NGHIÊN CỨU TÁC DỤNG BẢO VỆ VÀ HIỆU QUẢ PHỤC HỒI SUY GIẢM CHỨC NĂNG BUỒNG TRỨNG CỦA BÀI THUỐC HV TRÊN MÔ HÌNH THỰC NGHIỆM

NGHIÊN CỨU TÁC DỤNG BẢO VỆ VÀ HIỆU QUẢ PHỤC HỒI SUY GIẢM CHỨC NĂNG BUỒNG TRỨNG CỦA BÀI THUỐC HV TRÊN MÔ HÌNH THỰC NGHIỆM.Suy giảm chức năng buồng trứng-SGCNBT (Premature Ovarian Insufficience) là một hội chứng lâm sàng được định nghĩa bởi sự giảm hoặc ngừng hoạt động chức năng của buồng trứng ở phụ nữ trước tuổi 40. Bệnh được đặc trưng bởi sự rối loạn kinh nguyệt như mất kinh hoặc thưa kinh, tăng hormon điều hòa sinh dục của tuyến yên Follicle stimulating hormone (FSH) và giảm Estrogen máu [1].
Theo YHCT suy buồng trứng thuộc phạm vi chứng kinh nguyệt không đều, thiểu kinh, vô kinh, vô sinh… Trên thế giới có nhiều nghiên cứu đã chứng minh dùng thuốc thảo dược, bên cạnh hiệu quả trong điều trị suy giảm chức năng buồng trứng, các thuốc này còn có tác dụng bảo vệ mô buồng trứng khỏi tác dụng phụ của các liệu pháp trị liệu cũng như do môi trường sống …[2][3][4].

Bài thuốc HV (Dật kinh thang gia Kỷ tử, Thỏ ty tử, Tỏa dương), có tác dụng bổ thận ích tinh, bổ khí, tán uất [5]. Bài thuốc đã được thử độc tính cấp, bán trường diễn và bước đầu đánh hiệu quả trên mô hình chuột nhắt trắng gây SGCNBT bằng Tripterygiumglycoside (TG) đường uống [6][7]. Kết quả cho thấy thuốc an toàn trên động vật thực nghiệm và bước đầu có hiệu quả hồi phục chức năng buồng trứng bị gây suy giảm bởi uống TG, thể hiện qua sự thay đổi chu kỳ động dục, một số chỉ số nội tiết sinh dục và quan sát định tính biểu mô buồng trứng cũng như niêm mạc tử cung [7][6]. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu về tác dụng của bài thuốc trên chuột gây suy buồng trứng mới chỉ được đánh giá bước đầu, trên mô hình gây suy buồng trứng là mô hình cho chuột uống TG đã được đánh giá là gây suy buồng trứng ở mức độ kém hơn so với mô hình dùng TG đường tiêm.
Nhằm khẳng định hiệu quả của bài thuốc HV không chỉ ở tác dụng điều trị mà còn ở cả tác dụng dự phòng, trên mô hình chuẩn gây suy buồng trứng dùng TG đường tiêm, đồng thời đánh giá sâu hơn về cơ chế tác dụng của bài thuốc, đề tài được thực hiện với hai mục tiêu sau:2
1. Đánh giá tác dụng bảo vệ của bài thuốc HV trên buồng trứng và tử cung chuột nhắt trắng trên mô hình thực nghiệm.
2. Đánh giá hiệu quả phục hồi suy giảm chức năng buồng trứng của bài thuốc HV trên mô hình thực nghiệm

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ ………………………………………………………………………………………………1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN……………………………………………………………………………..3
1.1. Suy giảm chức năng buồng trứng theo YHHĐ …………………………………………3
1.1.1. Vai trò trục dưới đồi – tuyến yên – buồng trứng đối với chức năng sinh sản…..3
1.1.2. Hội chứng SGCNBT…………………………………………………………………………………..4
1.2. Tổng quan suy buồng trứng sớm theo YHCT …………………………………………..9
1.2.1. Bệnh danh suy buồng trứng sớm theo YHCT………………………………………………9
1.2.2. Bệnh nguyên bệnh cơ suy buồng trứng sớm theo YHCT……………………………10
1.2.3. Phương pháp điều trị suy buồng trứng sớm theo YHCT …………………………….13
1.2.4. Tổng quan về các vị thuốc trong bài thuốc HV…………………………………………..14
1.2.5. Tổng quan về các nghiên cứu đã thực hiện về bài thuốc HV ………………………17
1.3. Tổng quan một số mô hình gây SGCNBT ……………………………………………..18
1.3.1. Mô hình gây SGCNBT bằng tự miễn dịch…………………………………………………18
1.3.2. Mô hình gây SGCNBT bằng biến đổi gen …………………………………………………19
1.3.3. Mô hình gây SGCNBT bằng hoá chất……………………………………………………….20
