NGHIÊN CỨU MỐI LIÊN QUAN GIỮA ALPHA-SYNUCLEIN,BETA AMYLOID 1-42, PROTEIN TAU TOÀN PHẦN, PROTEIN TAU PHOSPHORYL HÓA TẠI THR181 TRONG DỊCH NÃO TỦY VỚI MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG Ở BỆNH NHÂN PARKINSON

NGHIÊN CỨU MỐI LIÊN QUAN GIỮA ALPHA-SYNUCLEIN,BETA AMYLOID 1-42, PROTEIN TAU TOÀN PHẦN, PROTEIN TAU PHOSPHORYL HÓA TẠI THR181 TRONG DỊCH NÃO TỦY VỚI MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG Ở BỆNH NHÂN PARKINSON
Trần Thị Ngọc Trường1, Phan Việt Nga1
Nguyễn Giang Nam1, Hồ Anh Sơn2
TÓM TẮT
Mục tiêu: Định lượng nồng độ alpha-synuclein (α-syn), beta amyloid 1-42 (Aβ42), protein tau toàn phần (t-tau) và protein tau phosphoryl hóa tại Thr181 (p-tau) và đánh giá mối liên quan giữa các dấu ấn sinh học này với một số đặc điểm lâm sàng ở bệnh nhân (BN) Parkinson.
Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang có đối chứng 152 BN gồm 108 BN Parkinson và 44 BN nhóm chứng tại Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Quân y 103 từ tháng 9/2017 – 5/2019. Kết quả: Không có sự khác biệt về α-syn, t-tau và p-tau dịch não tủy (DNT) giữa 2 nhóm. Nồng độ Aβ42 giảm có ý nghĩa thống kê ở nhóm BN Parkinson. Aβ42 và α-syn giảm có ý nghĩa thống kê ở nhóm BN Parkinson có sa sút trí tuệ so với nhóm BN còn lại. Sau khi hiệu chỉnh tuổi, α-syn có tương quan thuận với các dấu ấn sinh học còn lại; Aβ42 và α-syn có mối tương quan thuận với điểm MOCA. Kết luận: Sự tương tác và lắng đọng của α-syn vớiAβ42, t-tau và p-tau đóng vai trò trung tâm trong bệnh sinh bệnh Parkinson. Chức năng nhận thức giảm khi sự lắng đọng Aβ42 tiến triển.

Bệnh Parkinson là bệnh lý thoái hóa thần kinh thường gặp, đứng thứ hai sau bệnh Alzheimer, với tỷ lệ hiện mắc từ 0,25 – 4% ở độ tuổi 65 – 80 [1]. Bản chất giải phẫu bệnh não bộ trong bệnh Parkinson là các thể Lewy và tơ Lewy nội bào chứa các α-syn lắng đọng ở các tế bào thần kinh liềm đen và thể vân ở não giữa. Cơ chế bệnh sinh của thoái hóa thần kinh trong bệnh Parkinson vẫn chưa được thể hiện rõ và chưa có phương pháp điều trị làm chậm quá trình thoái hóa này. Chẩn đoán sớm bệnh Parkinson bằng việc sử dụng dấu ấn sinh học là quan trọng vì cho phép can thiệp điều trịbệnh sớm cũng như cung cấp kiến thức về nền tảng sinh lý bệnh của bệnh đó.