Yếu tố liên quan đến ý định uống rượu bia của sinh viên Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội năm 2019

Yếu tố liên quan đến ý định uống rượu bia của sinh viên Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội năm 2019
Phạm Bích Diệp, Phạm Thu Hà
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu là ứng dụng lý thuyết hành vi được lập kế hoạch để phân tích mối liên quan giữa thái độ, chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi đến ý định uống rượu bia của sinh viên trường Cao đẳng Y tế Hà Nội, 2019. Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 421 sinh viên. Ba nhân tố “thái độ về lợi ích”, “chuẩn chủ quan” và “nhận thức kiểm soát hành vi” về uống rượu bia có liên quan tích cực và giải thích được 46,8% ý định uống rượu bia trong 3 tháng tới. “Chuẩn chủ quan về uống rượu bia” có liên quan mạnh nhất và thái độ về lợi ích có liên quan yếu nhất. Nhà trường cần tổ chức các chương trình truyền thông để lan toả văn hoá không uống rượu bia trong sinh viên và không khuyến khích người khác uống rượu bia. Truyền thông nên tập trung vào các nội dung nhằm thay đổi niềm tin và thái độ về uống rượu bia là có lợi.

Sử dụng đồ uống có cồn là nguyên nhân gây ra 5,3% số ca tử vong trên toàn cầu, và chiếm 5,1% gánh nặng bệnh tật toàn cầu.1 Sử dụng đồ uống có cồn đã tăng từ 5,9 lít/người năm 1990 lên 6,5 lít/người năm 2017 và dự báo tăng lên 7,6  lít/người  năm  2030.  Dự  báo  mức  tiêu  thụ đồ uống có cồn cao nhất ở Đông Nam Á và dự kiến sẽ tăng với 46,8%.2 Theo báo cáo của tổ chức y tế thế giới, mức tiêu thụ đồ uống có cồn của người Việt Nam trưởng thành đã tăng 77% giai đoạn 2002 đến 2016, với lượng rượu tiêu thụ là 8,3 lít/người vào năm 2016.1,3Sinh viên (SV)  đại  học  là  nhóm  uống  rượu  bia  (RB)  ở mức có nguy cơ.4–6 Một nghiên cứu năm 2019 trong nhóm sinh viên Y khoa Việt Nam cho thấy 6,8% người được hỏi uống rượu bia  ở mức có hại.7 Sinh viên cũng gặp phải nhiều tác hại ngay sau khi uống rượu bia như nghỉ học, mất kiểm soát, gây rối, mất trật tự xã hội.8Do đó, tìm hiểu những yếu tố liên quan đến ý định uống rượu bia trong sinh viên là rất cần thiết để đưa ra can thiệp kịp thời. Nghiên cứu tổng quan hệ thống trên 200 bài báo dự đoán các hành vi liên quan đến sức khỏe bằng lý thuyết hành vi được lập kế hoạch (Theory of planned behaviour – TPB) cho thấy thái độ, chuẩn mực chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi giải thích được 44% ý định thực hiện hành vi trong tương lai.9 Như vậy, có thể sử dụng lý thuyết TPB để giải thích nguyên nhân dẫn đến ý định uống rượu bia của sinh viên. Theo TPB, ý định chịu ảnh hưởng bởi thái độ (nhận thức về hành vi mục tiêu sẽ dẫn đến kết quả mong muốn hay không), tiêu chuẩn chủ quan (nhận thức về sự chấp thuận hay không chấp thuận từ người khác để thực hiện hành vi) và nhận thức kiểm soát hành vi (nhận thức về cá nhân có các nguồn lực để tham gia vào hành vi mục tiêu hay không).