Tỷ lệ hiện mắc bệnh bụi phổi than ở người lao động tại một Công ty khai thác than hầm lò, năm 2020

Tỷ lệ hiện mắc bệnh bụi phổi than ở người lao động tại một Công ty khai thác than hầm lò, năm 2020
Khương Văn Duy, Lê Quang Chung, Khương Thị Bích Phượng
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Ở nước ta, bệnh bụi phổi than là vấn đề sức khỏe sức khỏe nghề nghiệp, vì đây là một bệnh không có khả năng điều trị khỏi, giá thành chẩn đoán cao, hiện nay thiếu số liệu liên quan đến tỷ lệ hiện mắc. Vì vậy, chúng tôi thực hiện nghiên cứu cắt ngang để xác định tỷ lệ hiện mắc bệnh bụi phổi than ở người lao động khai thác hầm lò ở Công ty cổ phần Than Vàng Danh. Kết quả cho thấy tỷ lệ hiện mắc thô bệnh bụi phổi than tại Công ty này là 21,3%, mắc chuẩn theo tuổi là 10,3%. Tuổi nghề trung bình mắc bệnh bụi phổi than là 18,8 ± 6,93 năm; 75,5% người lao động mắc bệnh bụi phổi than đang hút thuốc lá. Tỷ lệ mắc bệnh bụi phổi than tăng dần theo nồng độ bụi cộng dồn. 70,8% đối tượng mắc bệnh bụi phổi than có mật độ đám mờ nhóm 1, đại đa số tổn thương là đám mờ nhỏ kích thước p/p (87,5%) và 2,1% bị bệnh phổi than thể biến chứng. Với kết quả nghiên cứu này, những đối tượng mắc bệnh bụi phổi than có thể điều trị và dự phòng làm chậm sự tiến triển của bệnh.

Bệnh bụi phổi than là một bệnh nghề nghiệp không có khả năng điều trị khỏi gây ra do hít thở phải bụi than hô hấp và đặc biệt ở những người lao động khai thác than hầm lò có thâm niên làm việc lâu năm trong ngành, có nguy cơ mắc bệnh bụi phổi than, ngay cả khi tiếp xúc với bụi có nồng độ thấp.1,2 Ở những năm trước năm 1950 có một số nước đã xây dựng luật, các điều lệ và các kỹ thuật có khả năng khống chế tiếp xúc với bụi than cho người lao động ở mức tối thiểu.3 Những nghiên cứu gần đây đã cho thấy số lao động khai thác than bị mắc bệnh bụi phổi than ở các nước giảm theo hàng năm.4 Tuy nhiên, ở các nước đang phát triển, khó khăn về mặt kinh tế, việc tăng cường sản xuất than và sử dụng than dẫn đến một lượng lớn người lao động tiếp xúc với bụi than, gây tác hại đến sức khỏe của họ.5 Ở nước ta, than là nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu (chiếm khoảng 42,7% công suất toàn hệ thống nguồn điện)  và  ước  lượng  số  người  lao  động  khai thác than hầm lò khoảng 21.700 người.6 Hiện nay nước ta tỷ lệ hiện mắc bệnh bụi phổi than khoảng 19,9%.7Hiện nay, chụp Xquang lồng ngực theo tiêu chuẩn của ILO 2000 và 2011 là chuẩn vàng để theo dõi và chẩn đoán mắc bệnh bụi phổi than.8Ở Mỹ, tất cả những người lao động khai thác than hầm lò cứ 5 năm đều phải được chụp phim X-quang lồng ngực một lần.8 Quy định hiện nay ở nước ta là tất cả những người lao động khai thác than hằng năm khi khám sức khỏe định kỳ, khám bệnh nghề nghiệp đều được chụp phim phổi một lần (TT số 14/2013/TT-BYT).9 Người lao động khai thác than làm việc ở các Công ty khai thác than khác nhau và thâm niên tiếp xúc với bụi than khác nhau có tỷ lệ mắc bệnh bụi phổi than khác nhau.10