Đánh giá tác dụng hạ Glucose máu của viên nang Gydenphy trên động vật thực nghiệm

Luận văn thạc sĩ y học Đánh giá tác dụng hạ Glucose máu của viên nang Gydenphy trên động vật thực nghiệm.Năm 2017, trên toàn cầu, ước tính có khoảng 462 triệu người bị ảnh hưởng bởi Đái tháo đường (ĐTĐ) type 2, tương ứng với 6,28% dân số thế giới. Hơn 1 triệu trường hợp tử vong được cho là do bệnh này chỉ trong năm 2017, là nguyên nhân tử vong thứ 9. Việt Nam đã tăng hạng trong hai thập kỷ qua . Hiện nay, ở Việt Nam có khoảng 5,76 triệu người mắc đái tháo đường [60].
Ở bệnh nhân Đái tháo đường, tình trạng tăng glucose máu kéo dài dẫn đến những rối loạn chuyển hóa, để lại những hậu quả xấu đối với hệ tim mạch gây nên nhiều các biến chứng mạn. Do vậy, các thuốc điều trị nhằm kiểm soát glucose máu, có thể giảm được nguy cơ tiến triển của các biến chứng, hạn chế tác dụng phụ của thuốc ngày càng trở nên cấp thiết và là vấn đề quan tâm hàng đầu.

Theo Y học cổ truyền Đái tháo đường có nhiều điểm tương đồng với chứng Tiêu khát , và có nhiều vị thuốc, bài thuốc có hiệu quả trong điều trị chứng này trong thực nghiệm và cả trên lâm sàng [1],[6],[12]. Hiện nay, nhiều nhà khoa học ở Việt Nam, thế giới đang có xu hướng tìm kiếm và phát triển các thuốc nguồn gốc tự nhiên vừa có hiệu quả tốt, vừa ít tác dụng phụ, có thể dùng trong thời gian lâu dài [17]. Cao Bằng là nơi có điều kiện khí hậu thuận lợi cho nhiều dược liệu quý sinh trưởng và phát triển, trong đó có me rừng, thạch hộc tía, giảo cổ lam được đánh giá là có chất lượng tốt, hàm lượng hoạt chất cao . Đây cũng là những vị thuốc quý đã được dân gian sử dụng, cũng như một số nghiên cứu trong và ngoài nước đánh giá cao về tác dụng hạ Glucose máu, điều chỉnh rối loạn mỡ máu,…
Tuy nhiên, hiện nay chưa có các nghiên cứu về kết hợp những vị thuốc trên. Viên nang Gydenphy là sản phẩm của đề tài cấp tỉnh Cao Bằng, bào chế từ quả me rừng, giảo cổ lam và thạch hộc tía thu hái ở tỉnh này. Sản phẩm được bào chế tại Học viện Quân y, có quy trình bào chế và tiêu chuẩn cơ sở được đánh giá, thẩm định. Với các thành phần dược liệu có hàm lượng hoạt chất tốt, định hướng tác dụng trong dự phòng và điều trị tăng glucose máu cùng một số tác dụng quý khác. Sự phối kết hợp các dược liệu với những thành phần hoạt chất khác nhau, cơ chế tác dụng lên hạ glucose máu khác nhau, hỗ trợ cho nhau tạo tác dụng hiệp đồng, giúp sản phẩm đạt hiệu quả cao trong hạ glucose máu. Do đó, chúng tôi tiến hành đề tài “Đánh giá tác dụng hạ Glucose máu của viên nang Gydenphy trên động vật thực nghiệm” với các mục tiêu :
1. Đánh giá tác dụng hạ Glucose máu của viên nang Gydenphy trên chuột nhắt gây Đái tháo đường type 1.
2. Đánh giá tác dụng hạ Glucose máu của viên nang Gydenphy trên chuột cống gây Đái tháo đường type 2

