Tạo thư viện chứng dương cho xét nghiệm sinh học phân tử chẩn đoán bệnh Beta Thalassemia

Tạo thư viện chứng dương cho xét nghiệm sinh học phân tử chẩn đoán bệnh Beta Thalassemia

Tạo thư viện chứng dương cho xét nghiệm sinh học phân tử chẩn đoán bệnh Beta Thalassemia
Bạch Thị Như Quỳnh, Nguyễn Hải Bằng, Hà Thị Thu, Nguyễn Văn Thảnh, Dương Quốc Chính
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Beta Thalassemia là bệnh thiếu máu tan máu bẩm sinh gây ra bởi sự bất thường về di truyền trên gen beta-globin (HBB) để lại hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, ảnh hưởng tới giống nòi và là gánh nặng cho gia đình và xã hội. Xét nghiệm phát hiện sớm người mang gen bệnh bằng kỹ thuật sinh học phân tử hiện nay sử dụng chứng dương tách chiết từ máu của người mang đột biến, dẫn tới sự không đồng nhất về chất lượng, sự thiếu hụt nguồn chứng dương đặc biệt là những đột biến hiếm. Mục tiêu: tạo thư viện chứng dương cho 8 đột biến trên gen HBB. Đối tượng và phương pháp: 1456 bệnh nhân tiến hành sàng lọc phát hiện người mang gen bệnh. Gen bệnh sau khi phát hiện được tạo dòng gen trong tế bào E. Coli với chủng DH5α, nuôi cấy tăng sinh để tạo thư viện chứng dương. Kết quả: áp dụng công nghệ DNA tái tổ hợp, từ mẫu DNA hiện có của bệnh nhân dương tính với beta thalassemia, nghiên cứu đã tạo ra nguồn thư viện gồm các mẫu đối chứng dương tính của 8 đột biến trên gen HBB bao gồm: CD17, CD41/42, CD26, CD71/72, CD95, -28, IVS1.1 và IVS1.5.

Beta  Thalassemia  (còn  được  gọi  là  bệnh tan máu bẩm sinh), là một bệnh lý huyết học di  truyền  liên  quan  đến  sự  bất  thường  của hemoglobin  (một  protein  cấu  trúc  trong  hồng cầu có chức năng vận chuyển oxy). Bệnh Beta Thalassemia xuất hiện khi xảy ra đột biến gen HBB phân bố trên NST 11 với chiều dài khoảng 45kb. Ở bệnh nhân Thalassemia, các hồng cầu bị  phá  vỡ  quá  mức  dẫn  đến  tình  trạng  thiếu máu gây ra những hậu quả nghiêm trọng đến giống nòi. Theo thống kê hiện có khoảng 380 dạng đột biến gen β globin liên quan tới bệnh Beta Thalassemia, được chia thành 2 trường hợp:  một  là  đột  biến  làm  giảm  tổng  hợp  số lượng chuỗi β cho kiểu hình β+ và hai là đột biến mất đoạn gen làm mất khả năng tổng hợp chuỗi β cho kiểu hình β0. Tại Hải Phòng, từ năm 2018 đến nay đã áp dụng quy trình multiplex PCR trong chẩn đoán đột biến gen gây bệnh thalassemia (2; 3). Trong quy trình này 8 loại đột biếnphổ biến gây bệnh hoặc liên quan đến bệnh β-Thalassemia tại khu vực Đông Nam Á cũng như Việt Nam đã được lựa chọn bao gồm: CD17 (A→T), CD41/42 (-TTCT), CD26 (G→A) (HbE), CD71/72 (+A), -28 (A→G), CD95 (+A), IVSI-1  (G→T),  IVSI-5  (G→C),  IVSI-1,  IVSI-5 và -28.1-5 Theo tiêu chuẩn của xét nghiệm đột biến gen bằng kỹ thuật sinh học phân tử, chứng dương (positive control) chạy kèm trong mỗi xét nghiệm là yếu tố bắt buộc phải có để kiểm soát độ tin cậy của kết quả. Vậy nguồn chứng dương sẽ được thu thập từ đâu và bằng cách nào luôn là một vấn đề mà những người làm xét nghiệm chẩn đoán thực sự quan tâm. 

Nguồn: https://luanvanyhoc.com

Leave a Comment