ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU ĐIỀU TRỊ LỌC MÁU HẤP PHỤ MÀNG LỌC RESIN VỚI QUẢ LỌC HA330

ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU ĐIỀU TRỊ LỌC MÁU HẤP PHỤ MÀNG LỌC RESIN VỚI QUẢ LỌC HA330 TRÊN MỘT BỆNH NHÂN VIÊM TỤY CẤP NẶNG DO TĂNG TRIGLYCERIDES: BÁO CÁO 01 TRƯỜNG HỢP
Phạm Văn Hiền1, Nguyễn Minh Tuấn1, Dương Toàn Trung1, Nguyễn Quang Nghĩa1, Trần Thị Hoàng Vinh1, Nguyễn Văn Trung1, Lê Thị Minh Hiền1, Hồ Tấn Phát1, Mã Phước Nguyên1, Trần Thanh Hưng1, Võ Minh Mẫn1, Mai Đỗ Phương Loan1
1 Bệnh viện Chợ Rẫy
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Viêm tụy cấp do tăng triglycerides máu có xu hướng viêm tụy nặng hơn so với những nguyên nhân khác. Tỷ lệ bệnh nhân suy đa cơ quan và SIRS kéo dài tăng theo nồng độ triglycerides máu ở bệnh nhân viêm tụy cấp. Nồng độ triglycerides máu > 1000 mg/dl (11.2 mmol/L) nên được cân nhắc là nguyên nhân của viêm tụy cấp. Có nhiều phương pháp để loại bỏ triglycerides: Lọc kép, lọc hấp phụ, tách bỏ huyết tương, thay huyết tương. Chúng tôi báo cáo ca lâm sàng bệnh nhân nam 25 tuổi được chẩn đoán viêm tụy cấp mức độ nặng do tăng triglycerides kèm biến chứng suy đa tạng (tổn thương thận cấp, suy hô hấp), nhiễm toan ceton và đái tháo đường type 1 được điều trị thành công bằng kỹ thuật lọc máu hấp phụ màng lọc resin với quả lọc HA330.

Viêm tụy cấp (VTC) là một trong những bệnh lý tiêu hóa thường gặp nhất. Nhiều khảo sát cho thấy tỉ lệ mới mắc của VTC trên toàn thế giới dao động từ 4,9 đến 73,4 ca mỗi 100.000 dân, và có khuynh  hướng  gia  tăng  trong  những  năm  gần đây [6]. Hầu hết các trường hợp VTC là thể nhẹ,thường hồi phục hoàn toàn không có biến chứng, tỉ  lệ  tử  vong  của  nhóm  này  là  dưới  1%.  Tuy nhiên,  khoảng  10 –20%  các  trường  hợp  VTC diễn tiến nặng và tỉ lệ tử vong trong nhóm này có  thể  đến  25 –30% [2].  Nguyên  nhân  hàng đầu gây VTC là sỏi mật (40 –70%) và rượu (25–35%) [5].  Tăng  triglycerides  máu  là  nguyên nhân phổ biến thứ ba của VTC với tỉ lệ từ 1 –7%.  Tăng  triglycerides  máu  nên  được  coi  là nguyên  nhân  cơ  bản  của  VTC  khi  mức triglycerides máu lớn hơn 1.000 mg/dL[6]. Một số nghiên cứu cho thấy VTC do tăng triglycerides thường  diễn  tiến  nặng  và  đưa  đến  nhiều  biến chứng.  Khi  bệnh  nhân  có  VTC  do  tăng triglycerides máu, ưu tiên xử trí sớm bằng cách điều trị VTC và đưa nồng độ triglycerides huyết thanh xuống thấp hơn 500 mg/dL [1].Về  cơ  chế  bệnh  sinh  trong  VTC,  các  chất trung gian viêm chiếm vai trò trung tâm. Khi tổ chức tụy hoại tử do bất cứ nguyên nhân nào, tổ chức  tổn  thương  sẽ  giải  phóng  các  chất  trung gian  viêm  vào  trong  máu  trong  đó  có  nhiều cytokine như IL-1, IL-6, IL-8, TNFα, các chất này lại tiếp tục gây ra và làm tăng thêm các phản ứng viêm không chỉ tại tổ chức tụy mà còn cả các cơ quan khác như tim mạch, phổi, thận, gan. Trong VTC nặng, các cytokine sẽ được tạo ra rất nhanh và nhiều trong 1 tuần đầu tiên từ khi khởi phátbệnh tạo ra “cơn bão cytokine” [4].  Trong những  năm  gần  đây,  một  số  phương  pháp  lọc máu  với  mục  đích  loại  bỏ  các  chất  trung  gian viêm, điều hòa miễn dịch đã được chứng minh hiệu  quả  trong  hỗ  trợ  điều  trị  bệnh  nhân  VTC nặng [3]. Việc điều trị làm giảm triglycerides là biện pháp loại bỏ nguyên nhân và mang lại hiệu quả cao ở bệnh nhân VTC do tăng triglycerides máu.  Có  nhiều  phương  pháp  để  loại  bỏ triglycerides: Lọc kép, lọc hấp phụ, tách bỏ huyết tương, thay huyết tương. Trường hợp của chúng tôi  sử  dụng  phương  pháp  lọc  máu  hấp  phụ, phương pháp này máu đi qua quả lọc có cấu tạo đặc biệt cho phép giữ lại triglyceride, các nội độc tố và các chất trung gian gây viêm, giảm nồng độ các chất làm tổn thương cơ thể. Vì vậy, chúng tôi  báo  cáo  trường  hợp  một  bệnh  nhân  được điều  trị  thành  công  VTC  nặng  dotăng triglycerides với kỹ thuật lọc máu hấp phụ bằng quả lọc resin (quả lọc HA330).