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ………………………………………………………………………………….. 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU……………………………………………… 3
1.1. Tổng quan về Đái tháo đường theo Y học hiện đại …………………………………3
1.1.1. Định nghĩa ………………………………………………………………………………………..3
1.1.2. Dịch tễ……………………………………………………………………………………………..3
1.1.3. Nguyên nhân……………………………………………………………………………………..4
1.1.4. Sinh lý bệnh và phân loại…………………………………………………………………….4
1.1.5. Chẩn đoán…………………………………………………………………………………………6
1.1.6. Thuốc điều trị ……………………………………………………………………………………6
1.2. Tổng quan về Đái tháo đường theo Y học cổ truyền……………………………..11
1.2.1. Quan niệm theo Y học cổ truyền…………………………………………………………11
1.2.2. Nguyên nhân theo Y học cổ truyền ……………………………………………………..12
1.2.3. Phân thể lâm sàng và điều trị theo Y học cổ truyền………………………………..12
1.2.4. Phân tích thành phần viên nang theo Y học cổ truyền …………………………….14
1.2.5. Các nghiên cứu về các bài thuốc, vị thuốc Y học cổ truyền điều trị Đái tháo
đường…….. ………………………………………………………………………………………………14
1.3. Tổng quan về Viên nang GYDENPHY………………………………………………..17
1.3.1. Nguồn gốc ………………………………………………………………………………………17
1.3.2. Thành phần……………………………………………………………………………………..17
1.3.3. Giảo cổ lam …………………………………………………………………………………….17
1.3.4. Thạch hộc tía …………………………………………………………………………………..19
1.3.5. Me rừng………………………………………………………………………………………….21
1.4. Tổng quan về mô hình gây Đái tháo đường trên động vật thực nghiệm….22
1.4.1. Mẫu chuột kiểu mô phỏng đái tháo đường type 1…………………………………..22
1.4.2. Mẫu chuột gây đái tháo đường type 2…………………………………………………..23CHƯƠNG 2. VẬT LIỆU, ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU ……………………………………………………………………………………………… 24
2.1. Vật liệu, đối tượng nghiên cứu……………………………………………………………24
2.1.1. Chế phẩm nghiên cứu ……………………………………………………………………….24
2.1.2. Động vật nghiên cứu…………………………………………………………………………25
2.1.3. Thiết bị nghiên cứu…………………………………………………………………………..26
2.2. Phương pháp nghiên cứu …………………………………………………………………..27
2.2.1.Đánh giá tác dụng hạ đường huyết của viên nang Gydenphy trên chuột nhắt
trắng theo kiểu mô phỏng đái tháo đường type 1 ……………………………………………27
2.2.2. Đánh giá tác dụng hạ đường huyết của viên nang Gydenphy trên chuột cống
trắng theo kiểu mô phỏng đái tháo đường type 2 ……………………………………………28
2.3. Địa điểm nghiên cứu………………………………………………………………………….32
2.4. Thời gian nghiên cứu…………………………………………………………………………32
2.5. Thiết kế nghiên cứu …………………………………………………………………………..32
2.6. Xử lý số liệu………………………………………………………………………………………32
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ………………………………………….. 33
3.1. Kết quả đánh giá tác dụng của Gydenphy trên mô hình gây đái tháo
đường type 1 ở chuột nhắt trắng bằng Strepzotocin (STZ)………………………….33
3.1.1. Kết quả gây mô hình gây đái tháo đường type 1 ở chuột nhắt trắng………………33
3.1.2. Tác dụng hạ đường huyết của viên nang Gydenphy trên mô hình đái tháo
đường type 1 ở chuột nhắt trắng. …………………………………………………………………33
3.2. Kết quả đánh giá tác dụng của Gydenphy trên mô hình gây đái tháo
đường type 2 ở chuột cống trắng. ……………………………………………………………..35
3.2.1. Ảnh hưởng của Gydenphy lên cân nặng, thức ăn và nước uống tiêu thụ của
chuột……………………………………………………………………………………………………….35
3.2.2. Ảnh hưởng của Gydenphy lên nồng độ glucose và insulin máu chuột. ……..36
3.2.3. Ảnh hưởng của viên nang Gydenphy lên chỉ số đánh giá nội môi của chức
năng tế bào β tụy tạng………………………………………………………………………………..37
3.2.4. Sự thay đổi phần trăm khối lượng tụy so với khối lượng cơ thể ……………….40
3.2.5. Hình ảnh mô bệnh học của tụy ở các lô chuột nghiên cứu ……………………….42CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN ……………………………………………………………….. 43
4.1. Bàn luận về mô hình nghiên cứu…………………………………………………………43
4.2. Bàn luận về tác dụng hạ glucose máu của viên nang Gydenphy …………….47
KẾT LUẬN……………………………………………………………………………………. 54
1. Tác dụng của viên nang Gydenphy trên chuột nhắt trắng gây Đái tháo
đường type 1. ………………………………………………………………………………………….54
2. Tác dụng của viên nang Gydenphy trên chuột cống trắng gây Đái tháo
đường type 2. ………………………………………………………………………………………….54
KHUYẾN NGHỊ…………………………………………………………………………….. 56
TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………………………………….