Kết quả điều trị rò động tĩnh mạch màng cứng xoang hang bằng can thiệp nội mạch

Kết quả điều trị rò động tĩnh mạch màng cứng xoang hang bằng can thiệp nội mạch
Phạm Hồng Đức, Lương Minh Tuấn
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá kết quả hình ảnh và lâm sàng của điều trị can thiệp nội mạch qua 15 trường hợp rò động tĩnh mạch màng cứng xoang hang, 2 nam và 13 nữ, độ tuổi trung bình 58,67 ± 14,93, tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn từ 6/2018 đến 03/2021. Kết quả theo phân loại Barrow là như sau: type D (8; 53,3%), type C (3; 20%), type C và D (2; 13,3%) và type A và B (1; 6,7%). Trong 23 đường tiếp cận nút mạch có 12 trường hợp qua đường xoang đá dưới; 5 trường hợp qua tĩnh mạch mặt, 4 trường hợp đường động mạch; và chọc trực tiếp qua tĩnh mạch mắt có 2 trường hợp. Tắc khỏi hoàn toàn rò động tĩnh mạch màng cứng xoang hang có 13 bệnh nhân (86,7%) và tất cả đều nút tắc xoang hang bằng coils qua đường tĩnh mạch. Một bệnh nhân tắc không hoàn toàn (90%) và các triệu chứng giảm đáng kể sau 13 tháng. Một bệnh nhân rò type D qua nhánh nhỏ của động mạch mắt không tiếp cận được, nhưng cương tụ kết mạc rất nhẹ và không tiến triển sau 15 tháng. Như vậy, can thiệp nội mạch là phương pháp có hiệu quả và an toàn cao trong điều trị rò động tĩnh mạch màng cứng xoang hang.

Rò động tĩnh mạch màng cứng xoang hang là sự thông bất thường giữa các nhánh động mạch màng cứng thuộc động mạch cảnh trong hoặc cảnh ngoài hoặc cả hai với xoang hang; và là thể gián tiếp thuộc các type B,C,D theo phân loại Barrow,1 nguyên nhân phổ biến nhất thường gặp do huyết khối xoang hang trước đó được tái thông.2 Trong bệnh lý rò động tĩnh mạch màng cứng xoang hang, dòng chảy động mạch hoá ngược dòng vào các tĩnh mạch dẫn lưu gây ra các biểu hiện lâm sàng đặc trưng, các triệu chứng thường gặp bao gồm lồi mắt, giảm thị lực, xung huyết kết mạc, liệt vận nhãn gây nhìn đôi sụp mi, hoặc ù tai.3 Rò động tĩnh mạch màng cứng xoang hang không triệu chứng lưu lượng thấp có thể đóng tự phát, nhưng đối với rò động tĩnh mạch màng cứng xoang hang có triệu chứng lưu lượng cao và rất hiếm khi tự đóng lại.4 Do đó chỉ định điều trị được đặt ra đối với rò động tĩnh mạch màng cứng xoang hang có triệu chứng. Hiện nay, điều trị can thiệp nội mạch đã trở thành lựa chọn hàng đầu đối với bệnh lý rò động tĩnh mạch màng cứng xoang hang với điều kiện để tắc khỏi là tiếp cận và nút tắc được xoang hang.2,5,6 Ở Việt Nam gần đây, Vũ Đăng Lưu và cs. đã đưa ra một nghiên cứu 12 trường hợp rò động tĩnh mạch màng cứng  xoang  hang  được  tắc  đơn  thuần  bằng đường xoang đá dưới cho kết quả tắc khỏi tới 83,3%.7 Ngoài ra xạ phẫu bổ trợ có thể được xem xét sau khi can thiệp nội mạch không đạt yêu cầu.6,8 Chúng tôi tiến hành nghiên cứu này mục đích đánh giá đặc điểm hình ảnh rò động tĩnh mạch màng cứng xoang hang, kết quả lâm sàng sau can thiệp và khả năng tắc khỏi theo đường tiếp cận vào xoang hang.