán cấp tính, suy giảm nhận thức và các triệu chứng tâm thần. Kể từ trường hợp viêm não tự miễn  do  kháng  thể  kháng  thụ  thể  N-methyl-D-aspartate (NMDA) đầu tiên liên quan đến u quái được Dalmau và cộng sự phát hiện năm 20071thì phổ bệnh viêm não tự miễn ngày càng nhiều.Viêm não tự miễn do kháng thể kháng thụ thể N-methyl-D-aspartate là một thể viêm não tự miễn xảy ra chủ yếu ở phụ nữ và liên quan đến kháng thể kháng lại tiểu phần NR1 và NR2 của thụ thể NMDA. Bệnh có thể gây ra những hậu quả và di chứng nặng nề ở cả trẻ em và người lớn, để lại nhiều gánh nặng lớn cho gia đình và xã hội.2Tại  Việt  Nam  phổ  bệnh  này  ngày  càng  được phát hiện nhiều, tuy nhiên chưa có nghiên cứu mô tả đặc điểm lâm sàng bệnh lý này do việc nhầm lẫn hoặc chậm trễ chẩn đoán ban đầu khiến việc điều trị bệnh lý này trở nên khó khăn hơn. Vì vậy, để góp phần tìm hiểu đặc điểm lâm sàng bệnh lý viêm não NMDA, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này nhằm mục đích: Mô tả một số đặc điểm lâm sàng viêm não tự miễn do kháng thể kháng thụ thể N-methyl-D-aspartate.