NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM DI CĂN XƯƠNG Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ ĐƯỢC XẠ HÌNH XƯƠNG TẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM DI CĂN XƯƠNG Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ ĐƯỢC XẠ HÌNH XƯƠNG TẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI
PHAM CẨM PHƯƠNG1, NGUYỄN TIÊN ĐỒNG2, TRẦN ĐÌNH HA2
NGUYỄN THỊ HUYỀN MY3, ĐAO THỊ MINH TÂM3
TÓM TẮT
Mục tiêu nghiên cứu: Mô tả đặc điểm di căn xương ở bệnh nhân ung thư được xạ hình xương tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu – Bệnh viện Bạch Mai
Phương pháp nghiên cứu: Mô tả hồi cứu cắt ngang trên kết quả xạ hình xương của 646 bệnh nhân ung thư trong thời gian 1/1/2018- 31/5/2018.
Kết quả: 646 bệnh nhân ung thư gồm 61,8% nam, 38,2% nữ, phân bố trong độ tuổi từ 12-91 tuổi, tập trung chủ yếu ở độ tuổi 50-70 (66,6%). Trong số các nhóm ung thư, ung thư phổi là bệnh chiếm tỉ lệ cao nhất (36,5%), ung thư tuyến tiền liệt lại có tỉ lệ di căn xương cao nhất (65,6%). Di căn xương phát hiện bằng xạ hình có đặc điểm là hầu hết tăng hoạt độ phóng xạ, chủ yếu là đa ổ (76%), và phân bố chủ yếu ở xương sườn (46,6%), cột sống (54,3%), xương chậu (24%), xương đùi (16,7%).

Kết luận: Di căn xương được phát hiện hơn 1/3 số bệnh nhân ung thư. Các vị trí di căn tỉ lệ cao là xương cột sống, xương sườn, xương chậu, xương đùi. Tổn thương chủ yếu là tăng hoạt độ phóng xạ, đa ổ và không đối xứng. Xạ hình xương là phương pháp có giá trị lớn trong chẩn đoán ung thư di căn xương.

Ung thư di căn xương là tình trạng những tế bào ung thư từ ổ nguyên phát di căn đến tổ chức xương làm tổn hại đến cấu trúc của xương, nó có thể xuất hiện rất sớm mà không có triệu chứng lâm sàng. Hệ thống xương là một trong những
cơ quan ung thư hay di căn nhất và thường gây ảnh hưởng nhiều nhất đến chất lượng cuộc sống người
bệnh do gây đau đớn. Xương là vị trí ung thư hay di căn đứng hàng thứ ba sau phổi và gan. Di căn xương xảy ra ở hầu hết các loại ung thư, thường gặp nhất ở ung thư tuyến tiền liệt, ung thư phổi và ung thư vú. Các loại ung thư khác cũng gặp di căn xương với tỉ lệ thấp hơn là ung thư thận tiết niệu, ung thư dạ dày… [1].
Triệu chứng lâm sàng của ung thư di căn xương đặc trưng bởi đau dữ dội, suy giảm khả năng vận động, gãy xương do bệnh lý, chèn ép tủy sống, bất sản tủy xương và tăng calci huyết[2]. Chẩn đoán ung thư di căn xương phải dựa trên nhiều phương pháp thăm khám lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh,…
Hiện nay, phương pháp cận lâm sàng có giá trị cao trong phát hiện ung thư di căn xương là chụp PET/MRI, PET/CT hoặc ghi hình xương bằng đồng vị phóng xạ (xạ hình xương). Xạ hình xương dựa trên nguyên lý chuyển hóa của vùng xương tổn thương đang sửa chữa nên có thể đánh giá sớm được tổn thương thứ phát trên hệ xương và ghi hình được toàn bộ hệ xương hơn là các phương pháp chụp hình bằng tia phóng xạ (X- quang, chụp cắt lớp vi tính) hay chụp cộng hưởng từ, ngoài ra giá thành rẻ hơn và thời gian thực hiện nhanh hơn chụp PET/CT.
Tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu – Bệnh viện Bạch Mai, xạ hình xương là phương pháp đầu tay để xác định các tổn thương di căn xương. Vì vậy, chúng tôi thực hiện đề tài này nhằm mục tiêu:
Mô tả đặc điểm tổn thương xương phát hiện bằng xạ hình xương trên bệnh nhân ung thư