MỐI LIÊN QUAN GIỮA TÍNH ĐA HÌNH GEN MÃ HOÁ THỤ THỂ VITAMIN D ApaI VỚI BIỂU HIỆN VÀ TIẾN TRIỂN LÂM SÀNG Ở BỆNH NHÂN NHIỄM VIRUS VIÊM GAN B MẠN TÍNH

MỐI LIÊN QUAN GIỮA TÍNH ĐA HÌNH GEN MÃ HOÁ THỤ THỂ VITAMIN D ApaI VỚI BIỂU HIỆN VÀ TIẾN TRIỂN LÂM SÀNG Ở BỆNH NHÂN NHIỄM VIRUS VIÊM GAN B MẠN TÍNH
Nguyễn Khuyến1,2, Lê Văn Nam1
Đỗ Tuấn Anh1, Đào Phương Giang3
Nguyễn Bình An3, Lê Hữu Song3, Nghiêm Xuân Hoàn3
TÓM TẮT
Mục tiêu: Nghiên cứu mối liên quan của các biến thể của thụ thể vitamin D (VDR) với tính cảm nhiễm HBV và tiến triển bệnh ở bệnh nhân (BN) nhiễm HBV mạn tính. Ngoài ra, nghiên cứu này khảo sát mối tương quan giữa các biến thể VDR với nồng độ vitamin D huyết thanh ở BN nhiễm HBV mạn tính. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu bệnh chứng tiến hành trên 298 BN [viêm gan mạn tính, CHB (n = 104); xơ gan, LC (n = 89), ung thư gan, HCC (n = 105)] và 238 người khỏe mạnh (HC). Sử dụng kỹ thuật ARMS-PCR để định kiểu gen của các biến thể VDR. Kết quả: Kiểu gen VDR-AapI rs7975232 TT liên quan có ý nghĩa với quá trình tiến triển của bệnh [HCC vs. CHB: OR = 3,7 (1,1 – 13,5), p = 0,04; CHB vs. HCC = LC: OR = 3,19 (1,03 – 9,88),p = 0,032]. Hai biến thể VDR ApaI và FokI có liên quan với nồng độ vitamin D trong huyết thanhở BN bị nhiễm HBV. Kết luận: Sự liên quan có ý nghĩa của biến thể VDR ApaI (rs7975232) với biểu hiện và tiến triển lâm sàng ở BN nhiễm virus viêm gan B mạn tính. Ngoài ra, biến thể ApaI và FokI có thể là một yếu tố di truyền vật chủ giúp đánh giá sự thiếu hụt nồng độ vitamin D ở BN nhiễm HBV mạn tính.

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc điều phối hệ thống chuyển hóa xương, bên cạnh đó nó còn có ý nghĩalớn trong việc điều biến cả đáp ứng miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch thích nghi thông qua VDR. VDR thuộc họ thụ thể nhân của các yếu tố phiên mã. Thụ thể này biểu hiện trên nhiều loại tế bào khác nhau bao gồm các tế bào miễn dịch (tế bào đơn nhân, đại thực bào, tế bào miễn dịch hình sao, tế bào T và B) và hơn 36 loại nhu mô khác nhau [3]. Các nghiên cứu gần đây cho thấy thiếu hụt vitamin D là một trong những yếu tố nguy cơ phát sinh ung thư, bệnh tim mạch, bệnh tự miễn và bệnh lý truyền nhiễm bao gồm viêm gan B mạn tính [4] và chức năng của vitamin D thông qua VDR liên quan đến nhiều quá trình sinh bệnh học bao gồm sự tăng sinh, biệt hoá tế bào, vì vậy có liên quan đến quá trình phát sinh ung thư bao gồm HCC