Phát hiện đột biến mới trên Gen AR ở bệnh nhân mắc hội chứng kháng androgen

Phát hiện đột biến mới trên Gen AR ở bệnh nhân mắc hội chứng kháng androgen
Lương Thị Lan Anh, Trần Đức Phấn, Đoàn Thị Kim Phượng, Nguyễn Đăng Tôn, Nguyễn Thị Trang, Hoàng Thu Lan, Nguyễn Hữu Đức Anh, Nguyễn Thị Minh Ngọc
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Hội chứng kháng androgen (AIS – Androgen Insensitivity Syndrome) là một trong những rối loạn di truyền phổ biến nhất ảnh hưởng đến phát triển giới tính trước khi sinh và dậy thì ở trẻ. Về di truyền, những trẻ này là nam giới, nhưng khi sinh ra có kiểu hình một phần hoặc hoàn toàn là nữ. Xét nghiệm gen AR là phương pháp xác định chính xác nguyên nhân gây hội chứng kháng androgen. Mục tiêu của nghiên cứu là xác định kiểu gen AR đột biến trên bệnh nhân nam mắc hội chứng kháng androgen có kiểu hình nữ và kiểu gen của mẹ bệnh nhân bằng phương pháp giải trình tự gen trực tiếp. Kết quả đã phát hiện một đột biến hoàn toàn mới c.2246C>T (p.Ala749Val) trên exon 5 của gene AR, đột biến chưa được báo cáo trong dữ liệu ngân hàng gen của thế giới. Đột biến ở dạng bán hợp tử được di truyền từ mẹ của bệnh nhân ở dạng dị hợp tử. Kết quả này giúp gia đình định hướng giới tính phù hợp cho bệnh nhân. Đồng thời, nghiên cứu đóng góp thêm dữ liệu đột biến mới về gen AR trong quần thể bệnh nhân AIS người Việt Nam, góp phần quản lý bệnh và tư vấn di truyền trước sinh cho gia đình người bệnh.

Hội chứng kháng androgen (AIS – Androgen Insensitivity Syndrome) hay còn gọi là hội chứng không nhạy cảm androgen, là một trong các rối loạn phát triển giới tính ở nam giới.1 Cơ thể có bộ nhiễm sắc thể là 46,XY của người nam nhưng kiểu hình bên ngoài là nữ, cơ quan sinh dục ngoài là nữ hoặc mơ hồ giới tính, nguyên nhân do cơ thể khiếm khuyết về thụ thể tiếp nhận hormone androgen của người nam. AIS biểu hiện dưới 3 kiểu hình theo mức độ nữ hóa của cơ quan sinh dục ngoài: Kháng androgen hoàn toàn (complete
androgen insensitivity syndrome – CAIS), kháng androgen một phần (partially androgen insensitivity syndrome – PAIS) và thể kháng nhẹ (mild androgen insensitivity syndrome – MAIS). AIS có liên quan đến các đột biến trên gen AR – gen mã hóa thụ thể androgen. Đột biến trên gen AR dẫn đến mất hoàn toàn hoặc một phần thụ thể androgen khiến androgen không được tiếp nhận hoặc không phát huy được tác dụng trên các cơ quan đích, khiến các cơ quan này biệt hóa theo hướng nữ dướisự tác động của estrogen. Kết quả là dù vẫn có tinh hoàn, tinh hoàn vẫn sản xuất androgen bình thường nhưng kiểu hình của bệnh nhân vẫn biểu hiện theo hướng nữ giới.2 Công thức nhiễm sắc thể (Karyotype) cần được xác định là 46,XY để phân biệt AIS với các loại rối loạn phát triển giới tính khác.