1.4. Một số nghiên cứu về tác dụng của thuốc có nguồn gốc thảo dược trên mô
hình SGCNBT ở động vật thực nghiệm…………………………………………………21
Chƣơng 2: CHẤT LIỆU, ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU23
2.1. Chất liệu nghiên cứu……………………………………………………………………………23
2.2. Động vật nghiên cứu……………………………………………………………………………24
2.3. Thời gian và địa điểm nghiêm cứu ………………………………………………………..24
2.4. Các trang thiết bị phục vụ cho nghiên cứu. …………………………………………….24
2.5. Các hóa chất phục vụ cho nghiên cứu. …………………………………………………..25
2.6. Phương pháp nghiên cứu ……………………………………………………………………..25
2.6.1. Chỉ số nghiên cứu……………………………………………………………………………………..25
2.6.2. Phương pháp tiến hành ……………………………………………………………………………..25
2.7. Xử lý số liệu……………………………………………………………………………………….31
Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU…………………………………………………………333.1. Kết quả gây mô hình suy buồng trứng bằng TG trên chuột nhắt trắng. ………33
3.1.1. Kết quả đánh giá trọng lượng cơ thể chuột trong nghiên cứu gây mô hình….33
3.1.2. Kết quả đánh giá chu kỳ động dục của chuột trong nghiên cứu gây mô hình 34
3.1.3. Kết quả đánh giá nồng độ FSH, E2 huyết thanh của chuột trong nghiên cứu
gây mô hình……………………………………………………………………………………………….34
3.1.4. Kết qủa đánh giá chỉ số buồng trứng và tử cung trong nghiên cứu gây mô
hình…………………………………………………………………………………………………………..35
3.1.5. Kết quả đánh giá mô bệnh học nhuộm HE của buồng trứng và tử cung chuột
trong nghiên cứu gây mô hình. …………………………………………………………………..35
3.1.6. Kết quả đánh giá mô bệnh học nhuộm hóa mô miễn dịch của buồng trứng
chuột trong nghiên cứu gây mô hình…………………………………………………………..36
3.2. Đánh giá tác dụng bảo vệ của bài thuốc HV trên mô hình chuột gây suy
buồng trứng ……………………………………………………………………………………….37
3.2.1. Kết quả đánh giá trọng lượng cơ thể chuột…………………………………………………37
3.2.2. Kết quả đánh giá chu kỳ động dục của chuột……………………………………………..37
3.2.3. Kết quả đánh giá nồng độ FSH, Estrogen huyết thanh của chuột………………..39
3.2.4. Kết qủa đánh giá chỉ số buồng trứng và tử cung trong nghiên cứu đánh giá tác
dụng bảo vệ của cao lỏng HV…………………………………………………………………….40
3.2.5. Kết quả đánh giá mô bệnh học buồng trứng và tử cung nhuộm HE trong
nghiên cứu tác dụng của cao lỏng HV. ……………………………………………………….40
3.2.6. Kết quả đánh giá mô bệnh học nhuộm hóa mô miễn dịch của buồng trứng
chuột trong nghiên cứu tác dụng bảo vệ của cao lỏng HV. ………………………….42
3.3. Đánh giá hiệu quả phục hồi chức năng buồng trứng của bài thuốc HV trên mô
hình chuột gây suy buồng trứng bằng TG dạng tiêm……………………………….43
3.3.1. Kết quả đánh giá trọng lượng cơ thể chuột trong nghiên cứu hiệu quả phục hồi
chức năng buồng trứng của cao lỏng HV……………………………………………………43
3.3.2. Kết quả đánh giá chu kỳ động dục của chuột trong nghiên cứu hiệu quả phục
hồi chức năng buồng trứng của cao lỏng HV………………………………………………44
3.3.3. Kết quả đánh giá nồng độ FSH, E2 huyết thanh của chuột trong nghiên cứu
hiệu quả phục hồi chức năng buồng trứng của cao lỏng HV………………………..453.3.4. Kết qủa đánh giá chỉ số buồng trứng và tử cung trong nghiên cứu hiệu quả
phục hồi chức năng buồng trứng của cao lỏng HV. …………………………………….46
3.3.5. Kết quả đánh giá mô bệnh học buồng trứng và tử cung nhuộm HE trong
nghiên cứu hiệu quả phục hồi chức năng buồng trứng của cao lỏng HV………47
3.3.6. Kết quả đánh giá mô bệnh học nhuộm hóa mô miễn dịch của buồng trứng…48
Chƣơng 4: BÀN LUẬN……………………………………………………………………………….50
4.1. Bàn luận luận về mô hình gây SGCNBT ……………………………………………….50
