TỔN THƯƠNG MÔ BỆNH HỌC VÀ SIÊU CẤU TRÚC GAN ỞBỆNH NHÂN VIÊM GAN MẠN TÍNH PHƠI NHIỄM CHẤT ĐỘC DA CAM/DIOXIN TẠI VIỆT NAM

TỔN THƯƠNG MÔ BỆNH HỌC VÀ SIÊU CẤU TRÚC GAN Ở BỆNH NHÂN VIÊM GAN MẠN TÍNH PHƠI NHIỄM CHẤT ĐỘC DA CAM/DIOXIN TẠI VIỆT NAM
Phạm Quang Phú1; Trần Việt Tú1; Nguyễn Bá Vượng1
TÓM TẮT
Mục đích: nghiên cứu tổn thương mô bệnh học và siêu cấu trúc gan ở bệnh nhân viêm gan mạn tính phơi nhiễm với chất độc da cam/dioxin tại Việt Nam. Đối tượng và phương pháp: 33 bệnh nhân viêm gan mạn tính phơi nhiễm với chất độc da cam/dioxin sống quanh Căn cứKhông quân Đà Nẵng – khu vực bị ô nhiễm dioxin ở Việt Nam được đưa vào nghiên cứu năm 2014. Nhóm so sánh gồm 15 bệnh nhân viêm gan B mạn tính sống ở khu vực không bị ônhiễm, được sinh thiết gan để chẩn đoán mô bệnh học và siêu cấu trúc. Đánh giá giai đoạn xơ hóa gan dựa vào phân loại Metavir (F0, F1, F2, F3 và F4). Kiểm tra tổn thương siêu cấu trúc gan bằng kính hiển vi điện tử truyền qua và kính hiển vi điện tử quét. Kết quả: mức độ xơ hóaF1 trong nhóm bệnh nhân viêm gan mạn tính phơi nhiễm với chất độc da cam/dioxin là tổn thương phổ biến nhất (42,4%). Mức độ F0 và F2 lần lượt chiếm 27,3% và 30,3%. Tổn thương xơ hóa mức độ F3 và F4 không phát hiện thấy trong nhóm này. Tổn thương siêu cấu trúc trên tế bào gan và bào quan quan sát thấy trong tất cả mẫu sinh thiết gan ở nhóm viêm gan mạn phơi nhiễm với chất độc da cam/dioxin. Kết luận: bệnh nhân viêm gan mạn tính phơi nhiễm chất độc da cam/dioxin có tổn thương xơ hóa gan trên hình ảnh mô bệnh học và hình ảnh tổn thương siêu cấu trúc gan.

Dựa trên các nghiên cứu của Hoa Kỳ tại Việt Nam, Bộ Y tế xếp ung thư gannguyên phát vào danh mục bệnh, tật, dịdạng, dị tật có liên quan đến phơi nhiễm với chất độc hóa học/dioxin [1]. Như vậy,quá trình dẫn đến tổn thương ung thư gannguyên phát dioxin đã gây tổn thươnggan mạn tính. Các công trình công bốtrong và ngoài nước trên động vật thựcnghiệm cho thấy, gan là một cơ quan chính chịu tác động của chất độc 2,3,7,8-tetrachlorodibenzo-p-dioxin (2,3,7,8-TCDD)[3, 4]. Gan là một hệ thống cơ quan cóchức năng chuyển hóa, cố định, bất hoạtvà thải trừ các chất độc nội sinh và ngoạisinh của cơ thể. Vì vậy, gan là cơ quanrất dễ tổn thương trong quá trình nhiễmđộc lâu dài các chất độc ngoại sinh, trongđó có chất da cam/dioxin. Rất ít nghiêncứu đánh giá mức độ tổn thương gan của bệnh nhân (BN) viêm gan mạn tínhphơi nhiễm chất độc da cam/dioxin trênhình ảnh mô bệnh học và siêu cấu trúc.