4.1.1. Bàn luận mô hình gây suy giảm chức năng buồng trứng bằng phương pháp
tiêm TG dưới da ………………………………………………………………………………………..50
4.1.2. Đánh giá chu kỳ động dục của chuột bằng phương pháp quan sát trực quan và
phiến đồ âm đạo. ……………………………………………………………………………………….52
4.2. Bàn luận về hiệu quả của bài thuốc HV trên tử cung, buồng trứng chuột bị
gây suy giảm chức năng buồng trứng bằng TG tiêm dưới da……………………54
4.3. Bàn luận về tác dụng bảo vệ của bài thuốc HV trên mô hình chuột gây suy
buồng trứng bằng TG tiêm dưới da……………………………………………………….60
KẾT LUẬN ………………………………………………………………………………………………..63
KHUYẾN NGHỊ…………………………………………………………………………………………65
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. Nguyên nhân của SGCNBT…………………………………………. 5
Bảng 3.1. Trọng lượng cơ thể chuột trong nghiên cứu gây mô hình . 33
Bảng 3.2. Kết quả đánh giá chu kỳ động dục của chuột ở 21 ngày cuối
tiêm TG trong nghiên cứu gây mô hình……………………….. 34
Bảng 3.3. Kết quả đánh giá nồng độ FSH, E2 huyết thanh chuột trong
nghiên cứu gây mô hình…………………………………………….. 34
Bảng 3.4. Kết quả đánh giá chỉ số buồng trứng, tử cung chuột trong
nghiên cứu gây mô hình…………………………………………….. 35
Bảng 3.5. Trọng lượng cơ thể chuột ở các lô chuột nghiên cứu đánh
giá tác dụng bảo vệ của bài thuốc HV trên mô hình chuột
gây suy buồng trứng………………………………………………….. 37
Bảng 3.6. Kết quả đánh giá chu kỳ động dục của chuột trong 21 ngày
cuối tiêm TG và uống thuốc HV …………………………………. 38
Bảng 3.7. Đánh giá nồng độ FSH, E2 huyết thanh chuột ……………… 39
Bảng 3.8. Đánh giá chỉ số buồng trứng của chuột sau 35 ngày ……… 40
Bảng 3.9. Trọng lượng cơ thể chuột ở các lô nghiên cứu ……………… 43
Bảng 3.10. Kết quả đánh giá chu kỳ động dục của chuột ở 20 ngày
uống HV trong nghiên cứu hiệu quả phục hồi chức năng
buồng trứng của cao lỏng HV…………………………………….. 44
Bảng 3.11. Nồng độ FSH, E2 huyết thanh chuột trong nghiên cứu hiệu
quả phục hồi chức năng buồng trứng của cao lỏng HV …. 45
Bảng 3.12. Chỉ số buồng trứng, tử cung chuột trong nghiên cứu hiệu quả
phục hồi chức năng buồng trứng của cao lỏng HV. ………. 46DANH MỤC HÌNH
Hình 2.1. Máy xét nghiệm ELISA …………………………………………………………….24
Hình 2.2. Cân Điện tử ……………………………………………………………………………..24
Hình 2.3. Các giai đoạn trong chu kỳ động dục…………………………………………..30
Hình 2.4. Các giai đoạn động dục của chuột xác định bằng bằng phiến đồ âm đạo.31
Hình 3.1. Hình ảnh vi thể buồng trứng chuột nghiên cứu gây mô hình…………..35
Hình 3.2. Hình ảnh vi thể tử cung chuột nghiên cứu gây mô hình ………………..36
Hình 3.3. Hình ảnh vi thể buồng trứng chuột nhuộm hóa mô miễn dịch AntiNOTCH-1 dương tính mạnh ………………………………………………………36
Hình 3.4. Hình ảnh vi thể buồng trứng chuột nghiên cứu tác dụng bảo vệ của
cao lỏng HV …………………………………………………………………………….41
Hình 3.5. Hình ảnh vi thể tử cung chuột nghiên cứu tác dụng bảo vệ của cao
lỏng HV …………………………………………………………………………………..41
Hình 3. 6. Hình ảnh vi thể buồng trứng chuột nghiên cứu tác dụng bảo vệ của
cao lỏng HV, nhuộm hóa mô miễn dịch Anti-NOTCH-1 dương tính
mạnh ……………………………………………………………………………………….42
Hình 3.7. Hình ảnh vi thể buồng trứng chuột nghiên cứu hiệu quả phục hồi chức
năng buồng trứng của cao lỏng HV ……………………………………………47
Hình 3.8. Hình ảnh vi thể tử cung chuột nghiên cứu hiệu quả phục hồi chức
năng buồng trứng của cao lỏng HV …………………………………………….48
Hình 3.9. Hình ảnh vi thể buồng trứng chuột nghiên cứu hiệu quả phục hồi chức
năng buồng trứng của cao lỏng HV, nhuộm hóa mô miễn dịch AntiNOTCH-1 dương tính mạnh ………………………………………………………